Tung mâu hâi ro tơvâ tơvân hên tơdroăng cheăng a mơ’nui hơnăm, inâi kơphế Miss EDE a pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak hiăng ai tơmeăm chơ apoăng tê ăm kong têa Mih. Mê cho 18.000 kơxu kơphế hiăng kơ-óu uâ tâ tung kơxu a Việt Nam, rôe ing kong têa ê xua Khu mơdró a kong pơlê kân (il-li-nois) Illinois, xoăng tê a mâu siêu thĭ kong pơlê. Jâ Trần Phương Linh, teăng mâ Khu rôe tơmeăm ing kong têa ê dêi Mih a Việt Nam ăm ‘nâi, vâ ai tơmeăm ki châ tê mê, 2 pâ hiăng pêi cheăng ƀă dêi rơpó tâi vâ chê tơdế hơnăm, tơpui ‘na ki môi tuăn kĭ tơhrâ tơrŭm cheăng:

 “Tơdroăng pêi pro tiô pơkâ tê ăm kong têa ê ôh tá xê hlâu ƀă kal thế ‘nâi kơdôu mơneăm ‘nâng yoh, Miss EDE hiăng pêi tro tơdroăng mê ƀă ngin ngăn tro kơ tuăn. Ngin loi khât tiah kố tơrŭm cheăng rôh kố kô ôh tá xê to pơtê a nôkố mê ối mơnhông tâ nếo tung la ngiâ, ngin tơhrâ rơtế ƀă Miss EDE tung tơdroăng pêi rế lĕm krúa tâ nếo mâu tơmeăm ƀă po rơdâ tíu tê hên ăm mơngế vâ rôe, troh mâu kong têa tung lâp plâi tơnêi”.

Hơnăm 2024, Dak Lak tê ăm kong têa ê châ 1,8 rơtal dollars ƀă veăng châ tê hên mâu tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, hên Khu mơdró nếo, tơmeăm nếo rôh apoăng châ tê ki păng ‘nâng. Ing hâi apoăng hơnăm, Kŏng ti veăng Tơlo liăn Tê rôe tơmeăm kong têa ê Nutri Soil (pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột) hiăng tê ăm kong têa ê kloăng plâi mắc-ca Dak Lak ki apoăng ăm kong têa Hàn Quốc, Kŏng ti veăng Tơlo liăn (Bơnếi-nờ Bra-dờs Fam) Banana Brothers Farm  a tơring MDrăk tê priât ăm kong têa ê, Kŏng ti veăng Tơlo liăn Tê rôe tơmeăm ăm kong têa ê Yến Sào Thanh Dung Krông Pač tê ăm kong têa ê pâu chêm pơlêng hngêi...

Troh nôkố, kong pơlê Dak Lak hiăng ai chât tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ki hiăng pêi pro tơmeăm xúa trâu tâ mê cho Chêm pơlêng hngêi, kloăng plâi mắc ca hiăng châ mâu khu xing xoăng tơmeăm tê dêi Hàn Quốc, Sinuâ djâ ‘mot a troăng tê tơmeăm tung tơnêi têa.

Veăng ai hnoăng kân má môi tung kơxô̆ liăn châ xo kế tơmeăm ăm kong têa ê dêi kong pơlê tung hơnăm hdrối nah xuân cho mâu tơmeăm ki pê lo hên mê cho kơphế, tiu, sầu riêng, kơxu, ƀă mâu khu mơdró ki rơkê pêi cheăng ton hơnăm. Mê cho Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu tê rôe tơmeăm ăm kong têa ê lơ 2-9 (Simexco) Dak Lak, hiăng ai dâng 125 rơpâu tâ̆n kơphế châ tê troh 89 to kong têa ƀă tung kơpong. Pôa Lê Đức Huy, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong tung khu hlối pro Ngế pơkuâ Kŏng ti tối, bú tung 10 khế hơnăm 2024 kŏng ti hiăng pêi châ pơkâ tê ăm kong têa ê lối 300 rơtuh dollars.

“Mâu tơmeăm ki kơnâ dêi Tây Nguyên mê gá hên, la (Sim-mek-scô) Simexco xuân rơtế tơrŭm ƀă ki xiâm 2 tơmeăm mê cho  kơphế ƀă tiu ƀă hên tâ 2 tơmeăm mê achê kố  ai hên ngế vâ rôe  tung lâp plâi tơnêi. Pin ‘nâi rơkê pro inâi tơmeăm pê lo ƀă mơdêk ki pơxúa dêi tơmeăm rế kơnâ tâ “.

Tiô pôa Lưu Văn Khôi, Ngế pơkuâ Khu xiâm ngăn  ‘na Tê mơdró Dak Lak, tê kế tơmeăm ing chiâk deăng ăm kong têa ê ki hiăng uâ pro lĕm cho tơdroăng pơkâ pêi dêi kong pơlê vâ mơdêk ki kơnâ ƀă ki lĕm dêi tơmeăm pê lo dêi kong pơlê. Nôkố, mâu tơmeăm pê lo ing chiâk deăng hiăng têng kơ-óu uâ pro lĕm dêi Dak Lak hiăng châ tê troh lối 70 to kong têa ƀă tung kơpong tung lâp plâi tơnêi, tung mê ai hên tơmeăm kơnâ tê ăm kong têa ê ƀă kâi châ tơbriât tê tơniăn. Lâp tung kong pơlê nôkố ai lối 520 hngêi kơmăi têng, kơ-óu, uâ pro tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, tơkŭm hên mê cho kơphế, mắc ca, ca cao, kloăng plâi hôt, phái, plâi drêh ki hiăng têng xăm, plâi têng khăng, plâi tâ tung kơtuh hngíu...

Vâ ai tiô pơkâ tê ăm kong têa ê châ 1,7 rơtal dollars tung hơnăm 2025 kố, kong pơlê mơjiâng pơkâ ƀă mâu troăng hơlâ nhên, ai pơxúa. Pôa Lưu Văn Khôi ăm ‘nâi:

“Tung la ngiâ  mê ngin kô pơtối pơkâ luât vâ tŏng gum ăm mâu khu mơdró rế vâ ‘no liăn pêi cheăng hên tâ tung tơdroăng cheăng xúa kơmăi kơmok, ‘na tơbleăng tê mâu tơmeăm pêi lo, vâ mâu tơmeăm pê lo rế châ tê a mâu kơchơ ki kân tâ dêi mâu kong têa tung lâp plâi tơnêi”.

Mot tung hơnăm nếo ƀă mâu tơdroăng pơkâ ƀă ki tơngah nếo, kong pơlê Dak Lak pơtối mơ-eăm vâ pêi klêi mâu pơkâ tung hơnăm ƀă tá mâu hơnăm pêi cheăng. Ƀă mâu tơdroăng ki hlo tơƀrê tung hơnăm hdrối, mâu kăn ƀă mâu kuăn pơlê tung kong pơlê dế phiu ro tơdah môi rơnó hơngui nếo ƀă hên tơdroăng ki ro, loi tơngah khât, púi vâ pêi châ tơƀrê hên luâ tâ nếo.