*Loi tơngah mot hơnăm nếo 2025, kong pơlê Kon Tum pơkâ mơ-eăm tung hơnăm 2025 pêt ki vâ iâ má môi 300 hectar loăng mắc ca; vâ chê 1.100 hectar plâi kâ; vâ chê 1.600 hectar sâm Ngọc Linh; pong pơchoh tơ’nôm 2.000 hectar kơdrum; păn kơpôu ro tâk lối 130.000 to... Ƀă tơdroăng loi tơngah ó rơdêi mâu tơdroăng ki lĕm dế tơkôm a ngiâ hdrối, ngoh A Uyên, Kăn pơkuâ hnê ngăn Chi ƀô̆ hlối pro kăn thôn Đăk Đe, cheăm Rờ Kơi, tơring Sa Thầy, tối ăm ‘nâi:
"Mot hơnăm nếo 2025 vâi krâ kuăn pơlê ngin kô po rơdâ tơ’nôm ƀăng loăng plâi môi tiah kơxu, mắc-ca, plâi sầu riêng... Nôkố dế pêi pro ăm vâi krâ kuăn pơlê vâ mơdêk pêi lo liăn ăm rơpŏng. Má péa nếo cho pơhlêh ‘’troăng tơmiât, troăng pêi’’ dêi vâi krâ kuăn pơlê tung pêi chiâk deăng vâ mơdêk pêi lo tơmeăm hên tâ. Kơnôm mâu troăng pêt loăng plâi ton hơnăm hên rơpŏng hiăng ai liăn mơjiâng hngêi trăng kân lĕm rơdâ, rôe tơmeăm xúa tung rơpŏng hngêi, rôe rơxế prôk lăm ƀă roăng dêi kuăn hriâm troh tui lui".
*Phiu ro, hâk tơngăm, mê cho hiâm mơno ƀriê dêi ngoh Rô Hôk (hdroâng Jarai), a troăng Hoàng Văn Thụ, pơlê kong kơdrâm Pleiku, Gia Lai drêng hơngui Ất Tỵ. Hơnăm 2024 pơla kố nah, pơlê kong kơdrâm Pleiku hlo mơnhông tơƀrê tung mơjiâng thôn pơlê nếo ƀă mơnhông pêi chiâk pêi deăng. Malối cho yă kơphế - hdrê loăng pêt ki xiâm dêi kơpong tơnêi Tây Nguyên, to kơnâ, hiăng gum pêi lo liăn dêi kuăn pơlê chía hên tâ mâu hơnăm hdrối.
Ngoh loi tiah kố, hơnăm nếo 2025, tung ivá ‘mâi mơnhông cheăng kâ, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê a Gia Lai tối krê, Tây Nguyên tối tơdjuôm kô rế hía rế mơnhông.
"Hơnăm 2024 cho hơnăm ki ai hên tơdroăng hơniâp ro ƀă rơpŏng hngêi ngin, xuân môi tiah vâi krâ nhŏng o tung pơlê, kơphế tê châ yă kơnâ, plâi kơtóu lĕm. Tơdroăng pêi chiâk, mơnhông cheăng kâ rơpŏng hngêi rế hía rế hlo tơniăn, kuăn ‘nĕng hriâm tâp xuân hlo pơhlêh hên, ai liăn ngân roê kế tơmeăm xúa tung hriâm tâp ăm kuăn ‘nĕng. Hơnăm 2025 kố, ngin pơtối mơ-eăm, tŏng gum dêi rơpó tung pêi chiâk, mơnhông cheăng kâ ƀă tơdroăng tơná púi vâ tâi tâng vâi krâ nhŏng o tung pơlê tơrŭm ƀă dêi rơpó, tŏng gum tối tơbleăng hên tâ nếo tơdroăng ki rơkê plĕng vâ châ tơdah hên tơdroăng ki hơniâp ro, tung hơnăm nếo athế phiu ro kơhnâ pêi chiâk, pêi cheăng kâ mơnhông tơtêk, púi vâ châ xut tah kơklêa kơtiê xơpá krá ton ƀă hên ki ê”.
*Pôa Y Ngak Niê (hdroâng kuăn ngo Rơđế) – Krâ pơlê ƀuôn Tring 2, bêng An Lạc, a pơlê kong krâm Ƀuôn Hồ, kong pơlê Dak Lak tối tơdroăng phiu ro ‘na pơhlêh a pơlê:
"Tơdroăng mơnhông dêi pơlê, mơnhông cheăng kâ tung rêm rơpŏng hngêi pơrá ai tơdroăng ki tơtêk kơnôm ai mâu kơmăi kơmok rơxông nếo, klêi mê rơxông ối nếo châ hriâm hên tâ, tơmâng xo hên tơdroăng ki rơkê nếo, xua mê tơdroăng rêh ối u ối hên pơhlêh tiô troăng kro mơdrŏng rơdêi. Môi tiah ngin cho mâu ngế ki loi tơngah, ối a ngiâ vâi krâ kuăn pơlê xuân ai hên tơdroăng ki pơchân tối, pơtâng tối xua mê vâi krâ kuăn pơlê phiu ro, ai tơdroăng pói vâ mơ-eăm, pro kro mơdrŏng môi tiah mâu hdroâng kuăn ngo nhŏng o ki ê’’.
*** Tơdah Têt tung toăng hngêi nếo châ tŏng gum ing khu râ kăn pơkuâ ƀă pơlê pơla, nâ Lut (hdroâng kuăn ngo Bơhnéa) ối a pơlê Bok Ayơl (‘Yơl) , cheăm H’Ra, tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai ôh tá kâi kơtôa dêi tơdroăng phiu ro:
"Têt hơnăm kố cho cho Têt phiu ro má môi. Hdrối nah, on veăng á klâ ối krê pro hngêi pơtân. Têt troh, rơpŏng châ kâ têt tung toăng hngêi nếo, châ tơdah têt phiu ro rơnó vâi krâ kuăn pơlê. Nôkố ai hngêi ối krá kâk tiah kố ngin kô pơchân tối dêi pó, mơ-eăm pêi cheăng vâ mơdrếo kơxô̆ liăn châ mung vâ mơjiâng pro hngêi kố’’.
*Xua tơdroăng pơkuâ tŭm têk dêi Đảng, a tơring kơpong hngế Dam Rông, kong pơlê Lâm Đồng, tíu ki ai troh 65% pơ’leăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo, tung hơnăm 2024 kố nah xuân pêi châ tơƀrê mâu tơdroăng ki ƀlêi chiâng. Ki kơnâ ‘na mâu kế tơmeăm tung lâp tơring châ vâ chê 4.500 rơtal liăn, nâp liăn tơnêi têa châ 112 rơtal liăn ƀă kơxô̆ rơpŏng kơtiê hên túa hiăng kơdroh ối 7% ƀă hên ki ê.
Pôa Liêng Hót Ha Hai, Phŏ kăn hnê ngăn Vi ƀan tơring Dam Rông, kong pơlê Lâm Đồng ăm ‘nâi: Krê tung hơnăm 2024, pêi châ liăn ing kơphế, hdrong păn xo pré ƀă hên túa hdrê loăng plâi kâ tâk hên, tơdroăng rêh ối dêi hên pơlê cheăm hiăng phâi hơtô ƀă ôh tá pơtê mơnhông tơtêk tâng vâ pơchông ƀă hdrối. Kố cho mâu tơdroăng ki kal vâ Dam Rông pơtối mơnhông, cheăng kâ rêh ối pơlê pơla rơdêi tâ tung hơnăm 2025 ƀă mâu hơnăm ki pơtối.
“Tung mâu hơnăm hdrối, tơring Dam Rông đi đo tơtrŏng troh tơdroăng cheăng tŏng gum rêh ối cheăng kâ dêi kuăn pơlê. Ƀă ki pơxúa cho tơnêi tơníu ƀă ivá pêi cheăng, Đảng ƀô̆, khu kăn pơkuâ tơring Dam Rông hiăng pơhlêh mâu Tơdroăng pơkâ mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla troh rêm thôn pơlê, mơhnhôk pơhlêh mâu hdrê pêt, xúa khoa hok kih thuât tung pêi chiâk pêi deăng kơnôm mê tơdroăng rơkê plĕng dêi kuăn pơlê ôh tá la lâi mơdêk. Kuăn pơlê hiăng hlê plĕng mơ-eăm hluăn kơtiê, mơ-eăm pêi cheăng ƀă tơdroăng rêh ối mê ki kơklêa hiăng ôh tá ai xếo, tơdroăng gâk kring tơniăn kal kí a tơring cheăm hiăng hlo tơniăn khât”.
*Hơnăm 2024 cho môi hơnăm pêi lo châ hên tơmeăm dêi kuăn pơlê pêi chiâk deăng kong pơlê Dak Nông drêng yă mâu khu tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng môi tiah kơphế, tiu, sầu riêng pơrá tâk hên. Ngê̆ nhân ưu tú H’Jiêng, ƀon N’Jriêng, cheăm Dak Nia, pơlê kong kơdrâm Gia Nghĩa tối ăm ‘nâi, kuăn pơlê kong pơlê Dak Nông phiu ro tơdah hơnăm nếo, loi krá tơniăn ‘na môi hơnăm ƀlêi trâng. Vâi krâ kăn pơlê a mâu pơlê xuân dế mơ-eăm tơrŭm môi tuăn, môi hiâm mơno mơjiâng pơlê xiâm hơniâp lĕm, tơniăn, kro mơdrŏng lĕm, rơkê, xua môi tơnêi têa Việt Nam khên tơnôu ó rơdêi, mơnhông mơdêk, krá tơniăn mot tung chal nếo - rơxông mơ-eăm dêi tơná dêi hdroâng mơngế.
“Mâu khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng, khu râ kăn pơkuâ hiăng tơmâng troh vâi krâ kuăn pơlê ƀă xuân pói pơtối mơnhông. Vâi krâ kuăn pơlê xuân dế mơ-eăm tơrŭm môi tuăn mơjiâng pơlê kro mơdrŏng, rak mâu khôi túa lĕm tiô khôi vâi krâ nah. Klăng roh hơnăm nếo rơkâu tơnêi têa rế mơnhông mơdêk, rơkâu vâi krâ kuăn pơlê tung pơlê phâi hơtô, hơniâp lĕm’’.
Viết bình luận