Drêng nếo pơxiâm xo on veăng nah, rơpo\ng ngoh Y Phương cho môi rơpo\ng kơtiê xahpá, ối a thôn Phú Lợi, cheăm Quảng Phú, tơring Krông Nô, kong pơlê Dak Nông. Maluâ ai 1,5ha tơnêi deăng pêt alâi, pêt pôm [ă 2 sào klâng la tơdroăng pêi cheăng kâ ôh tá rơkê, tơmeăm pêt ôh tá châ xo hên, [ă đi đo ôh tá ai têa, mung hdrối mơdrếo kơ’nâi, hrâ mơnguâ plâ hơnăm, plâ rơnó, tơmeăm ki lâi xuân tá ai.

Ing tuăn tơmiât pro ti lâi vâ hluăn ing kơtiê, hơnăm 2015 nah, ngoh mơ-eăm hriâm lâm ki vâi hnê kih thuât pêt rak ngăn kơphế, tiu [ă hên ki ê, klêi mê, khên hơ’lêh [ăng tơnêi ki pêt alâi, pôm loăng  ki ôh tá châ xo hên hơ’lêh pêt tơvât loăng kơphế. Lối chât hơnăm mơ-eăm hriâm kih thuât, hiâm ing tơdroăng mâ hlo tung pêt loăng plâi, troh nôkố, ngoh Y Phương Boy hiăng hơ’lêh klêi tơniăn túa pêt hên hdrê loăng plâi vâ chê 2 ha kơphế pêt 200 xiâm tiu tơvât tung môi [ăng deăng [ă hên hdrê loăng ki ê nếo.

Y Phương Boy păn roăng, rak ngăn chu lai hdrê F1

Kơxo# liăn châ xo rế tâk hên rêm hơnăm. To loăng kơphế rêm hơnăm ngoh châ xo dêi 4-5 ta#n plâi. Tơdroăng rêh ối chôa hơ’lêh tơ-[rê.

Hơnăm 2018, Y Phương pơkâ kho\m ko tah dêi 1 sao kơphế tung kơdrum hngêi vâ pro kơdroăng păn chu lai  [ă păn chu xo hơ’nêh, ing 5 to chu kơdrâi dêi hdroâng kuăn ngo ăm ga tiô chu kong F1, troh nôkố mâu chu lai ki păn dêi rơpo\ng hngêi ngoh ai lối 80 to, tung mê ai lối 30 to chu xo hơ’nêh [ă 50 to chu hdrê. Rêm hơnăm ôh tá riân kơxo# liăn ‘no rôe ki kố ki mê, rơpo\ng hngêi châ xo dêi lối 200 rơtuh liăn ing păn chu. Y Phương tối ki tơ-brê ing tơdroăng pêt loăng plâi tơku\m păn mơnăn:

‘’Hdrối nah a pêt kơphế ‘no liăn rôe phon, pơkeăng, tôh têa, tâi 4 rơtuh liăn 1 hơnăm, châ xo dêi kơxo# liăn ing pêi lo 10 rơtuh liăn, iâ tâ tâng vâ pơchông [ă păn chu xua liăn ‘no rôe mơdrăn che\m chu iâ. A ‘nâi, á hlo păn chu chía hôm iâ, bú tăng to châu priât [ă rôe tâk môi hâi ăm chu kâ môi hdroh a kơxo, klêi mê lăm pêi cheăng ki ê. Tiô a tơmiât hơnăm ah á kô ‘no liăn rôe hơkái păn vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ. A mơ-eăm hriâm tơ’nôm khoa hok kih thuât păn chu ing mâu nho\ng o Xuăn vâ mơnhông cheăng kâ châ tơ-[rê tâ’’.

‘Na kơxo# liăn châ pê lo tơniăn, Y Phương hiăng mơjiâng pro hngêi le\m, rôe tu\m tơmeăm xúa tung rơpo\ng hngêi [ă tơku\m ‘no liăn pêi chiâk deăng, rôe kơmăi uâ kơphế, kơmăi hrik têa, rơxế tu tuh, kơmăi pôe kơchâi nhâ ăm chu [ă hên ki ê.

Ôh tá xê to pro kro mơdro\ng ing rơpo\ng hngêi, Ngoh Y Phương ối kum hên rơpo\ng hngêi tung thôn túa pêi cheăng kâ vâ hluăn ing kơtiê. Ngoh vâ hnê túa pêi cheăng mơnhông mơdêk ing păn chu ăm kuăn pơlê. Ing tuăn mơ-eăm tơkâ luâ xahpá pro kro mơdro\ng, ngoh Y Phương châ kuăn pơlê tung thôn iá [ă tăng troh vâ êng, hriâm [ối. Tiô pôa Y Hoan {krông, ngế pho\ pơkuâ thôn Phú Lợi tối:

‘’Ki khât gá rơpo\ng hngêi Y Phương pêi cheăng pêt loăng plâi, păn chu rơkê. Nôkố vâi krâ nho\ng o tung pơlê dế hriâm [ối ing ngoh ‘na tơdroăng rah hdrê loăng pêt, rah hdrê mơnăn păn, hriâm túa pro kơdrum deăng, pro kơdroăng păn hơkái kơ’nêi tung kơdrum. Kăn [o# thôn xuân mơhnhôk khe\n kơdeăn ngoh ai tuăn ‘nâi kơdo mơ-eăm hriâm ‘na khoa hok, xua kih thuât ki nếo tung pêi cheăng kâ dêi ngoh, vâ pơchông [ă vâi krâ nho\ng o tung pơlê rơpo\ng ngoh hiăng xông tơ-[rê ‘nâng’’.

Cho ngế ki kơhnâ, ’nâi mơ-eăm, ‘nâi hriâm, re\ng tơmâng xo ki nếo, ki tro, ki ‘ló vâ mơnhông mơdêk tung pêi chiâk deăng, tơdroăng mơ-eăm tơkâ luâ xahpá vâ pro kro mơdro\ng dêi ngoh Y Phương Boy a thôn Phú Lợi, chăm Quảng Phú, tơring Krông Nô, kong pơlê Dak Nông cho ngế ki mơhno djâ troăng vâ vâi krâ nho\ng o ki ê tung pơlê pêi [ối tơdroăng mơnhông cheăng kâ dêi rơpo\ng hngêi, veăng mơjiâng dêi pơlê rế ton rế kro mơdro\ng.

Y Sưng Phêja chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng