Tết Chol Chnam Thmay lac Tết meng kan di bhap bini Khmer Nam bộ rah tabiak dalam dom harei 14, 15, 16 bilan 4 saka ia harei yaok thun .Kadha dom bangsa adei saai adit ni, daa mik va song tong abih gauk pang kadha vak di Sơn Nghĩa yaih khan ka dom bruk dalam dom harei Tết hu urang Khmer di Trà Vinh peih ngak di dom baha dalam bruk ilamu prong abih dalam thun di mik va

Daoh Then lac janih nghe thuat bhap bini, lac bruk ilamu, adat cambat hu meng kan mai di urang Tày, Nùng, Thái di Viet Nam daok hu ngak harak pok tagok UNESCO taduan lac drap ar ialmu phi vật thể di menuac sia dunya. Gam saong prein diukrai khang kadang di Then labik ceik glai Viet Bac, dom nghệ sĩ, nghệ nhân daok duah jaln yaih khan dom gheih mekre di Then tal ayut jiak tah.

Khan bai oh kurang hu dalam raiduk di urang bangsa Thái, min harei ini, bruk menyim khan bai yau daok lahik nao…Anak bruk pala kapah menyim khan bai dak harei dak lahik di huyen Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La daok peih ngak dom jalan piah khik ramik bruk ngak meng kan pak ini.

Ngan song dom urang kamei Giẻ- Triêng, tỉnh Kon Tum harei likhah mai gah pasang, jien ndo, meh pariak meda kurang min njuh oh kurang hu. Lingiu di bruk hu maong lac drap ar di 2 urang anit ranam gauk njuh hứa hôn di dom urang kamei Giẻ- Triêng dok brei mboh hatai anit ranam amaik ame. Daa mik va song tong abih gauk duah thau ka adat ni tapa kadha vak di Khoa Điềm, urang vak di rayo sap ndom VN dalam kadha “Dom bangsa adei saai ” harei ni:

Nghề rèn di bhap bani Mông hu meng lavik saman saong dom janih pandap rèn di urang Mông daneiy angan kayua nyu kajap, pandar hu lavik, gheih mekre. Urak ini, nghề rèn meng tangin di bhap bani Mông oh cak rok patagok khang yau dahlaau diah, min di dom bhum palei, bruk ngak ini jeng daok hu mikva khik ramik. Kadha “Dom bangsa adei sa-ai” harei ini, daa mikva saong taong abih gauk gam haong khaol dahlak nao tal xã Hồng Ngài, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La piah duah thau ka nghề rèn di bhap bani Mông pak ini tapa kadha vak di Thào Ly-urang vak di rayo sap ndom VN daok di bhum Tây Bắc:

Oh khin daok miat haong eik lipa, kathaot rambah, bahp bini Sê đăng daok di palei Kon Pring, xã Đăk Long, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum palih ruak bruk patagok dulich cộng đồng piah patagok kinh tế. Meng patagok hu ilamu bhum palei di drei, gam hu saim lagiah gah lingik tasik, alam moi truong, Kon Pring daok lac labik rivang ma-in hu rilo tuai damuai palih ruah.

Ragu daoh bhap bani Mường – Sa drap ar ilamo hu yaom glaong di urang Mường, lac kadha ngak hadah mbaok hadah meta di sa bangsa. Min, hu oh takik dam dara uranaih bangsa Mường urak ini oh thau, oh takre sap daoh, panuac take Mường, bruk ini, lac kayua thei? Dalam kadha dom bangsa adei sa-ai adit ini, khaol drei duah thau saong tui pang dom panuac di dom urang daok saneng kuhria ka bruk khik ramik saong patagok ilamo Mường.

Lagu tamia Tung tung da dá kak kajap song bhap bini, hu mboh dalam rilo bruk pataom mbaok bhap bini song dom adat prong di urang Cơ Tu yau adat klauk kubau, adat uan padai bahrau ,adat padang palei, padang sang Gươl... Urang Cơ Tu meng dom saman ini mai tamia Tung tung da dá yau sa jalan piah pambuak dunya anak meta song lingik tasik, haong ong muk ong kei. Oh hu sa urang Cơ Tu halei di Quảng Nam, Đà Nẵng atau Thừa Thiên Huế oh krein randap song lagu tamia ni. Mik va tuk halei iek prong song thau sahneng khik ramik, patagok ilamu gheih mekre di bangsa drei . Dalam kadha “Dom bangsa adei saai” adit ni, khol hulin hu kadha vak di của Lan Anh, urang vak di rayo sap ndom VN piah dong ka mik va song tong abih gauk thau jang ka lagu tamia Tung tung da dá di mik va Cơ Tu:

# Pathau mik va song tong abih gauk : Tui duah thau saong duah pataom di tác giả Châu Văn Huynh ye urang Cam hu labaih 100 kadha me-in bhap bini meng kan, hu me-in tui rilo jalan saong hu thưởng phạt. Kadha me-in bhap bini hu 2 janih, ka 1 lac me-in phổ thông, di labik halei jeng me-in hu, daok sa janih tra lac me-in dalam lễ hội. “Kaya Mâ-In” – nan lac kadha me-in bhap bini. Da-a mikva saong taong abih gauk pang kadha vak di Việt Phú, urang vak di rayo sap ndom VN ka dom kadha me-in bhap bini Cam daok di tỉnh Ninh Thuận tapa kadha “Dom bangsa adei sa-ai”: