Tung hngêi ki châ mơjiâng pro krá kâk a Tôh kơpho# 5, pơlê kân K[ang, tơring K[ang, kong pơlê Gia Lai, pôa Lê Minh Trí, mố đo#i hơnăm hiăng krâ tơpui tó tơdah mâu vâi pú tung rôh tơplâ nah. Tơpui ‘na tơdroăng cheăng kâ, tơdroăng ‘na mâu kuăn ‘ne\ng hriâm tâp tá troh tui lui cho mâu tơdroăng ki ôh tá la lâi kâi piu tung plâ rôh trâm dêi rơpó môi tiah ôh tá ai tơdroăng ki klêi.

Vâ chê 50 hơnăm hdrối nah, pôa Lê Minh Trí, veăng tung rôh tơplâ a troăng Trường Sơn Đông. ‘Mrâm pháu, grâ nat hên ó khât la ôh tá kâi mơdât tuăn hiâm khên tơnôu dêi mâu ngế lêng môi tiah pôa [ă tung rôh tơplâ dêi khu lêng [ă kuăn pơlê pin troăng ki ôh tá kâi piu mê. Klêi kơ’nâi hâi tơleăng le\m, pôa rơtế [ă mâu vâi pú cho mâu ngế ki djâ troăng ahdrối tung tơdroăng ki veăng mơnhông mơdêk cheăng kâ xiâm a kơpong tơnêi ki pôa tơplâ nah, nôkố cho tơring K[ang, mê pôa ‘nâi nhên mâu tơdroăng ki hơ’lêh a troăng ki ton nah kố:

‘’Klêi kơ’nâi hâi tơleăng le\m, ngin cho mâu ngế lêng vêh [ă ngo ngối kong, hrik xo [om min a tơnêi Kon Hà Nừng kố, a troăng peăng mâ hâi lo Trường Sơn kố. Hdrối nah, ôh tá ai troăng mê trâm hên xơpá ‘na hnoăng cheăng pơtroh kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng. La ing ai troăng peăng mâ hâi lo Trường Sơn tơkâ luâ mê trâm hên tơdroăng ki tơ’lêi hlâu, pơto chơ kế tơmeăm tiah hmâ yă tê tơ’mô [ă mâu yă tê a kơchơ tê mơdró. Pak^ng mê, ngin ối rơtế [ă kuăn pơlê, achê [ă kuăn pơlê lăm mơnhông mơdêk, pêi cheăng kâ môi tiah Xuăn ngin’’.

Troăng Trường Sơn Đông tơkâ luâ tơring K[ang, kong pơlê Gia Lai

Sap ing apoăng cho pơlê kân Thạnh Mỹ, tơring Nam Giang, kong pơlê Quảng Nam, troăng Trường Sơn Đông châ ‘no liăn mơjiâng pro prôk tơkâ luâ kong pơlê Quảng Ngãi, Kon Tum mê troh kong pơlê Gia Lai, Dak Lak [ă Lâm Đồng.

A tơring K[ang pơlê ngoh khên tơnôu Núp, vâi krâ nho\ng o hdroâng kuăn ngo Bơhnéa akố sôk ro xua troăng prôk tung kong ton nah mê nôkố hiăng chiâng le\m, rơdâ, prôk lăm tơ’lêi hlâu. Môi tung mâu ngế Bơhnéa a cheăm ngoh khên tơnôu Sơn Lang, tơring K[ang ki châ lăm pôu ngăn tíu ‘măn poăng pôa Hồ ăm ‘nâi, ngăn troăng prôk tung kong nah xua Pôa Hồ [ă Khu xiâm pơkuâ tơdroăng kal kí po nah, nôkố châ Tơnêi têa ‘no liăn mơjiâng pro le\m, rơdâ, vâi krâ nho\ng o hdroâng kuăn ngo Bơhnéa akố rế chôu pâ kơ Pôa:

‘’Kuăn pơlê tung pơlê ngin hâk tơngăm khât xua châ rah xo kếo ko loăng djâ troh vâ pro tíu ‘măn poăng Pôa Hồ [ă á mơhúa khât hiăng châ lăm pôu ngăn tíu ‘măn poăng Pôa. Kuăn pơlê pâ kơ Pôa, mơnê kơ Pôa hên khât, la khéa cho hdroâng kuăn ngo tá hâi châ trâm Pôa rôh ki lâi ôh mê Pôa hiăng prôk lêk, kuăn pơlê khéa hơ’nêng khât’’.

Troăng Trường Sơn Đông cho ivá kal khât ăm mơnhông mơdêk cheăng kâ dêi hdroâng kuăn ngo rêh ối a ngo Trường Sơn

Troăng Trường Sơn Đông ton nah, nôkố hiăng châ ‘no liăn po rơdâ, prôk tơkâ luâ hên kơpong đông kăch măng a 4 kong pơlê Tây Nguyên, tơdjêp hên kơpong tơnêi ngoh khên tơnôu môi tiah: Đăk Ring, Đak Nên, kong pơlê Kon Tum, cheăm Sơn Lang, Tơ Tung, Đất Bằng, Yang Bắc, kong pơlê Gia Lai. Mê xuân cho pơlê xiâm dêi ngoh khên tơnôu môi tiah: Đinh Núp, A Gió, Kpă K’lơng, Wừu [ă hên ki ê.

Mâu kơpong tơnêi dêi mâu ngoh khên tơnôu mê, mâu ngế kuăn khên tơnôu mê, rơtế [ă troăng prôk tung kong Trường Sơn Đông hơnăm ki mê nah hiăng kum kal khât pro chiâng [lêi trâng hơngui hơnăm 1975.

Ki pơxúa ton nah, ki kơnía ai khât xuân môi tiah ki kal dêi troăng Trường Sơn Đông hiăng châ tối nhên. {ă nôkố, mâu kong pơlê dế tí tăng, mơdêk hên ki pơxúa dêi troăng Trường Sơn Đông vâ pro ivá ăm mơnhông mơdêk.

Pôa Nguyễn Trường, kăn hnê ngăn Vi [an tơring Đak Pơ, kong pơlê Gia Lai ăm ‘nâi:

‘’Troăng Trường Sơn Đông châ mơjiâng pro tơkâ luâ tơring Đăk Pơ kơtăn kố dâng 10 hơnăm, chiâng vâ tối gá pơxúa kal khât [ă tơring. Klêi kơ’nâi ai troăng kố mê ngin xuân hiăng po troăng mot tung cheăm prôk ngi peăng mâ hâi lu. Ngin tối tơbleăng mơjiâng pro mâu troăng [ê tong xơmong tơdjêp [ă mâu cheăm [ă mâu pơlê lo a troăng peăng mâ hâi lo Trường Sơn mê pro chiâng tơdroăng ki tơ’lêi hlâu ăm vâi krâ nho\ng o’’.

{ă ki pơxúa veăng kum mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla, ‘mâi mơnhông kring vế pơlê pơla cheăm bêng, tơdroăng tơkêa pro troăng Trường Sơn Đông pơxiâm châ mơjiâng pro a hơnăm 2007, xua Khu xiâm tí tăng ‘nâi ple\ng, ối tung Khu xiâm pơkuâ ngăn lêng pro khu ki ‘no liăn cheăng [ă kơxo# liăn ‘no lối 10 rơpâu rơtal liăn.

Kố cho troăng prôk tơkâ luâ 7 kong pơlê peăng tơdế tơnêi têa [ă Tây Nguyên [ă ki xo\n dâng 700km, ối pơtăng [ă troăng Trường Sơn Tây, troăng kân Hồ Chí Minh nôkố [ă Troăng kân 1A. Pái tíu ki xiâm dêi troăng kố cho tơdjêp [ă dêi rơpó tơkâ luâ mâu troăng kân: 19, 25, 26, 27, 29, 14B, 14E, 40B [ă pro chiâng troăng prôk ki tơdjâk [ă tơdrăng ăm tá peăng tơdế tơnêi têa [ă Tây Nguyên.

Tiô Thie#u tă Nguyễn Bá Tòng, ngế ngoh khên tơnôu khu lêng kring vế tơniăn, xuân cho kăn pho\ pơkuâ ngăn tơdroăng kal kí {inh đoân 12, kăn pho\ hnê ngăn Khu mơjiâng Mố đo#i Trường Sơn – Hồ Chí Minh, mâu tíu ki xiâm dêi troăng prôk kố cho ivá kal khât vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ, rêh ối dêi kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo a ngo Trường Sơn:

‘’Má môi, troăng kố kum ăm kuăn pơlê a ngo Trường Sơn hơ’lêh tơdroăng ki prôk lăm. Hiăng hơ’lêh ‘na troăng prôk mê cheăng kâ nếo mơnhông mơdêk. Xua hdrối nah ôh tá ai troăng mê vâi hnôu pơ roê, xúa xêh, la nôkố hiăng ai troăng mê tâi tâng mâu kế tơmeăm pêi lo dêi vâi krâ nho\ng o châ pơto chơ tơ’lêi hlâu, châ tê tâi tâng a mâu kơchơ tê mơdró. Ing mê, pro ăm tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê a ngo Trường Sơn kố tơniăn le\m tâ’’.

Troăng kong peăng mâ hâi lo Trường Sơn hơnăm ki mê nah rơtế [ă kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo rêh ối a ngo Trường Sơn hiăng môi hiâm mơno tơru\m, tiô Đảng, tiô Pôa Hồ, pro chiâng [lêi trâng khên tơnôu, tơleăng le\m peăng hdroh pro tơnêi têa tơru\m chiâng môi.

Klêi kơ’nâi 60 hơnăm sap ing hâi po troăng, tơdjêp [ă mâu kơpong tơnêi mâu ngoh khên tơnôu a ngo Trường Sơn, pêi pro tơdroăng cheăng tung la ngiâ hbrâ rơnáu tơnêi têa, ‘mâi mơnhông gak kring pơlê pơla cheăm bêng [ă mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong peăng tơdế tơnêi têa [ă Tây Nguyên.

Công Bắc chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng