Coh đhăm k’tiêc băn lâng choh coh đhăm bhưah lâh 1ha, a moó Nguyễn Thị Tuyển, ma nưih Tày ăt coh tổ 9, thị trấn Nông trường Việt Lâm, chr’hoong Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang vêy lâh 1.500 p’nong a tưch, ađha gôông lêch. A moó Tuyển truih, l’lăm a hay, pr’ăt tr’mông diic điêl lum bâc zr’năh k’đhap, prang c’moo bhrợ têng ga lêêh ga lêêng đhị bơr pêê sào ruộng đoọng t’mông. Xang n’năc, bơơn lêy k’tiêc bha đưn bhưah ga măc, pr’loọng đong a moó p’lur k’rong băn a tưch gôông lêch ting pr’đhang m’pâng băn p’loh m’pâng croọl. Zên k’rong bhrợ năc hăt, pr’loọng đong a moó lum căh hăt zr’năh k’đhap. Doó đhur loom, a moó n’jưah bhrợ, n’jưah pa chô kinh nghiệm, t’bhlâng ting pâh apêê lơp pa choom đoọng ooy kỹ thuật băn rơơi âng vel đong bhrợ têng. Lâh n’năc, a moó p’loon chơơc lêy coh mạng, pa choom tơợ apêê ngai âi bhrợ têng liêm choom. Xang lâh 5 c’moo, pr’loọng đong a moó âi bhrợ pa dưr liêm pr’đhang bh’rợ băn rơơi pa zum lâng choh ha giang. Bh’nơơn bhrợ t’vaih tươc ooy năc pa câl mơ đêêc, đơơng chô ha pr’loọng đong a moó lâh 300 ưc đồng zâp c’moo xang bêl pay lơi zên đươi dua.

Đh’rưah rơơm kiêng tr’xăl pr’ăt tr’mông cơnh a moó Nguyễn Thị Tuyển, a moó Sùng Thị Lan, ma nưih Mông côh chr’val tả van, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai âi bhrợ pa dưr liêm choom pr’đhang HTX. A moó Lan đoọng năl, l’lăm đêêc, pr’loọng đong a moó năc muy bhrợ ha rêê đhuôch, băn a oc pa zum uh a lăc n’đhang căh bơơn pa chô râu rí. Bơơn lêy Sa Pa năc đhăm k’tiêc du lịch, cơnh lâng pr’đơợ padưr đợ chr’năp văn hóa liêm pr’hay cơnh ih, c’bhum,… C’moo 2018 a moó Lan quyết định bhrợ t’vaih HTX Mường Hoa muy bhrợ apêê bh’rợ lâng têy cơnh taanh n’đooh a dooh, đha hum z’nươu, trà z’nươu. Apêê bh’nơơn âng HTX bơơn bhrợ za nươr ting cr’đhơợng xa nay đươi dua đợ liêm apêê pr’đươi âi vêy l’lăm coh crâng a ruih đoọng bhrợ t’vaih đợ bh’nơơn liêm xang, t’đang t’pâh ma nưih đươi dua lâng t’mooi, pa bhlâng năc t’mooi k’tiêc k’ruung n’lơơng. A moó Sùng Thị Lan, đoọng năl, lươt moot bhrợ tơợ c’moo 2018, xooc HTX vêy 9 pr’loọng đong năc apêê ting pâh, coh đêêc vêy 5 pr’loọng đha rưt, 1 pr’loọng đăn đha rưt, 2 pr’loọng chính sách. Lâh n’năc, HTX dzợ bhrợ t’vai bh’rợ  tr’nêng ha 6 cha năc pa bhrợ vel đong. Apêê đoo dzợ bơơn lêy hâng hơnh bêl căh muy zư đơc bh’rợ ty đanh vêy đhr’năng bil pât âng vel đong, năc dzợ vêy pr’đơợ dưr z’lâh đha rưt.

Ting p’căn Hà Thị Khánh Nguyệt, Chủ tịch Hội Liên hiệp Pân đil tỉnh Lào Cai, bâc c’moo đăn đâu, pr’ăt tr’mông âng đha nuôr acoon coh, pa bhlâng năc pân đil acoon coh vêy bâc tr’xăl. C’năl âng pân đil ting t’ngay ting bơơn ha dưr dal lâng apêê đoo âi bơơn pa dưr bh’rợ, moon ghit pr’đơợ coh vel bhươl. Ting p’că Hà Thị Khánh Nguyệt, đoọng zooi pân đil acoon coh vêy pr’đơợ pa dưr tr’mông tr’meh, pa xiêr đha rưt, bhrợ pa dưr  pr’loọng đong ca bhố ngăn,… cr’chăl ha nua,, zâp câp Hội liên hiệp pân đil k’rong p’too moon apêê a đhi a  moó tr’xăl t’mêê cơnh pa chăp cơnh bhrợ ooy pa dưr tr’mông t’rmeh, bơơn năl apêê c’năl ooy khoa học, kỹ thuật đoọng đươi dua bhrợ têng. Tơc đâu, bâc pân đil âi bhrợ t’vaih HTX, bhrợ t’bhưah apêê pr’đhang kinh doanh cơnh Homestay, bhrợ -pa dưr pr’dhang choh bêêt, băn rơơi pa dưr tr’mông tr’meh liêm choom.

TS. Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Pa chăp ch’mêêt lêy pa dưr xã hội đoọng năl, cơnh lâng râu tr’xăl lâng pa dưr bh’rợ quyền bhrợ c’la, coh bâc c’moo ha nua, âi vêy apêê bh’cộ, đại biểu Quốc hội năc pân đil ma nưih acoon coh. Râu đâu đoọng lêy, đợ râu t’bhlâng căh đhêy ăt âng pân đil acoon coh coh pr’ăt tr’mông xooc đâu./.

Phụ nữ dân tộc thiểu số thay đổi nhận thức để làm chủ cuộc sống

                                                                         (Kim Anh/baodantoc.vn)

Với sự nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, nhiều phụ nữ DTTS đã tham gia vào các phong trào thi đua, vươn lên thoát nghèo, phát triển kinh tế hiệu quả. Chuyên mục “Chuyện chị em mình” hôm nay, xin giới thiệu với chị em một vài điển hình phụ nữ DTTS dám nghĩ, dám làm để thay đổi cuộc sống tốt.

Trên diện tích đất chăn nuôi và trồng trọt rộng hơn 1ha, chị Nguyễn Thị Tuyển, dân tộc Tày ở tổ 9, thị trấn Nông trường Việt Lâm, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang luôn bận rộn với công việc chăn nuôi. Hiện, trang trại của chị Tuyển có hơn 1.500 con gà trống thiến, vịt, ngan. Chị Tuyển kể, trước đây, cuộc sống vợ chồng chị gặp nhiều khó khăn, quanh năm chân lấm tay bùn, đầu tắt mặt tối bám vào mấy sào ruộng để mưu sinh. Sau đó, nhận thấy đất đồi rộng lớn, gia đình chị mạnh dạn đầu tư xây dựng trang trại chăn nuôi gà trống thiến theo mô hình bán chăn thả. Vốn đầu tư ít, gia đình chị gặp không ít khó khăn. Không nản lòng, chị vừa làm, đúc rút kinh nghiệm, tích cực tham gia các lớp tập huấn về kỹ thuật chăn nuôi do địa phương tổ chức. Ngoài ra, chị tranh thủ tìm hiểu trên các trang mạng, học hỏi kinh nghiệm của những người đã làm thành công để áp dụng. Sau hơn 5 năm, gia đình chị đã xây dựng thành công mô hình chăn nuôi kết hợp và trồng lá giang. Sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó, mang lại nguồn thu cho gia đình chị hơn 300 triệu đồng mỗi năm sau khi đã trừ chi phí.

Cùng mong muốn thay đổi cuộc sống như chị Nguyễn Thị Tuyển, chị Sùng Thị Lan, dân tộc Mông ở xã Tả Van, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai đã xây dựng thành công mô hình Hợp tác xã (HTX). Chị Lan cho biết, trước đây, gia đình chị chủ yếu làm nông nghiệp, chăn nuôi lợn kết hợp nấu rượu nhưng hiệu quả kinh tế không cao. Nhận thấy Sa Pa là mảnh đất du lịch, với tiềm năng phát triển những giá trị văn hóa đặc sắc như khâu, thêu, may, nhuộm…, năm 2018 chị Lan quyết định thành lập HTX Mường Hoa chuyên  sản xuất các đồ thủ công truyền thống, như thổ cẩm, hương thảo mộc, trà thảo dược. Các sản phẩm của HTX được làm dựa theo nguyên tắc tận dụng tối đa nguyên, vật liệu sẵn có trong tự nhiên để sáng tạo ra những sản phẩm hoàn thiện, thu hút người tiêu dùng và khách du lịch, đặc biệt là khách nước ngoài. Chị Sùng Thị Lan, cho biết, đi vào hoạt động từ năm 2018, hiện HTX có 9 hộ gia đình là thành viên, trong đó có 5 hộ nghèo, 1 hộ cận nghèo, 2 hộ gia đình chính sách. Ngoài ra, HTX còn tạo việc làm không thường xuyên cho 6 lao động địa phương. Các thành viên đều cảm thấy tự hào khi không chỉ gìn giữ được nghề truyền thống có nguy cơ mai một của quê hương, mà còn có cơ hội vươn lên thoát nghèo.

Theo bà Hà Thị Khánh Nguyệt, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Lào Cai, những năm gần đây, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là phụ nữ DTTS có nhiều thay đổi. Nhận thức của người phụ nữ ngày càng được nâng lên và họ đã phát huy được vai trò, khẳng định vị thế trong cộng đồng, xã hội. Theo bà Hà Thị Khánh Nguyệt, để giúp phụ nữ DTTS có điều kiện phát triển kinh tế, giảm nghèo; xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc…, thời gian qua, các cấp Hội LHPN tập trung vận động các chị em đổi mới tư duy về phát triển kinh tế, chủ động tiếp cận các kiến thức về khoa học, kỹ thuật để áp dụng vào sản xuất. Đến nay, nhiều phụ nữ đã thành lập HTX, mở rộng các mô hình kinh doanh như Homestay, xây dựng mô hình trồng trọt, chăn nuôi phát triển kinh tế hiệu quả.

TS. Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển xã hội cho biết, với sự thay đổi và phát huy vai trò quyền làm chủ, trong những năm vừa qua, đã có những lãnh đạo, đại biểu Quốc hội là nữ người DTTS. Điều này cho thấy, những nỗ lực, cố gắng không ngừng vươn lên của phụ nữ DTTS trong đời sống xã hội hiện nay. /.