Tung tơdroăng ki tôu, khía pêi ho hói dêi rơnó tô Tây Nguyên, idrâp kơmăi chuât ro a tíu ki pro krâ 3, tơdroăng tơkêa 3 troăng kân Khánh Hòa - Ƀuôn Ma Thuột. Ngoh Nguyễn Đình lợi, kăn ƀô̆ kih thuât akố ăm ‘nâi, vâ chê hrĭng ngế kŏng nhân rơtế ƀă 60 toăng rơxế tŭm túa dế pêi cheăng mơdêk rĕng tơdroăng ki pro:

“Tiô tơdroăng ki hnê mơhno dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn tơnêi têa cho “tơkâ luâ tôu ƀlêi trâng mêi”, nhŏng o kăn ƀô̆, kih thuât, kŏng nhân, ngế ki vê rơxế, ngế ki vê rơxế pơchoh chiâk pêi pro 3 rôh; 4 khu; hiâm mơno khŏm mơ-eăm khât tơdjâk tung tâi tâng mâu tíu ki pro”.

Rơtế tung môi tơdroăng tơkêa pro troăng kân tơdjêp Ƀuôn Ma Thuột ƀă Khánh Hòa, lối chât ngế kŏng nhân ƀă mâu rơxế pơchoh, rơxế kui dế chiâ ngo, pong troăng tơkâ luâ văng Phượng Hoàng. Pôa Ngô Hiểu Khoa, Kăn pơkuâ Grup Đèo Cả loi tơngah: troăng tung kơdâm Phượng Hoàng xŏn 1,7km rơtế ƀă 10 to kông ối tung tơdroăng ki pro ai tâi tâng ki xŏn cho 11km kô pro tơkâ luâ tơdroăng pơkâ.

“Ƀă tơdroăng ki tơ’lêi hlâu môi tiah dế nôkố mê ngin kô rak vế tơniăn mơ’nui hơnăm 2025 kô pro klêi troăng tung kơdâm tơnêi Phượng Hoàng, mâu kông mê kô pro klêi ‘nâ châ ƀă trá a ‘ngêi”.

Rơtế ƀă tơdroăng tơkêa troăng kân Ƀuôn Ma Thuột – Khánh Hòa (xŏn 117,5km) dế thăm mơdêk ivá pro, mâu kong pơlê tung kơpong Tây Nguyên dế vâ pro klêi mâu tơdeoăng vâ pơxiâm pro hên hĭn mâu troăng prôk ki kân tung kơpong. A kong pơlê Dak Nông, mâu tíu pêi cheăng, khu pơkuâ kong pơlê hiăng hbrâ rơnáu ăm tơdroăng ki pêi pro tơdroăng tơkêa pro troăng kân peăng Kơnhŏng – peăng Hdroh peăng mâ hâi Lâ troăng tơkâ luâ Gia Nghĩa (Dak Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).

Pôa Hồ Văn Mười, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Nông, tối nhên, troăng kân Gia Nghĩa - Chơn Thành kô pro klêi ƀă ăm xúa tro tiô tơdroăng pơkâ hơnăm 2027.

“Tung hơnăm 2025 kố kô pơxiâm pro troăng ki kố, mê cho tơdroăng pơkâ thế dêi Đảng, Tơnêi têa ‘na troăng kân Gia Nghĩa – Chơn Thành. Peăng kong pơlê Bình Phước hiăng pơxiâm pro troăng sap ing Chơn Thành lăm Bình Dương ƀă tơdjêp ƀă Pơlê kong kân Hồ Chí Minh, mê drêng troăng kân tơdjêp Gia Nghĩa ƀă Chơn Thành kô po ăm môi tơdroăng mơnhông ki kân ăm tơdroăng mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla dêi kong pơlê Dak Nông”.

Peăng kong pơlê Lâm Đồng, khu kăn pơkuâ kong pơlê dế tơrŭm ƀă kong pơlê Khánh Hòa ƀă mâu tíu pêi cheăng ki ai tơdjâk troh pêi pro mâu hlá mơ-éa mơjiâng pro troăng kân Nha Trang – Liên Khương xŏn vâ chê 100km. Tơdrêng amê, péa to troăng ki kân kố tơdjêp Lâm Đồng ƀă kơpong Đông Nam Bộ cho Tân Phú – Bảo Lộc (66km) ƀă Bảo Lộc – Liên Khương (73km) xuân dế châ tŏng gum mâu tơdroăng ki tơvâ tơvân vâ tơbleăng pro khât. Pôa Trần Hồng Thái, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Lâm Đồng, tối nhên:

“Ki xŏn dêi troăng kố ôh tá pơhlêh la athế ‘mâi rơnêu xua mâu tơdroăng ki ôh tá vâ tơmâng. Ƀă tâi tâng tá péa tơdroăng tơkêa pro troăng kân mê kong pơlê Lâm Đồng hiăng kơtăng khât pro mâu hlá mơ-éa vâ tơbleăng a hơnăm 2025 mơnhông rơdêi”.

Mơdêk rĕng tơdroăng ki tơbleăng pro mâu tơdroăng tơkêa troăng prôk tơdjêp Tây Nguyên cho môi tung mâu tơdroăng ki kal châ tơpui tơno a rôh hôp Hô̆i đong xing xoăng tơdroăng cheăng kơpong Tây Nguyên nếo po apoăng hơnăm 2025. Pôa Rah Lan Chung, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Gia Lai pâ thế tơnêi têa ai mâu troăng hơlâ tŏng gum kơjo xoăng liăn ăm mâu tơdroăng tơkêa pro troăng ki kal tiô Pơkâ 23 dêi Khu xiâm pơkuâ tơdroăng kal kí ƀă Pơkâ 377 dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh:

“Mâu tơdroăng tơkêa pro nôkố Gia Lai vâi kal vâ ‘nâi plĕng khât, mê cho: ‘Mêng Tơraih tơƀai Pleiku, ‘no liăn pro troăng kân Pleiku – Quy Nhơn, troăng kân ing peăng Kơnhŏng troh peăng Hdroh peăng mâ hâi Lâ, troăng rơxế lơ treng tơdjêp Tây Nguyên, troăng prôk tơdjêp kơpong Ayun Pa (Gia Lai) ƀă tơring Ia Hleo (Dak Lak) ƀă má 6 cho troăng tơdjêp Gia Lai – Phú Yên”.

Kơpong Tây Nguyên ai hên ki rơdêi ‘na hdrê loăng pêt ton hơnăm ƀă mâu kơvâ cheăng lối rơtal dollars, rơtế ƀă ai hlâu tơdroăng ôm hyô ‘na kong kế nhâ loăng, túa lĕm tro. Pakĭng tơdroăng ki ‘no liăn cheăng ing tơnêi têa, mâu kong pơlê kal mơnhông ivá tung kong pơlê, thăm mơdêk ki rơdêi vâ pro ivá ăm hneăng ki mơnhông nếo, mê cho tơdroăng pơkâ thế dêi pôa Tô Lâm, Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng tung rôh pêi cheăng a kong pơlê Gia Lai ki nếo a chê kố nah:

“Pin athế mơnhên khŏm mơ-eăm khât, tơmiât kân, pro mâu ivá ki kal sap ing tung hơnăm 2025 vâ krá rơdêi mot tung hneăng ki nếo, mơnhên mâu troăng tơmiât mơnhông ăm hneăng ki nếo, ƀă hnoăng vâ pêi  troh hơnăm 2045 tơnêi têa pin môi tiah lâi, kong pơlê pin môi tiah lâi? Pin khŏm mơ-eăm athế mơnhông Gia Lai, Tây Nguyên kro mơdrŏng ‘na pêi chiâk deăng hưh cơ, hên hĭn tơdroăng kong kế nhâ loăng, hên hĭn ‘na túa lĕm tro, krá tơniăn ‘na pơlê pơla ƀă kong prâi tơnêi tơníu, mơdêk rĕng tơdroăng ki mơnhông ƀă mơdêk ki rơkê plĕng tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê”.

Hơnăm 2024, ki têi mơnhông cheăng kâ tá hâi châ môi tiah tơdroăng púi vâ, la pơkâ GRDP dêi kơpong Tây Nguyên châ lối 484 rơpâu rơtal liăn, GRDP rêm ngế tiô riân châ 78,5 rơtuh liăn tung môi ngế, tâk 16% tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2023. Hơnăm 2025 kố, drêng ai hên hĭn mâu tơdroăng tơkêa pro troăng kân châ tơbleăng, kô cho ivá vâ Tây Nguyên mơnhông tơƀrê tung mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla, krá rơdêi tơdroăng loi mot tung hneăng ki nếo.