Mơdât tơnăng ká xixŏng ôh ta tro luât IUU, kuăn pơlê Gia Lai pơhlêh túa cheăng
Thứ ba, 05:00, 23/09/2025 Nguyễn Thảo-Thanh Bình/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV Tây Nguyên Nguyễn Thảo-Thanh Bình/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV Tây Nguyên
VOV.Xơ Đăng - Roh hôp má 5 pơla kong pơlê Gia Lai ƀă Khu Séa ngăn tơdroăng cheăng dêi Vi ƀan châu Âu (tiô tối hdrối kô po a khế 10 hơnăm 2025) hiăng vâ chê troh. Ing mâu kuăn pơlê ki hmâ lăm tơnăng ká xixŏng tung dế têa kơxĭ troh a mâu kơ koan pơkuâ ngăn kơno tuk ƀă mâu kơvâ cheăng pơkuâ ‘na tơnăng ká xixŏng dêi kong pơlê dế kơdo mơ-eăm hên, pơkâ mâu hnoăng cheăng, rak vế tơdrăng, kơtăng khât mâu pơkâ ‘na mơdât ƀă tơleăng mơnhên tơdroăng ki tơnăng ká xixŏng ôh tá tro luât, ôh tá vâ tối tơbleăng ƀă râ pơkuâ, ƀă ôh ta pêi pro tiô tơdroăng hiăng pơcháu thế (tơdroăng kố tối bơxup cho tơnăng ká xixŏng IUU), ing mê, vâ vêh mơnhông tuăn loi ƀă mơnhông krá tơniăn tung hnoăng cheăng tơnăng ká xixŏng a têa kơxĭ ki tơdrăng lĕm.

Ahdrối tuk tơnăng ká ki krâ kơxô̆ BĐ 97083TS  lo ing kơno tuk Tam Quan (bêng Hoài Nhơn, kong pơlê Gia Lai) vâ kơtâu troh tung dế têa kơxĭ, ngế kăn pơkuâ tuk inâi cho Nguyễn Hứa rơtế ƀă mâu ngế ki tơnăng ká xixŏng tung tuk hbrâ tŭm têk mâu hlá mơ-éa ki chêh tối mơnhên tơdroăng ki tơnăng ká xixŏng, inâi mâu ngế ki vê plong tuk ƀă tơmeăm ki séa mơnhên ngăn ‘na tơdroăng lăm tơnăng ká xixŏng.

Ôh ta xê to hbrâ rơnáu nhên ahdrối mâu tơdroăng ki chôu ‘măn dêi ká xixŏng a kơno tuk, mê tung pơla ăm plong tuk lo lăm tơnăng ká xixŏng. Pôa kô chêh tối ‘măn tŭm têk mâu tơdroăng ki lo lăm tơnăng ká xixŏng, rak vế ngăn a kơpong ki ối tung kơpong ki châ phep vâ lăm tơnăng ká xixŏng, ôh tá ai tơdroăng ki tơbriât tung mâu kơpong lăm tơnăng a kơpong ki tro mơdât tung kơpong têa kơxĭ ki ôh tá ăm phep.

Pôa Hưá tối ăm ngin ‘nâi, riân sap ing hâi ki khu ngăn ‘na păn roăng, tơnăng ká xixŏng Việt Nam troh Vi ƀan hnê ngăn châu Âu-EC pơxâu phak theh trĭng mê nah, kuăn pơlê ki păn tơnăng ká xi xŏng trâm hên tơdroăng ki pá puât xua tê ƀă yă ki rơpâ tâ tâng vâ pơchông ngăn ƀă roh hdrối nah. Klêi kơ’nâi châ hnê tối ‘na tơdroăng mê ƀă athế hlê plĕng tiah kố, tơdroăng ki rak vế, pêi pro tiô tơdroăng ki lăm tơnăng ká xixŏng IUU ga ai tơdjâk ƀă tơdroăng ki hnoăng cheăng dêi tơná, pôa rơtế ƀă mâu kăn vê plong tuk ki ê ki lăm tơnăng ká xixŏng hiăng kĭ tơkêa nhên khât tung tơdroăng ki rak vế, pêi pro mê.

“Tuk ki á pêi cheăng a kơpong Trường Sa, lăm tơnăng mâu ká xixŏng ki ai ‘ngré ‘ngró, ká ngừ bò. Hdrối vâ lo lăm tơnăng ká mê athế ai tŭm têk mâu lá mơ-éa, chêh tối mâu hlá mơ-éa i nhên mâu tơdroăng ki tơnăng ká xi xŏng. Kuăn pơlê ngin xuân rak vế, pói rơhêng vâ ti lâi rĕng tah lôi theh trĭng vâ tơdroăng ki păn tơnăng ká xi xŏng châ tơniăn hên tâ. Á xuân hnê tối ăm mâu kăn plong tuk ki mê cho ngoh o athế tơrŭm, ôh tá ăm ai tơdroăng ki lăm tơnăng ká xixŏng troh a kong têa ê, veăng gum ăm dêi pó mâu tơdroăng cheăng a têa kơxĭ.”

Kơno tuk Tam Quan, bêng Hoài Nhơn, cho môi tung mâu kơno tuk ki kân má môi dêi kong pơlê Gia Lai, ai lối rơpâu toăng tuk ki hmâ tơnăng ká xi xŏng a tơdế têa kơxĭ hmâ mot lo. Pôa Đặng Văn Dẫn-Phŏ Kăn hnê ngăn pơkuâ ngăn ‘na Khu ngăn kơno tuk tối ăm ‘nâi, dế nôkố, khu kố dế gum ‘na tơdroăng pơkuâ ngăn tuk ki tơnăng ká xixŏng ki kơtăng khât.

Tâi tâng mâu tơdroăng ki lo lăm tơnăng ká xixŏng cho vâ pêi pro tiô tơdroăng ki kal tung pơkuâ ngăn; tuk bu chiâng phep troh ối, lơ lo ing kơno tuk drêng ai krâ mâu kơmăi kơmok ki séa mơnhên ngăn, dó inâi VMS; tơdroăng cheăng ki mê cho kal păng ‘nâng. Ahdrối tuk vâ lo ing kơno tuk, mê kăn pơkuâ ngăn tuk mê athế tối tơbleăng ahdrối 1 chôu, vâ kăn ƀô̆ séa mơnhên ngăn mâu plong, tuk, kuăn mơngế séa mơnhên ngăn. Klêi kơ’nâi châ mơnhên tŭm plong tuk, mâu kơmăi kơmok, mê tuk nếo chiâng mot tung kơno tuk, vâ ing mê, riân mơnhên ngăn mâu ngế, kế tơmeăm, mâu ká xi xŏng ki hiăng châ tơnăng mê âi.

Pôa Dẫn tối ăm ngin ‘nâi, tung la ngiâ ah, kơno tuk ki kố kô pơtối pêi pro kơtăng khât tung pơkuâ ngăn, khŏm mơ-eăm tah lôi mâu tơmeăm khoăng ing mâu tuk ki ôh tá vâ rak vế tro tiô luât, tơdrêng amê, mơ’no liăn mơjiâng pro kơno tuk ki ăm plong tuk lo lăm, troh ối vâ tơnăng ká xi xŏng a tơdế têa kơxĭ, mơdât tơdroăng ki lăm tơnăng ká xixŏng ki tro mơdât, dó inâi IUU.

“Ngin hiăng tơrŭm krá khât ƀă mâu kơ koan vâ rak vế tro tiô luât, trối đông gak tơkăng kong, Khu xiâm ngăn ‘na păn tơnăng ká xi xŏng ƀă khu râ pơkuâ ngăn pơlê cheăm, xuân ngăn nhên a mâu kơmăi ki xup xo mâu tơdroăng cheăng VMS. Tâng châ hlo tuk ki kơtâu luâ tíu tơkăng kong, mê ngin tơrŭm cheăng ƀă pơkâ thế tuk kơtâu vêh ngi kĭng. A kơno Tam Quan, rêm khế ngin pơrá po lâm hnê tối ‘na mâu kăn vê plong tuk ƀă mâu ngế ki tơnăng ká xi xŏng, thăm mơdêk tơdroăng hlê plĕng ‘na hbrâ mơdât tơdroăng ki lăm tơnăng ká xi xŏng ôh tá tro luât ki dó inâi IUU.”

Dế nôkố, kong pơlê Gia Lai cho môi tung mâu kong pơlê ki ai khu tuk ki kân má môi tung lâp tơnêi têa, ƀă vâ chê 6.000 toăng tuk ki lo lăm tơnăng á tơdế têa kơxĭ, mâu ká xi xŏng ki châ tơnăng rêm hơnăm ai lối 270.000 tâ̆n. Tung kơxô̆ ki mê, ai 3.200 toăng  plong, tuk hmâ tơnăng tung dế têa kơxĭ.”

Pôa Nguyễn Công Bình- Phŏ Kăn hnê ngăn ‘na păn tơnăng ká xi xŏng dêi kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi, vâ pêi pro tro mâu tơdroăng pơkâ ‘na mơdât tơnăng ká xixŏng ôh tá tro luât, IUU, kong pơlê hiăng pêi pro klêi tơdroăng ki chêh tối dêi inâi, vêh mơnhên, ăm hlá mơ-éa phêp ki vâ ăm mâu ngế ki lo lăm tơnăng ká xi xŏng ƀă chêh xo, xup um tâi tâng mâu tơdroăng, kuăn mơngế, kế tơmeăm, ăm hlá mơ-éa phêp mâu ngế ki lăm tơnăng ká xxixŏng mê, pơrá châ chêh tối, xup ụm dêi lâp plâi tơnêi. Mâu kơmăi ki kố seá mơnhên ngăn châ khu râ, pêi pro plâ hâi plâ măng, teăm rĕng châ hlo mâu plong tuk lơ kơtâu luâ tíu tơkăng kong ki ôh tá ăm phep, khŏm mơ-eăm pơxâu phak kơtăng mâu tơdroăng ki ai xôi.

“Ngin dế tơkŭm séa mơnhên ngăn, hdró tâ tá kơpong ki mâu tuk ki ê lo lăm tơnăng ká xixŏng, mâu pơlê cheăm, kong pơlê, vâ châ ‘nâi ai tuk ki kơtâu tro xôi luât tung dế têa kơxĭ, xing xoăng ăm mâu kăn ƀô̆, đảng viên séa mơnhên ngăn mâu tuk ki ai xôi vâ rĕng teăm châ hlo ƀă mơdât mâu plong tuk ki lơ ai tơdroăng pro xôi. Ngin xuân hiăng tối pơtâng ăm kong pơlê tung tơdroăng veăng gum, kế tơmeăm, kơmăi kơmok ki séa mơnhên ngăn mâu plong, tuk ki tơkâ luâ 15m. Rêm khế, ngin pơrá ăm mâu khu ki lăm séa ngăn a mâu kong pơlê pêa Hdroh, mơhnhôk mâu kăn plong, tuk ƀă kuăn pơlê kĭ tơkêa ôh tá pro xôi. Ing khế 5 hơnăm 2024 troh nôkố, ôh tá ai toăng tuk ki lâi pro xôi a tơdế têa kơxĭ kong têa ê ki tro vâi rup kroăng.”

Kuăn pơlê ki tơnăng ká têa kơxĭ ƀă mâu kơ koan ki pơkuâ ngăn ‘na kong pơlê Gia Lai dế pêi pro nhên khât mâu tơdroăng pơkâ tung tơnăng ká xixŏng ki tro mơdât tiô pơkâ dêi IUU. Ki kơdo mơ-eăm kố, ti xê to ai pơxúa ăm tơná cho vâ tah lôi “theh trĭng” dêi EC ƀă Việt Nam, mê ối mơjiâng troăng hơlâ ăm tơdroăng cheăng păn tơnăng ká xi xŏng rế hiá rế krá kâk, tơniăn, kring vế tơdroăng cheăng rêh ối ăm kuăn pơlê ki tơnăng klá xi xŏng.

Nguyễn Thảo-Thanh Bình/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC