Trường Tiểu học lâng THCS Lý Tự Trọng ắt cóh vel đông phường Pú Trạng, thị xã Nghĩa Lộ lấh 40% học sinh nắc đhanuôr acoon cóh Thái. Lấh mơ học zâp bêl chính khoa, nhà trường dzợ moon pa choom học sinh tước zâp g’lúh sinh hoạt ngoại khoá lâng bấc bh’rợ chr’ớh bh’lêê bh’la, pr’hát xa nưl chr’nắp pr’hay acoon cóh. Nhà trường cung bhrợ pa dưr zâp câu lạc bộ cơnh Câu lạc bộ tr’coọ xa nưl, câu lạc bộ múa Xoè, câu lạc bộ chữ Thái... Ooy đâu, apêê ađhi học sinh cắh mưy bơơn tr’lưm, bhui har chi ớh nắc dzợ chấc lêy năl ooy zâp râu chr’nắp liêm văn hoá âng acoon cóh đay... Ađhi Lò Thị Bảo Chi, học sinh lớp 7B, Trường Tiểu học lâng THCS Lý Tự Trọng đoọng năl: “Cóh đông acu cung vêy a’dích a’bhướp, a’mế a’ma pa choom p’rá Thái, tước ooy trường cung bơơn pa choom p’rá Thái. Vêy đoo chữ k’đhạp bhlâng, hân đhơ cơnh đêếc lêy pa choom mưy cr’chăl cung năl liêm ghít, acu kiêng pa choom bấc râu.”

Thầy giáo Lê Thanh Tùng, giáo viên nhà trường đoọng năl cớ: “Nhà trường nắc ơy bơơn pa choom p’rá lâng chữ Thái ting bh’rợ Câu lạc bộ đoọng zư lêy ha zâp apêê ađhi vêy cr’noọ kiêng pa choom lâng chắp kiêng văn hoá Thái. Apêê ađhi học tập liêm choom lâng kiêng môn nâu. Cr’chăl nâu nắc cung vêy 2, 3 râu zr’nắh k’đhạp nắc học sinh cóh đâu bấc acoon cóh, tu cơnh đêếc, bêl lêy t’moót pa choom apêê a’đhi cung k’đhạp lêy năl, râu 2 nắc vel đông vêy 2 ngành nắc Thái bhoọc lâng Thái tăm, nắc bêl đoọng giáo viên cung lêy pay bhrợ pa choom ha cơnh đoọng apêê ađhi năl liêm ghít lâng crêê p’rá xa nay âng apêê ađhi.”

Trường Tiểu học lâng THCS Hoàng Văn Thụ, thị xã Nghĩa Lộ vêy 98% học sinh nắc đhanuôr acoon cóh, ooy đâu acoon cóh Thái lấh 95%. Nhà trường ơy p’têết pazưm zâp xa nay bh’rợ giáo dục vel đông ooy zâp môn học, pa choom ha học sinh đắh bh’rợ đông đh’rơơng, xa nập xập, pr’hát xa nưl ty chr’nắp âng acoon cóh Thái, zâp pr’hát xa nưl, chr’ớh bh’lêê bh’la, tr’coọ xa nưl acoon cóh... zâp thầy cô giáo bơơn k’đươi bh’rợ pa choom văn hoá cung t’bhlâng chấc lêy năl ghít, t’bơơn tranh, cha nụp, báo đoọng năl ghít lấh mơ đợ văn hoá chr’nắp liêm âng acoon cóh vel đông, tơợ đêếc vêy pa xoọng c’năl bh’rợ đoọng pa choom ha học sinh liêm choom lấh mơ.

Cô giáo Đặng Thị Hồng Ánh, Hiệu trưởng trường Tiểu học lâng THCS Hoàng Văn Thụ đoọng năl, Câu lạc bộ Chữ Thái ty âng nhà trường sinh hoạt 2 chu đhị mưy c’xêê. Nhà trường k’đươi zâp giáo viên nắc manứih acoon cóh Thái vêy cr’noọ cr’niêng, chắp kiêng đắh văn hoá cung cơnh p’rá xa nay, chữ xrặ âng acoon cóh đay đoọng pa choom zâp apêê ađhi học sinh: “Tơợ c’moo học 2019-2020, azi ơy vêy cr’noọ âng đơơng chữ xrặ Thái ty cung cơnh đợ bài khắp Thái ooy bh’rợ pa choom âng nhà trường. Tr’nơợp azi cung ta moóh lâng nghệ nhân Lò Tiên Dung đoọng pa choom apêê cô giáo cung cơnh apêê ađhi học sinh đắh chữ Thái ty lâng nghệ nhân Điêu Thị Siêng pa choom khắp Thái. Xang bêl giáo viên lâng học sinh pấh pa choom azi cung lêy t’bhlâng pa dưr râu ty chr’nắp đoọng apêê ađhi vêy cr’noọ cr’niêng kiêng chữ Thái ty vêy cr’noọ zư lêy văn hoá acoon cóh Thái nắc zâp apêê ađhi đăng ký lâng pa bhrợ cóh zâp câu lạc bộ.”

P’căn Lò Thị Tuyết Dung, Trưởng phòng GD&ĐT thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái đoọng năl, cr’liêng xa nay zư lêy pr’hoọm văn hoá chr’nắp liêm zâp acoon cóh bơơn t’moót xay bhrợ đhị zâp đơn vị trường vêy bấc học sinh acoon ađhi manứih acoon cóh tơợ c’moo học 2019-2020. Tước đâu bh’rợ nâu dzợ bơơn zâp trường zư lêy bhrợ ta luôn lâng chr’nắp liêm, zúp apêê ađhi học sinh pa dưr dal c’năl bh’rợ đắh bhiệc zư lêy pr’hoọm văn hoá acoon cóh tơợ bêl dzợ tớt cóh tr’nớt nhà trường: “Azi cung xay bhrợ cr’liêng xa nay âng đơơng zâp bh’rợ cơnh xập xa nập acoon cóh, pa chăm đhị lớp học ting bh’rợ zư lêy, pa dưr chr’nắp văn hoá âng vel đông. Bhrợ zâp câu lạc bộ cr’noọ cr’niêng, câu lạc bộ đắh chấc lêy năl zâp râu chr’nắp văn hoá vel đông, ooy đâu Câu lạc bộ đắh khèn bè, chữ Thái ty ơy bơơn t’moót pa choom ooy trường tơợ c’moo học 2019-2020. Ooy cr’chăl nâu a’tốh, azi nắc rơơm lêy pa choom p’rá xa nay, chữ xrặ âng zâp acoon cóh lơơng ooy nhà trường liêm glặp lâng pr’đơợ lalua cóh vel đông, cung nặc đoọng ngành giáo dục chrooi pa xoọng zư lêy pa dưr chr’nắp văn hoá âng vel đông.”

Bhiệc zư lêy văn hoá ty chr’nắp xoọc đâu cắh dzợ bhrợ zr’nưm nưm cơnh đêếc, nắc ơy bơơn thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái bhrợ pa dưr liêm ghít. Tơợ đâu, pa choom pa dưr mưy lang apêê p’niên đhanuôr acoon cóh cắh mưy năl liêm ghít đắh văn hoá acoon cóh đay, nắc dzợ p’têết pa dưr lang apêê l’lăm bhrợ pa dưr vel bhươl ting t’ngay ting k’bhộ ngăn, chr’nắp liêm./.

Mường Lò, truyền dạy nét đẹp văn hóa đồng bào Thái

PV Đinh Tuấn

       Tại Mường Lò, tỉnh Yên Bái, nơi được coi là quê hương của người Thái đen miền Tây Bắc, việc truyền dạy những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc không chỉ được các thế hệ đi trước tâm huyết thực hiện, mà gần đây còn được đưa vào giảng dạy trong các trường học rất hiệu quả. Từ đây, không chỉ đào tạo nên một thế hệ có ý thức gìn giữ những giá trị văn hóa quý báu của dân tộc mình.

Trường Tiểu học và THCS Lý Tự Trọng đóng trên địa bàn phường Pú Trạng, thị xã Nghĩa Lộ có hơn 40% học sinh là đồng bào dân tộc Thái. Ngoài học các chương trình chính khóa, nhà trường còn hướng học sinh đến các buổi sinh hoạt ngoại khóa với nhiều trò chơi dân gian, dân ca, dân vũ đậm đà bản sắc dân tộc. Nhà trường cũng thành lập các câu lạc bộ như: Câu lạc bộ nhạc cụ, câu lạc bộ múa Xòe, câu lạc bộ chữ Thái… Thông qua đó, các em học sinh không chỉ được gặp gỡ, giao lưu, vui chơi, giải trí mà còn được tìm hiểu về các nét đẹp văn hóa của dân tộc mình... Em Lò Thị Bảo Chi học sinh lớp 7B, Trường Tiểu học và THCS Lý Tự Trọng cho biết: “Ở nhà em cũng được ông bà, bố mẹ dạy cho tiếng Thái, đến trường em cũng được học tiếng Thái. Có chữ thì rất là khó nhưng học một thời gian em thấy dễ hiểu, em rất là thích học.”

       Thầy giáo Lê Thanh Tùng, giáo viên nhà trường cho biết thêm: “Nhà trường đã đưa hình thức dạy tiếng và chữ Thái vào trên hình thức Câu lạc bộ để duy trì cho các em có nhu cầu muốn học và yêu thích văn hóa Thái. Các em học tập hăng say và yêu thích môn học này. Bên cạnh đó cũng có một số khó khăn gặp phải đó là học sinh trên địa bàn đa dạng về dân tộc, vì vậy khi đưa vào để truyền dạy thì các em khó để tiếp thu; thứ hai là  địa bàn có 2 ngành là Thái trắng và Thái đen nên khi đưa vào giáo viên cũng phải lựa chọn hình thức để làm sao cho các em dễ hiểu nhất và đúng phương ngữ của các em.”

       Trường Tiểu học và THCS Hoàng Văn Thụ (Thị xã Nghĩa Lộ) có 98% học sinh là đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó dân tộc Thái chiếm hơn 95%. Nhà trường đã lồng ghép các chương trình giáo dục địa phương vào từng môn học, truyền dạy cho học sinh về kiến trúc nhà sàn, trang phục, ẩm thực truyền thống dân tộc Thái, các làn điệu dân ca, trò chơi dân gian, nhạc cụ dân tộc... Các thầy, cô giáo được phân công nhiệm vụ truyền dạy văn hóa cũng tích cực tìm hiểu, sưu tầm tranh, ảnh qua sách, báo để khai thác, nắm bắt các nét văn hóa truyền thống của địa phương, từ đó có thêm kiến thức nhằm truyền dạy cho học sinh được tốt hơn.

       Cô giáo Đặng Thị Hồng Ánh, Hiệu trưởng trường Tiểu học và THCS Hoàng Văn Thụ cho biết: Câu lạc bộ Chữ Thái cổ của nhà trường sinh hoạt 2 lần/ tháng. Nhà trường phân công các giáo viên là người đồng bào dân tộc Thái có niềm đam mê, am hiểu về văn hóa cũng như tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình để hướng dẫn, truyền dạy cho các em học sinh: “Từ năm học 2019 – 2020, chúng tôi đã có ý tưởng đưa chữ viết Thái cổ cũng như những bài khắp Thái vào trong hoạt động của nhà trường. Đầu tiên chúng tôi cũng liên hệ với nghệ nhân Lò Tiên Dung để giúp dạy các cô giáo cũng như các em học sinh đội nòng cốt về chữ Thái cổ và nghệ nhân Điêu Thị Siêng dạy khắp Thái. Sau khi giáo viên và học sinh tham gia học tập chúng tôi cũng tiếp tục tuyên truyền để cho các em học sinh có nguyện vọng yêu thích chữ Thái cổ có mong muốn được bảo tồn văn hóa dân tộc Thái thì các em đăng ký và hoạt động các câu lạc bộ.”

        Bà Lò Thị Tuyết Dung, Trưởng phòng GD & ĐT Thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái cho biết:  Nội dung giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc được đưa vào khiển khai tại các đơn vị trường có đông học sinh con em đồng bào dân tộc thiểu số từ năm học 2019 – 2020. Đến nay hoạt động này vẫn được các nhà trường duy trì thường xuyên và mang lại hiệu quả tích cực; giúp các em học sinh nâng cao ý thức trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường: “Chúng tôi cũng triển khai nội dung đưa các hoạt động như mặc trang phục dân tộc, trang trí khuôn viên lớp học dưới hình thức bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của địa phương. Lập các câu lạc bộ sở thích, câu lạc bộ về tìm hiểu các giá trị văn hóa địa phương, trong đó Câu lạc bộ về khèn bè, chữ Thái cổ đã được đưa vào nhà trường từ năm học 2019 – 2020. Trong thời gian tới, chúng tôi cũng rất mong muốn tiến tới đưa việc giảng dạy, truyền dạy tiếng nói, chữ viết của các dân tộc khác vào nhà trường phù hợp với điều kiện thực tế vùng miền của từng địa phương, cũng là để ngành giáo dục góp phần bảo tồn phát huy giá trị văn hóa của địa phương.”

       Việc bảo tồn nét văn hóa truyền thống giờ đây không còn là khẩu hiệu hay thực hiện chung chung, mà đã được thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái hiện thực hóa bằng cách làm cụ thể. Từ đây, đào tạo nên một thế hệ con em đồng bào các dân tộc thiểu số không chỉ có kiến  thức mà còn am hiểu văn hóa dân tộc mình, tiếp nối các thế hệ đi trước xây dựng quê hương ngày càng hạnh phúc, ấm no, đậm đà bản sắc./.