Mâu pơlê hâk vâ vêh tơdjuôm ‘’toăng hngêi kân’’.
Thứ hai, 08:37, 18/08/2025 Nam Trang/VOV Tây Nguyên Nam Trang/VOV Tây Nguyên
VOV.Xơ Đăng – Klêi kơ’nâi tơmot chiâng tíu pêi cheăng tơnêi têa, hên pơlê a kơpong hơhngế hơhngo dêi Dak Lak roh apoăng châ rơtế tơdjuôm ‘’toăng hngêi kân’’ – tíu pêi cheăng nếo ƀă ai tŭm tơmeăm khoăng, tơdroăng pro mơ-éa rêh ối cheăng kâ ƀă tơnêi têa ƀă roh tơdjêp pơlê pơla. Ing tơdroăng ki tô tuăn apoăng, nôkố krâ pơlê, droh rơtăm, kăn ƀô̆ tíu pêi cheăng pơrá phiu ro, rơtế dêi pó chêh chiâng tơdroăng pơhlêh ing ivá rơdêi tơrŭm môi tuăn’’.

Hngêi hôp tơdjuôm lâp pơlê a ƀuôn Tơng Ju, bêng Ea Kao idrâp chêng koăng, hlối rơmuô̆n lĕm a xoâng tiô khôi vâi krâ nah, hbrâ tơdah tơmối tung rơnó ôm hyô apoăng klêi kơ’nâi tơmot chiâng môi. Tung tơdroăng ki idrâp chêng koăng, jâ H’ Yam Bkrong – Kăn pơkuâ Khu tơrŭm teăn ếo pơtâk hdroâng kuăn ngo Tơng Bông, kăn pơkuâ khu ôm hyô pơlê pơla ƀuôn Tơng Ju – hâk tơngăm xua tâi tâng 10 pơlê pơrá ai tơmiêt ‘na mơnhông tơdroăng cheăng tiô khôi vâi krâ nah. Tơdroăng tơdjêp ki rơdêi dêi mâu pơlê vâ mơnhông ôm hyô pơlê pơla xuân hiăng châ djâ tung tơdroăng pơkâ Hneăng hôp Đảng ƀô̆ bêng.

‘’Ngin ai troăng vâ kơvâ cheăng dêi tơná châ rak vế mê po lâm hnê cheăng pêi, má péa nếo cho mơnhông ôm hyô pơlê pơla mê kuăn pơlê rơtế dêi pó pêi, vâ vâi troh châ ngăn tơmeăm vâi krâ nah dêi ngin môi tiah ếo pơtâk, pế drôu xiâm, pong rơgi loăng, châ pro kuăn pơlê pêi chiâk deăng klêi mê khôi túa lĕm chêng koăng, kơchâi kâ. Drêng tơmot chiâng môi ngin hlo kơxô̆ pơlê kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo tâk tơ’nôm péa pâ tơdjêp ƀă dêi pó kô rơdêi tâ mê’’.

Tiô mơ-éa chêh hdrối tơbleăng kal kí Hneăng hôp Đảng ƀô̆ kong pơlê Dak Lak roh má XVIII, hneăng hơnăm 2025 – 2030, kong pơlê kô mơnhông mơdêk ó rơdêi mâu tơmeăm ôm hyô ki xiâm, ai pơxúa môi tiah lâi ôm hyô sinh thái têa kơxĭ – kong a mâu kơdrum ilâng kong tơnêi têa, mâu kơpong rak vế kong kế, mơjiâng tơmeăm ôm hyô pơlê pơla, pêi chiâk deăng ƀă thôn pơlê; châ tâ pêi cheăng tiô khôi vâi krâ nah. Pôa Nay Khang, hdroâng kuăn ngo Rơđế, thôn Độc Lập B, cheăm Suối Trai, kong pơlê Dak Lak loi tơngah thôn dêi tơná kô châ pơxúa ƀă troăng pêi mơnhông mơdêk dêi kong pơlê nếo, drêng ối tung pakong sinh thái – pêi chiâk deăng ing mâu kơpong pêt plâi sầu riêng kân rơdâ a peăng Mâ hâi luô Dak Lak, tơdjêp kơpong Rak vế kong kế Ea Sô, long têa Sông Ba Hạ, kơpong rak vế kong kế Krong Trai ƀă chu a têa kơxĭ Phú Yên:

‘’Tơmot chiâng môi cho tơtro vâ po rơdâ tíu vâ trâm mâ mơnhông mơdêk cheăng kâ, ai ngo, ai têa kroăng, ai têa kơxĭ vâ mơnhông tơdroăng rêh ối kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo vâ chôa ‘lâng xông tơtêk. Pin chiâng chal nếo, chal xông mơ-eăm dêi hdroâng kuăn ngo’’.

 

Xuân môi tiah Nay Khang, pôa Sô Văn Sứt, hdroâng kuăn ngo Chăm H’roi, ngế ki kuăn pơlê loi tơngah thôn Ma Y, cheăm Sơn Hòa tối, tơdroăng tơmot chiâng môi hiăng pro mâu pơlê ing kong troh têa kơxĭ chiâng achê. Ƀă ing tơdroăng achê mê, pơlê kô ai hên roh tơ’lêi mơnhông mơdêk:

‘’Nah xuân tơmot chiâng môi Khánh Hòa, Phú Yên, laga rơxông mế nah troăng klông, phôn rak kŏng vâ tơpui tơno ƀă dêi pó tá hâi ai hên, troh nôkố hiăng xúa kŏng ngê̆ lâp pơlê pơla mê á tơmiêt châ tơƀrê lĕm. Thăm achê dêi pó ƀă tơ’nôm tơdroăng pêi cheăng pêi kâ mơnhông mơdêk thăm krá tơniăn, rơkê tâ vâ mơnhông mơdêk tơnêi têa mơ-eăm râ a ‘ngêi tâ tâng pơchông ƀă rơxông nôkố’’.

 

Tơdroăng phiu ro vêh tơdjuôm môi toăng hngêi kân Dak Lak ôh tá xê tơdroăng ki hâk hdrối môi tơdroăng pơkâ ai pơhlêh kân, po roh tơ’lêi mơnhông mơdêk. Tiô jâ Cao Thị Hòa An – Phŏ Kăn pơkuâ hnê mơhno tơdroăng cheăng Đảng kong pơlê, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong kong pơlê Dak Lak, kố ối cho tơdroăng ki châ tơƀrê dêi tơdroăng ron nah ing mâu hơnăm tơplâ xâ. Jâ An hơ’muăn tâ rơrêk tung hiêm mơno drêng veăng Hneăng hôp Đảng ƀô̆ cheăm kăch măng Yang Mao:

‘’Klêi veăng Hneăng hôp, a chu hlo môi ngế kơdrâi mơni lối 80 hơnăm ƀă ai huy hiê̆u 60 hơnăm Đảng, jâ troh a á, jâ tối: Kuăn ối, nôu tâng tối kuăn chomơngế Phú Yên, nôu sôk ro ‘nâng ƀă nôu phiu ro châ trâm kuăn. Tơmâng nôu tối, ôh tá ‘nâi ti lâi mê tâ tung hiêm mơno hơtô, têa mâ lo ƀriê. Nôu pơtối tơpui mê cho tung tơplâ xâ nah Dak Lak – Phú Yên pâ dêi pó ‘nâng, nôu ai hên khu pú cho mơngế Phú Yên xua mê nôu hâk vâ Phú Yên ‘nâng. Mê cho tơdroăng ki tơrŭm môi tuăn, dêi tơdroăng tơrŭm chiâng môi ƀă dêi tơdroăng loi tơngah trâu hơhngế ‘na khôi túa vâi krâ nah dêi mâu rơxông’’.

Tơdroăng tơmot chiâng môi tíu pêi cheăng tơnêi têa a Dak Lak dế mơnhên châ tơƀrê ôh tá xê to a mơ-éa, mê tung rêm tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê. Ing mâu pơlê hơhngế chât cây kơxô̆, nôkố tơdjuôm môi toăng hngêi, kuăn pơlê ôh tá xê to achê khu râ kăn pơkuâ tâ, mê ối achê dêi pó, rơtế tối dêi pó roh ki tơ’lêi, rơtế po troăng prôk pêi kâ nếo. ‘’Toăng hngêi kân’’ Dak Lak xua mê chiâng tíu ghiên krá tơniăn ăm rêm pơlê pơla a kố./.

 

Nam Trang/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC