Dế ối tơngôu hlŭm dêi rơvŏng, ki nâl Rơđế tối dêi cho đing buôt ƀă tơdrá ki rơ-eăng ro, Y Puen Niê păng ‘nâng cho môi ngế ki rơkê ‘na tơdroăng pơtối mơjiâng, ƀă hlŭm rơvŏng dêi kuăn ngo, kơ’nâi mê, ai hnoăng pro kăn ƀô̆ pơkuâ ngăn Rơ’jíu tơpui dêi cheăm Čư̆ Pui, tơring Krông Bông, kong pơlê Dak Lak. Ngiâ méa ngoh cho môi ngế ki ôh tá xê kân krip, la tung i hiâm mơno đi đo ối rak vế mâu khôi túa, vêa vong, idrâp chuât dêi chêng koăng ƀă mâu prôa tiô khôi hmâ dêi mơngế Rơđế.

Hiăng châ hriâm hngêi trung trung kâp Dăm San, ngoh Y Puen Niê hiăng rơkê plĕng hên tơdroăng vâ hlê plĕng ƀă mơnê nhoăm mâu tơdroăng ki kơnía dêi túa lĕm tro ki pâ pôa hiăng chôu ‘măn ăm. Ngoh Y Puen Niê tối ăm ngin ‘nâi, hâk git ƀă khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná, drêng châ 15 hơnăm, ngoh hiăng chiâng mơjiâng pro xêh rơvŏng, ki nâl Rơđế tối dêi cho đing buôt, ngoh hiăng mơjiâng pro roh apoăng:

“Tối ‘na khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo Rơđế tơná, môi tiah tôu chêng, hlŭm khiê̆n tơdrốu to klŏng, Rơđế tối dêi đing năm, rơvŏng 1 to klŏng cho đing buôt, hơdruê tiô tơdrá eirei hiăng mot tung hiâm mơno ngoh sap ing tơxĭn nah. Á hiăng châ hriâm ƀă hlê plĕng mâu khôi túa, vêa vong ing mâ jâ nôa, pâ pôa, mâu vâi meh, mâu vâi xăng ƀă hên mâu vâi krâ ki ê. Drêng hiăng xông kân, i hiâm mơno pói rơhêng vâ châ pơtối hriâm, rêi, tôu mâu prôa dêi kuăn ngo, rế hía á rế hâk mơnâ păng ‘nâng. Á hiăng kơdo mơ-eăm hên ‘nâng, mê khoh chiâng mơjiâng pro ƀă rêi mâu prôa, hlŭm mâu rơvŏng ki mê. Tơmeăm ki á mơjiâng pro apoăng mê cho đing buôt, klêi mê nếo cho têng nêng, prôa, rơvŏng hlŭm (cho klŏng ki ai kơmâ) ƀă hên mâu prôa ki ê. Tơdroăng ki kal akố, mê cho tơdroăng ki á hâk mơnâ mâu tơdroăng, mâu kế tơmeăm ki mê”.

Ngoh Y Puen Niê hiăng mơdoh hên chôu phut vâ tí tăng hlê plĕng ‘na xiâm rêi, ki pơxúa dêi tơrêm mâu prôa, rơvŏng, ing idrâp chêng koăng ki chuât xơtó troh a idrâp không, ki Xuăn tối tơrưng ki hơniâp ro, idrâp rơvŏng hlŭm dêi hdroâng Rơđế ƀă tơdrá hơdruê kưt ki rơnguâ, chôa ‘lâng, lơ idrâp dêi khiê̆n đing năm (khiê̆n 6 to klŏng) ai idrâp ki hơniâp ro. Klêi mê, ngoh pơtối mơnhông tơdroăng ki rơ-eăng tơniâ ƀă hơniâp ro, ki rơkê mê vâ pơtối hnê ‘măn ăm khu rơxông nếo:

“Drêng á hiăng chiâng pêi pro mâu tơdroăng mê, á hnê tối ăm mâu vâi o, vâi muăn, vâi cháu tung pơlê, tung cheăm, tung tơring. Á châ râ pá pêng krếo thế lăm hnê ăm mâu vâi o, vâi muăn a hên pơlê pơrá phá dêi pó. Tung khế 4 hdrối kố nah, á mơhúa ai roh lăm hnê ăm vâi o, vâi muăn tôu chêng hlái, chêng kơlá, rơvŏng, hlŭm tơdŭt, prôa, têng nêng ƀă mâu prôa ki ê a Hà Nội. Mâu vâi pú hơnăm ối nếo châ hlê plĕng rĕng, la chal rêh ối nếo nôkố, mâu vâi o, vâi muăn châ hlo, châ ‘nâi, châ hriâm ing hên facebook, zalo, tiktok ƀă hên mâu tơdroăng ki ê, ing mê, khoh pro chiâng tơdjâk troh tơdroăng ki hriâm chêng koăng, tơdrá kuăn ngo tơná”.

Mâu lâm hriâm chêng koăng, không tơrưng ƀă hên mâu prôa ki ê, xua ngoh Y Puen Niê hnê hiăng chiâng môi hneăng ki xah ôm hêi ai pơxúa ƀă mâu vâi pú hơnăm ối kŭn a hên pơlê cheăm. O H’Tra Byă (10 hơnăm), pơla hdrối kố nah, nếo châ kâ pri ối má péa tung hneăng tơ’noăng rơngê ting ting dêi tơring Krông Bông, ai tối tiah kố:

“Ngin rơhêng vâ rơngê ting ting, kơhnhon xuăng sap ing hdrối nah. Drêng á châ trâm tăm Y Puen Niê, á châ hriâm tơ’nôm túa tôu chêng koăng hlái, chêng kơlá, hơdruê eirei, hlŭm đing tut ƀă hên hĕng mâu tơdroăng ki ê. O ƀă mâu vâi pú brôk dêi pó lăm hriâm. Ngin châ veăng a mâu hneăng tơ’noăng ƀă ngin hâk vâ khât”.

Ngoh Y Puen Niê hiăng chiâng môi ngế ki rơkê kơhnâ khât tung khu tôu chêng koăng, rêi prôa, tôu không dêi cheăm Čư̆ Pui, ing mê, veăng gum pro túa lĕm tro dêi hdroâng Rơđế troh hên kơpong kong pơlê ki ê. Ngoh Y Phinh Byă, mơngế thái hnê râ má môi Dang Kang 1, cheăm Dang Kang, tơring Krông Bông ai tối tiah kố:

“Tơmâng chuât xơtó môi tiah chêm dế kơtốu vâ koh tơdah kong tô, tâng achê môi tiah chêng koăng a rơnó tô mơdrăng. Á hâk vâ ngoh Y Puen Niê hlŭm rơvŏng, ngoh cho ngế ki rơkê khât. Mâu prôa, rơvŏng, không ki ngoh mơjiâng pro mê cho ing phêa, kơlá, achê ƀă kong kế, ngo ngối, achê ƀă vâi krâ-nhŏng o ing rơxông hơnăm ối nếo troh a mâu vâi ki hiăng krâ. Pói tơngah ngoh Y Puen Niê đi đo ai ivá mo rơdêi vâ pơtối pro tơdjâk, lân rơdâ ‘na khôi túa, vêa vong ki lĕm tro mê”.

Ƀă tơdroăng ki rơkê ƀă hâk vâ khât mê, ngoh Y Puen Niê hiăng châ kâ pri hên a mâu roh ki mơđah a tơring, a kong pơlê. Ki vâ tối, ngoh hiăng châ kâ pri mêa roh tơ’noăng hơdruê xuăng a kong pơlê, ƀă châ kâ Pri B tơ’noăng hơdruê xuăng dêi khu lêng kong pơlê Dak Lak. A roh tơ’noăng khôi túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo a Dak Lak hơnăm 2023, khu tôu chêng kơlá xua ngoh pơkuâ hnê mê hiăng châ kâ pri B, ƀă tơdroăng mơđah tôu chêng kơlá ƀă kơhnhon xuăng krếo ăm ôu drôu rơkâu hâk kâ báu nếo.

Tơdroăng hơ’muăn tối ‘na ngoh Y Puen Niê, môi ngế ki hâk vâ khât khôi túa, vêa vong mê cho vâ mơnhên tối ăm ivá ki ó rơdêi dêi vêa vong dêi Tây Nguyên. Tung pơla tơdroăng rêh ối chal nếo nôkố, xuân u ối mâu ngế hơnăm ối nếo, ôh pá pơ’lok pơ’lâ vâi pơtối pleăng dêi hnoăng cheăng, rak vế ngăn ƀă po rơdâ, lân rơdâ mâu tơdroăng ki kơnía git tung hiâm mơno ki ôh tá kâi rôe mê. Ngoh Y Puen Niê păng ‘nâng cho ngế ki mơhno, tơdjâ, troăng bâ eăng, cho tơdroăng ki hâk tơngăm dêi vâi krâ-nhŏng o hdroâng Rơđế a kong pơlê Dak Lak.