Kjăp ai tiê čhuang hlăm thŭn mrâo 2025, čar Kon Tum mâo enoh čuăn bi ktưn hlăm thŭn 2025 pla ƀiă êdi truh 300 héc- ta ana mắc ca; giăm 1.100 héc- ta ana boh kroh; giăm 1.600 héc- ta sâm Ngọc Linh; mkra mlih thiăm truh 2.000 héc- ta ana pla mtŭk mtŭl, rông êmô êbeh 130.000 con… Kjăp ai tiê buh dŭm klei jăk siam ti anăp, A Uyên, Khua bruă Đảng, hlŏng ngă khua ƀuôn Đăk Đe, să Rờ Kơi, kdriêk Sa Thầy, lač:

            “Čhuang hlăm thŭn mrâo 2025  mnuih ƀuôn sang hmei srăng pŏk mlar ana pla mjing msĕ si ksu, ana mắc ca, ana boh durian… Ară anei mnuih ƀuôn sang hlăk dôk pla mjing, kñăm čiăng lŏ mđĭ hĭn ênoh mâo ba wĭt kơ gŏ sang pô. Tal dua, jing jhŏng mĭn jhŏng ngă mnuih ƀuôn sang pla mjing mâo leh klei tŭ dưn. Kyua mâo dŭm hdră êlan mrâo hlăm bruă pla mjing, mnuih ƀuôn sang mâo leh dŭm klei găl rŭ mdơ̆ng sang prŏng siam, blei mprăp mnơ̆ng yua hlăm sang, lehanăn êdeh edâo, duh mĭn kơ anak aneh hriăm hră mơar bi truh anih”.

“Hơ̆k mơak, ktưn hưn”, anei jing klei mâo mơ̆ng ayŏng Rô Hôk, djuê ana Jarai, ti êlan Hoàng Văn Thụ, ƀuôn prŏng Pleiku, čar Gia Lai čhuang mŭt hlăm yan mnga mrâo Ất Tỵ. Thŭn 2024 leh êgao, ƀuôn prŏng Pleiku mâo leh knhuang đĭ kyar êdah êdi hlăm hdră mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo lehanăn mđĭ kyar bruă lŏ hma. Boh nik, ênoh čhĭ kphê - mnơ̆ng pla phŭn mơ̆ng krĭng Lăn dap kngư đĭ yuôm, đru kơ ƀĭng ngă lŏ hma mâo hnư hrui wĭt đĭ lu hĭn mkă hŏng dŭm thŭn êlâo. Ñu đăo knang, hlăm thŭn mrâo 2025, hlăm hdră krŭ wĭt bruă duh mkra, klei hdĭp mnuih ƀuôn sang Gia Lai, krĭng Lăn dap kngư srăng đĭ kyar hĭn.

“Thŭn 2024 jing thŭn mâo lu klei mơak hŏng gŏ sang kâo lehanăn mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn, kphê čhĭ mâo ênoh, djŏ boh mnga. Bruă mă, hdră duh mkra đĭ kyar, gŏ sang kâo ƀrư̆ hơĭt kjăp, anak čô dưi nao sang hră ăt mâo lu klei bi mlih, mâo klei găl blei mprăp lu mta mnơ̆ng yua hlăm klei hriăm hră kơ phung anak. Thŭn 2025 anei, hmei srăng lŏ dơ̆ng gĭr ktưn, bi đru hlăm hdră duh ƀơ̆ng, mđĭ kyar bruă duh mkra hŏng klei čang hmăng mơ̆ng kâo pô, jih jang mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn thâo hgŭm mguôp, bi đru lu hĭn čiăng dưi mâo lu klei mơak hĭn, hlăm thŭn mrâo brei gĭr mă bruă knuă duh mkra pla mjing, mă bruă đĭ kyar hĭn, čang hmăng dưi msir klei ư̆ êpa bi hrŏ klei ƀun knap hơĭt kjăp…

Y - Ngak Niê (djuê ana Ê Đê) – khua mduôn buôn Tring 2, ƀuôn hgŭm An Lạc, wăl krah Buôn Hồ, čar Đắk lắk yăl dliê klei mơak kơ klei bi mlih ti ƀuôn sang:

“Klei đĭ kyar hlăm ƀuôn sang, klei mđĭ kyar klei hdĭp mda mơ̆ng grăp gŏ sang mâo leh klei bi mlih jăk hlăm djăp mta, mâo mprăp ênŭm kdrăp mă bruă, lehanăn phung hđeh mâo hriăm hră mơar ênŭm ênăp, tui hriăm lu klei mrâo mrang hĭn, kyuanăn klei hdĭp bi mlih leh jăk. Msĕ si hmei mnuih mâo k’hưm, dôk ti anăp mnuih ƀuôn sang snăn mâo lu klei mtă mtăn, snăn mnuih ƀuôn sang mơak, êpa mhao kơ klei kpưn đĭ, duah klei sag mdrŏng msĕ hŏng lu ayŏng adei djuê ana mkăn”.

Drông Têt hlăm sang mrâo mâo bruă sang čư̆ êa alŭ wăl lehanăn êpul êya đru, amai Lut, djuê ana Bahnar, ti ƀuôn Bok Ayơl, să H’Ra, kdriêk Mang Yang, čar Gia Lai hơ̆k mơak brei thâo:

“Tết thŭn anei jing Têt mơak êdi. Êlâo adih ung mô̆ kâo dôk hjăn ngă sang dôk êjai, gơ̆ tĭ ƀrôč amâo kjăp ôh. Ară anei mâo knŭk kna đru mdơ̆ng sang anei kâo mơak êdi. Têt truh, gŏ sang kâo dưi drông Têt hlăm sang mrâo, dưn ai êwa hruê Têt hơ̆k mơak, trei mđao mbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang. Ară anei mâo sang kjăp leh hmei srăng gĭr mă bruă čiăng tla jih nư mkra sang adôk đuôm”.

Ti gŭ klei kiă kriê mơ̆ng kluôm Đảng, ti kdriêk krĭng taih kbưi Đam Rông, čar Lâm Đồng, anôk mâo êbeh 65% djuê ƀiă, hlăm thŭn 2024 leh êgâo mâo ba wĭt leh boh tŭ dưn jăk. Klei tŭ dưn bruă duh mkra kluôm kriêk giăm 4.500 êklai prăk, ba wĭt ngă prăk kơ knŭk kna mâo 112 êklai prăk, lehanăn ênoh gŏ sang ƀun mâo hrŏ leh lu adôk mil 7%... Liêng Hót Ha Hai, k’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Đam Rông, čar Lâm Đồng brei thâo: Hjăn hlăm thŭn 2024, mâo ba wĭt mơ̆ng kphê, mơ̆ng ana rôgn hluăt mrai, lehanăn lu ana boh kroh mkăn, đĭ sơăi, klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang mâo leh klei bi mlih, pral hĭn leh mkă hŏng êlâo. Anei jing klei yuôm bhăn êdi čiăng kơ Đam Rông lŏ dơ̆ng bluh đĭ pral hĭn, ktang hĭn hlăm thŭn 2025 lehanăn dŭm thŭn tinăp.

 Hlăm dŭm thŭn leh êgao, kdriêk Đam Rông mđing nanao kơ klei mđĭ kyar klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang . Hŏng klei găl klei kơ lăn ala lehanăn anak mnuih mă bruă jing lu, bruă Đảng, bruă sang čư̆ êa kdriêk Đam Rông bi mklă leh jih jang dŭm hdră mtrŭn mđĭ kyar klei duh mkra ala ƀuôn truh hŏng grăp boh ƀuôn, mtrŭt mjhar bi mlih mnơ̆ng pla ana rông ba yua klei kreh knhâo hlăm klei duh mkra pla mjing, mơ̆ng anăn klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang đĭ kyar nanao, mnuih ƀuôn sang thâo săng leh čŏng pô kpưn đĭ tlaih mơ̆ng klei dleh dlan, mbĭt anăn bruă răng mgang klei êđăp ênang mâo hyuă kjăp ti alŭ wăl”.

Thŭn 2024 jing sa thŭn djŏ boh mnga mơ̆ng ƀĭng ngă lŏ hma Dak Nong hlăk ênoh čhĭ dŭm mta mnơ̆ng lŏ hma phŭn msĕ si kphê, tiu, durian đĭ sơaĭ. Pô mbruă êdah kdlưn H’Jiêng, ƀuôn N’Jriêng, să Dak Nia, ƀuôn prŏng Gia Nghĩa brei thâo, mnuih ƀuôn sang čar Dak Nông mơak kkuh drông thŭn mrâo, đăo knang kơ sa thŭn ngă bruă tŭ dưn. Mnuih ƀuôn sang ti ƀuôn ăt bi hgŭm mguôp, sa ai mkŏ mkra ƀuôn sang êđăp ênang, hơĭt kjăp, sah mdrŏng, kreh dhar, kyua sa ala čar Việt Nam kjăp ktang, đĭ kyar, hơĭt ai tiê mŭt hlăm wưng mrâo – ênuk gưl kpưn đĭ mơ̆ng djuê ana.

            “Dŭm gưl bruă Đảng, bruă sang čư̆ êa alŭ wăl mđing êdi kơ mnuih ƀuôn sang lehanăn ăt čang hmăng lŏ mđĭ lar hĭn. Mnuih ƀuôn sang ăt gĭr bi mguôp mkŏ mkra ƀuôn sang sah mdrŏng, kriê kjăp knhuah dhar kreh djuê ana mơ̆ng đưm. Ƀri thŭn mrâo hơêč hmưi kơ ƀuôn sang, ala čar drei ƀrư̆ hruê ƀrư̆ đĭ kyar, mnuih ƀuôn sang trei mđao, yâo mơak.

Jih jang bi mơak kơ sa thŭn djŏ boh mnga, Đinh Vít (djuê ana Bahnar) ti ƀuôn Vơng Chép, să AYun, kdriêk Chư Sê, čar Gia Lai brei thâo, thŭn êgao, amâo mâo djŏ knŏng ana tŭ yuôm, ana kphê, boh durian mâo ênoh, lehanăn mnuih ngă lŏ mâo boh mnga mơh. Đinh Vít brei thâo:

"Pla mdiê hlăm thŭn anei mdiê mboh mơh, ba mjeh jăk čhĭ yuôm truh 7 êbâo prăk/kg, bi mdiê mta 2 jing 5 êbâo prăk. Leh wiă mdiê, êngao kơ pioh huă, snăn bi čhĭ jih pioh blei hbâo pruê lŏ ngă yan tinăp, snăn kơh mdiê lŏ mboh mơh, klei hdĭp jing djăp ênŭm. Čang hmăng hlăm thŭn anei jăk êa hlĭm hjan, čiăng kơ mnuih ƀuôn sang mâo mdiê lu hĭn, klei hdĭp srăng trei mđao hĭn”.