Pôa Y Dĩnh Niê, kuăn ngo Rơđế, cho môi tung mâu rơpo\ng ki djâ troăng ahdrối tung mơnhông túa pơkâ ôm hyô pơlê pơla a {uôn Kuốp, cheăm Dray Sáp, tơring Krông Ana. Pôa Y Dĩnh ăm ‘nâi, hdrối nah rơpo\ng pôa ôh tá tơmiât troh tơdroăng ki pro ôm hyô, la drêng hlo hên tơmối kong têa ê troh lăm ngăn xí ki ôh tá ai tíu ối pơtê, pôa hiăng mung liăn dêi hngêi rak liăn vâ ‘mâi rơnêu hngêi trá xo\n tiô khôi hmâ ăm tơmối ôm hyô mung ối pơtê.

Nôkố, tơdroăng ki ăm mung kơbong homestay rêm khế rơpo\ng pôa xuân châ xo dâng 15 rơtuh liăn. Ai tơmối, ai tơ’nôm liăn châ xo sap ing ôm hyô, ngiâ méa thôn pơlê a {uôn Kuốp hiăng hlo hơ’leh re\ng khât:

‘’Hrối nah lăm pêi cheăng vâi, mê pêt alâi, pêt pôm loăng pêi lo liăn iâ [ă pêi lo liăn ôh tá tơniăn, drêng pro ôm hyô mê pêi lo liăn tâk hên sap 5 – 6 hdrôh. Rơpo\ng á nôkố hiăng kơdroh iâ ki xơpá. Tối tơdjuôm pro ôm hyô pơlê pơla xuân ôh tá tơbrêi, bu kal mơgrúa le\m tơnêi tíu ăm tơmối ối pơtê. Mâu vâi kuăn ‘ne\ng xuân lăm hriâm, xuân ‘nâi tơpui nâl Ănglê [ă tơmối kong têa ê mê hlo xuân tơ’lêi hlâu. Ai liăn pêi lo mê tơdroăng ki veăng kum mơjiâng thôn pơlê nếo xuân tơ’lêi hlâu tâ. Troăng prôk tơ’lêi hlâu mê tơmối vâi xuân troh akố hên tâ hdrối nah’’.

Kơxo# liăn châ xo sap ing ôm hyô dâng 14-15 rơtal liăn/hơnăm, la kơxo# liăn kố tá hâi tơxâng [ă kế tơmeăm ai hlâu dêi tơring

Tiô pôa Cao Trọng Lộc, a pơlê kân {uôn Trấp, tơring Krông Ana tối, kơpong pơlê cheăm drô péa pâ k^ng Krông Ana [ă Krông Nô ôh ti xê to ăm mâu rơnó pêt pôm ló, rơnó báu phâi tơtô mê ối ai hên kế tơmeăm kong kế ki chiâng xêh. Sap ing păn hơkêh t^ng khêi, ká ‘leâp, kâu tai tượng, [a sa, pah nâng, kêt a kố pơrá kơhiâm le\m.

Tơdroăng cheăng ki tơnăng ká xi xo\ng vâ chê 20 hơnăm, mâu hơnăm achê kố pôa Lộc pơxiâm ai tơdroăng cheăng pêi ki nếo cho djâ tơmối ôm hyô prôk tâ tá têa kroăng, châ kâ mâu kơchâi, mâm kơhiâm. Tiô khu tơmối tối, kơchâi, mâm kơhiâm ki tơnăng xo sap ing têa kroăng, têa plông a Krông Ana rế châ ‘nâi troh lâp lu. Nôkố pôa Lộc ti xê tê to kơchâi, mâm a kơchơ pơlê kân mê ối pơtroh troh a lâp lu.

‘’Mâu hdrê ká xi xo\ng ki ngin châ tơnăng, djâ vêh troh a kơno pơrá châ khu mơdró roê, teăng mâ mâu khu pơkuâ hngêi ôu kâ a pơlê kân {uôn Trấp [ă kơpong ki achê môi tiah pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, pơlê kân Ea Kar, Krông Pa], Lak vâi pơrá roê tâi. Mâu ká, xi xo\ng, pah nâng, kêt [ă hên ki ê a mâu têa kroăng, têa plông kố gá ối rêh, kâ kơhiâm. Kố cho kơchâi, khu ká dêi tơring ngin. Mâu tơmối ôm hyô troh lăm ngăn, kâ mâu kế kâ ki châ pro sap ing mâu tơmeăm ki ngin tơnăng’’.

Rêm hơnăm Krông Ana tơdah dâng 21 rơpâu ngế tơmối ôm hyô

Pôa Vũ Xuân Tiện, Kăn hnê ngăn Vi [an cheăm Dray Sáp tối ăm ‘nâi, cheăm Dray Sáp ai [ăng tơnêi kong ki chiâng xêh dâng 4.300 ha. Tung mê lối tơdế cho ngo ngối, têa kroăng, têa plông, xí têa, ki le\m tơviah, lơ mâu kong ngo ki ối achê ngo on dêi Dak Nông. Tung cheăm xuân ai 4 to pơlê dêi hdroâng kuăn ngo M’nông, Rơđế rêh ối.

Tiô pôa Vũ Xuân Tiện, kố cho mâu kế tơmeăm ki chiâng xêh, tung pơlê pơla hiăng ai hlâu vâ mơnhông ôm hyô pơlê pơla, ôm hyô kong kế nhâ loăng, lơ ôm hyô tí tăng mơnúa tơdroăng ki krip luâ tâ. Tơdroăng ki mơnhông ôm hyô kô tăng cheăng pêi tơniăn, thăm pêi lo liăn ăm kuăn pơlê, cheăng kâ rêh ối pơlê pơla dêi cheăm châ hơ’leh, mơjiâng thôn pơlê nếo tơ’lêi hlâu. Nôkố, Vi [an hnê ngăn cheăm hiăng pơkâ túa [ă tối tơbleăng tơdroăng tơkêa ăm {uôn  Trấp chiâng pơlê ôm hyô ki xiâm dêi tơring Krông Ana.

‘’Ngin tối tơbleăng ki hlê ple\ng ăm kuăn pơlê. Po mâu lâm hnê nâl Ănglê ăm kuăn pơlê tung kơpong vâ tơpui [ă tơmối kong têa ê. Mơhnhôk kuăn pơlê mơjiâng kong kế tơnêi tíu tâ tá tung kơpong to\ng kum, mơdêk ôm hyô pơlê pơla mê. {ăng tơnêi tơníu, hngêi ối dêi hdroâng kuăn ngo, pro tiah lâi vâ kuăn pơlê troh ai tíu ối pơtê’’.

Kơpong kơno têa kuăn pơlê tơku\m tơnăng ká a pơlê kân {uôn Trấp, tơring Krông Ana

Tiô pôa Nguyễn Minh Đông, kăn pho\ hnê ngăn Vi [an tơring Krông Ana, rêm hơnăm, cheăm kố tơdah dâng 21 rơpâu ngế tơmối ôm hyô, tung mê ai lối 1.200 ngế tơmối cho kong têa ê. Kơxo# liăn pêi lo sap ing ôm hyô châ sap ing 14 – 15 rơtal liăn rêm hơnăm. Laga, kố bu cho môi tơdroăng ki iâ dêi tơdroăng hiăng ai hlâu. Hên khu mơdró kâ rơhêng vâ ‘no liăn pro ôm hyô a cheăm kố, la drêng hlo troăng prôk tá hâi tơniăn le\m mê hiăng pơtê lôi tơdroăng pơkâ pro.

Tung la ngiâ, Vi [an hnê ngăn tơring kô pro tơdroăng tơkêa séa ngăn tâi tâng troăng prôk, pro tơ’lêi hlâu tung mơnhông tơdroăng pêi chiâk deăng [ă ôm hyô, pro chiâng môi thôn pơlê nếo ki le\m tơviah dêi cheăm.

Mâu xí têa ki le\m a tơring Krông Ana (Dak Lak)

‘’Mơnhông ôm hyô a tơring Krông Ana mê kô pơxúa kân má môi. Xơpá kân má môi dêi tơring nôkố cho hngêi trăng, troăng klông. Laga, Vi [an hnê ngăn kong pơlê Dak Lak hiăng ‘no liăn pro troăng tơdjêp troh a troăng kân kơxo# 26 tơdjêp [ă tơring Lak. Tơring xuân dế pơkâ mơ’no ăm Vi [an hnê ngăn kong pơlê k^ tơkêa pro troăng [ă kông mơgăn ngi tơring Krông Nô, kong pơlê Dak Nông vâ tí tăng mâu kế tơmeăm ki ai hlâu kơpong ngo on. Tung la ngiâ, tơring kố kal châ tơnêi têa to\ng kum ‘no liăn pro hngêi trăng, troăng klông tơdjêp pơla mâu tơring [ă dêi rơpó’’.

Tơnêi tơníu le\m, kế tơmeăm hên, Krông Ana hiăng ai hlâu mâu túa cheăng ki rơdêi. Tâng ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki tá hâi pêi pro klêi ‘na troăng prôk, Krông Ana kô cho môi tơnêi tơníu ôh ti xê bu ai kân rơdâ ‘na pêi chiâk deăng-ôm hyô, mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla dêi tơring [ă tá kong pơlê Dak Lak.

Tuấn Long chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng