VOV4.Jarai - {ơi anih bơblông apui jă, gru ru\p mơng [ing đah kơmơi Jarai, Bahnar amăng tơlơi yun suang tơtue\t, se#t de#t ]uăi [âo tơpai ]eh, mut nao hrom hăng hơdôm tơlơi adôh akhan đưm…

 

}ra\n hơdră “Gru hiam bôh thâo đưm djo\p djuai ania [ia\ kual }ư\ Siăng” hrơi anai, [ing ta hơduah e\p lăng hơdôm gru hiam anun amăng bôh thâo mơng neh wa kual }ư\ Siăng:

           

{ơi plơi gru grua tuai ]ua\ ngui djop djuai ania [ia\ Việt Nam [ơi Đồng Mô, Sơn Tây Hà Nội, [ơi anăp sang rông dlông dli`, bơbung sang lăng kah hăng mơta jông, neh wa djuai ania Jarai să Ia Ph^, tơring glông }ư\ Pah, tơring ]ar Gialai glăk djă tơngan yun suang sa glông prong.

 

Yak tơkai nao găn, tơkai gah hnuă yak đ^, tơkai gah iao yun trun, hơdôm [e\ tơngan [u tlaih nao rai dơduit suang jing sa dar tui jua ]ing tơtar đ^.

 

Anai le\ rơwang suang amăng mông ngă yang trôm kơbao mơ-ak truh kih bruă mă mơng neh wa djuai ania Jarai.

           

Amăng rơwang mơnuih suang, tơlơi adôh “Yuă pơdai phang” tơ-oa đ^ yong tơngan hăng yak tơkai mơng tơdăm dra djuai ania Khmer, Êđê, Mường, Raglai… pơhrua pô amăng glông mơnuih suang.

 

Ơi Đinh Ngọc Lương, djuai ania Mường [ơi Hoà Bình lom phrâo yak tơbiă mơng rơwang mơnuih suang lăi pơthâo.

           

“Tơlơi yun suang mơng [ing gơyut kual }ư\ Siăng ngă kâo hơdor nao kơ suang dar mơng Tây Bắc.

 

Khă hnun hai, tơlơi yun suang mơng kual }ư\ Siăng hmâo sa tơlơi mơ-ak hloh, ngă lu mơnuih hor suang hrom. ~u amu` biă.

 

Djop mơnuih kơnong kơ lăng tui le\ kiăng suang hrom mơtam yơh hăng [ing gơyut djuai ania Jarai anai. Mơ-ak biă!”

           

Ayong Ksor Phúc [ơi să Ia Ph^ lăi pơthâo, djuai ania Jarai plơi `u hmâo lu tơlơi yun suang.

           

“Tơlơi suang lu mơta biă. Tui hluai tơlơi ngă yang, jơnum ngui [ong kơbao mơ-ak tlaih rơngai hmâo sa tơlơi suang pha ra, pioh atâo, ngă sat le\ hmâo sa tơlơi suang pha ra dong, mơ-ak huă asơi hle le\ suang pha ra mơn. Tơngan ba đ^, ba trun tui jua ]ing”.

           

Ơi Nay Kỳ Hiệp, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă bôh thâo bơkơjăp drơi jăn hăng tuai ]ua\ ngui tơring ]ar Gialai, sa ]ô mơnuih mơng neh wa djuai ania Jarai [ơi tơring glông }ư\ Pah le\ hmâo tơlơi pơsit kơ tơlơi yun suang tui anai.

           

“Mơnuih [ơi kual }ư\ Siăng lăi nao kơ suang ara\ng pơmin nao truh tơlơi pơthi pơsat lu hloh kơ suang.

 

Suang le\ hmâo kơnuih hloh sa tơlơi yun suang kiăng lăi nao kơ bruă mă yua amăng ngă yang pơthi pơsat kah hăng [ơi kual }ư\ Siăng.

 

Bơhmu tu `u lăi hmâo suang, tơdah [u lăi thơ ara\ng pơmin nao mơtam suang jum dar pơsat hă [u hmâo.

 

Ngă arap, arap le\ anăn ]ing mơ\ ]ing anun kơnong kơ yua brơi kơ mơnuih djai, atông brơi kơ mơnuih djai đo#].

 

Tơlơi atông ]ing anun. }ing anun tơdah kiăng atông mơ-ak le\ `u [ia\ biă, biă `u yua pioh pơthi pơsat.

 

Tui anun suang ăt le\ sa kơnuih ara\ng pioh kơ bruă suang amăng mông pơthi pơsat. Suang hmâo lu tơlơi yun suang pha ra. Rim kual hmâo sa tơlơi yun suang pha ra.

 

Samơ\ lăng biă `u kơnong kơ djă tơngan wot nao wot rai mơn rơbat jum dar pơsat anun, yak tui jua ]ing. Sa yak nao gah anăp, sa yak kơdun glăi, sa yak juăt to\ng krah hăng yak nao gah anăp. Tui hăng jua ]ing tui anun biă `u le\ dar nao gah hnua.

 

Yua hơget [ing ara\ng yun suang dar nao gah hnuă? Blung a le\ ara\ng gal rơbat tơkai gah hnuă anun ara\ng yak nao blung a le\ tơkai gah hnuă yak nao hlâo anun `u dar kơđai glăi hăng mông dar”.

           

Ngă yang pơthi pơsat mơ\ ơi Nay Kỳ Hiệp, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă bôh thâo bơkơjăp drơi jăn hăng tuai ]ua\ ngui tơring ]ar Gialai phrâo lăi pơthâo hmâo djuai ania Jarai iâu le\ ngă yang pơthi pơsat.

 

Anun le\ sa hrơi jơnum ngui prong mơng plơi. Djuai ania Jarai truh kơ ră anai ăt do# djă pioh mơn phiăn mă djuai ania am^.

 

Tui hăng phiăn le\ abih bang mơnuih amăng sa  djuai gah am^ lom djai leng kơ dor sa bit anih.

 

Amăng sa anih dor hrom anun, hơdôm bôh bông dưi dăp giăm nao rai tui glông găn laih anun kua đ^ tui glông do\ng.

 

Lom bông dlông truh hăng dlông đ^ truh hăng dlông le\ mă hnal kyâu đal 4 bơnah pioh dor nao to# tui 3 tal dong kah mơng ngă pơthi lui pơsat.

 

Yua anun anai le\ sa pơhiăn ngă yang prong hloh lom djă pơsat, abih bang ană plơi leng kơ gum hrom.

 

Nai prin tha Lưu Hùng, Kơ-iăng Khua hơđăp Sang djă pioh gru grua djuai ania Việt Nam brơi thâo:

           

“Ană plơi hrơi anun pơdơi bruă, hơdôm hrơi pơthi pơsat juăt `u mơng 2 – 3 hrơi, abih bang ngă ara\ng anăp nao kơ pơthi pơsat sôh. {ing mơnuih nao gum hrom rim ]ô djă ba sa ]eh tơpai.

 

{un rin le\ ăt khom hmâo mơn sa bôh mơnu\, [u hmâo le\ [ơ [ia\ braih `ar, braih huă. {udah amăng kơnung djuai, adơi ayong le\ sa drơi mơnu\, sa drơi un.

 

Anun le\ hơdôm mơnuih nao gum hrom [u djơ\ nao gum hrom, nao bơwih brơi kơ mông ngă yang anun đo#] ôh mơ\, ara\ng do# gum hơgo#p [ơ [ia\ gơnam tam tui hluai pô hmâo.

 

Tui anun, tơlơi gum hơgo#p plơi pla `u pơdah rơđah biă”.

           

Bôh than mơng phiăn ngă yang phun le\ ba atâo phrâo glăi hăng dêh ]ar atâo, glăi hăng atâo hơđăp đưm.

 

Kơnong kơ mông ngă yang lui pơsat, mơnuih djai mơng glăi truh pơ\ dêh ]ar atâo ơi yă đưm, pơđut djop tơlơi kơplah wah mơnuih do# hơd^p hăng mơnuih djai.

 

Hăng amăng mông ngă yang pơthi pơsat anai, hơdôm rơwang suang hăng jua ]ing arap amra mut nao hrom kiăng ngă mơ-ak pran jua mơnuih djai.

 

Anun le\ bôh than yua hơget suang pơke\ na nao hăng phiăn ngă yang lui pơsat mơng djuai ania Jarai ăt kah hăng sa dua djuai ania pơkon [ơi kual }ư\ Siăng mơn./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang