Grŭp mơñam băn ao buôn Mùi 2, să Čư̆ Nĕ, tơring glông Krông Ƀuk, tơring čar Dak Lak ră anai hmâo rơbêh 20 čô mơnuih. Anai lĕ leng kơ mơnuih hrăm giong tal hrăm bruă rơngaih mơñam yua kơ Khul pơlir hơbit đah kơmơi tơring glông gum hrŏm hăng Anom pơtô bruă - Sang hră pơtô pơhrăm abih anih 12 tơring glông Krông Ƀuk pơphun thun 2017. Tơdơi kơ hrăm bruă, ƀing adơi amai pơjing mă grŭp bơwih ƀong huă, hyu ĕp mă mơnuih blơi gơnam pô ngă rai. Amai Hoàng Thị Niệm (djuai ania Tày), Khua Grŭp rơngaih mơñam băn ao buôn Mùi 2 brơi thâo, hăng rim anăn rơkâo blơi, grŭp amra čơkă mă hăng jao kơ ƀing adơi amai amăng grŭp hăng rơnoh prăk blan mơ̆ng 300 - 500 rơbâo prăk rim gơnam. Bruă rơngaih mơñam juăt hơneč mă hơdôm mông wăn samơ̆ hmâo djru laih ƀing adơi amai hmâo dong prăk pơhrui glăi, laih anun dưi djă pioh rah bruă mă đưm.

 “Drơi pô lĕ hor bruă rơngai mơñam băn ao djuai ania Êđê. Hơdôm mông wăn, hơdôm hrơi adai hơjan lĕ ăt mă dong bruă pơkon pioh hmâo dong prăk pơhrui glăi. Ră anai, grŭp mơñam băn ao ăt ngă gal brơi mơn, pơjing bruă mă kơ adơi amai hmâo na nao prăk pơhrui glăi”.

 Tô̆ tui truh kih, thun anai, tơring glông Krông Ƀuk pok dong anih pơhrăm bôh thâo rơngaih mơñam tal 2. Anih hrăm pơphun mơ̆ng krah blan 3 phrâo rơgao, ngă pơhư̆č 35 čô mơnuih nao hrăm. Amai H' Hà Kpă, djuai ania Êđê, ƀơi buôn Ktơng Drun, să Čư̆ Nĕ, tơring glông Krông Ƀuk lăi pơthâo:

 “Tal blung phrâo mut hrăm ƀuh ñu tơnap mơn, samơ̆ pơphun ngă laih ƀơƀrư̆ ñu juăt hĭ mơn, kâo ƀuh hor biă hăng bruă hrăm. Ră anai adơi amai hor biă, rim hrơi leng kơ nao hrăm, tơdơi anai hrăm giong dưi mơñam rai băn ao kơ drơi pô, laih anun tơdơi anai tơdah hmâo anih pioh sĭ, dưi sĭ hơdôm mơta gơnam pô mơñam laih ĕp dong prăk kơ drơi pô”.

 Hrŏm hăng bruă rơngaih mơñam băn ao, amăng thun anai, tơring glông Krông Ƀuk amra pok 9 bôh anih pơtô bruă mă ƀiă hrơi brơi rơbêh kơ 300 čô mơnuih, hăng hơdôm bruă mă pơkon anun lĕ: kĭa, dưm truă apui lơtrik ia, măi mok, rông hlô, pla bơmao. Yă Nguyễn Thị Thu Trang, Kơ-iăng Khua gơgrong bruă Anom pơtô pơhrăm bruă mă – Sang hră pơtô abih anih 12 tơring glông Krông Ƀuk brơi thâo, hơdôm grŭp gơnong bruă ƀơi anai hmâo gum hrŏm pel ĕp laih, tŭ mă tơlơi pơhing kiăng hrăm bruă mơ̆ng mơnuih ƀôn sang pioh pơjing kơčăo bruă pơtô pơhrăm bruă mă lăp djơ̆.

  “Mơnuih hrăm hur har pran jua hrăm biă, rơngiao kơ dưi pơtô brơi bruă mă ƀu rơngiă prăk lĕ, ƀing gơmơi dưi čơkă mă hơdră bruă gum djru. Ƀơi anăp lĕ pơjing brơi ƀing gơmơi thâo bruă pioh djă pioh bruă mă đưm mơ̆ng tơring glông. Hơdôm anih hrăm anai lĕ pơtô juăt kơ ƀing gơmơi, năng ai ñu 3 blan lĕ ƀing gơmơi amra dưi pơsit brơi hră tŭ yap hrăm bruă”.

Amăng đơ đam tơring čar Dak Lak, mơ̆ng thun 2021 truh ră anai, tơring čar hmâo pơtô bruă laih bruă mă brơi rơbêh kơ 7.000 čô mơnuih ƀơi plơi pla, amăng anun hmâo rơbêh kơ 6.000 čô mơnuih mă bruă djuai ania ƀiă. Tui hăng Gơnong bruă wai lăng mơnuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng mơnuih mơnam tơring čar Dak Lak, tơdơi kơ pơtô bruă, rơbêh kơ 80% mrô mơnuih hrăm hmâo bruă mă phrâo ƀudah dưi pơđĭ tui bruă hrăm kơ bruă ngă rai gơnam tam, pơhrui glăi prăk lu hloh. Ơi Nguyễn Quang Thuân, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă wai lăng mơnuih mă bruă, tơhan rơka ruă hăng mơnuih mơnam tơring čar Dak Lak brơi thâo, kiăng bruă pơtô pơhrăm bruă ba glăi bôh tơhnal, jơlan hơdră pơtô pơhrăm dưi pơjing hluai tui hyu hơduah ĕp tơlơi kiăng mơ̆ng mơnuih hrăm hăng tơlơi rơkâo mơ̆ng anih anom kiăng mơnuih mă bruă, ăt kah hăng bôh nik bơwih ƀong mơnuih mơnam mơ̆ng plơi pla:

“Ƀing gơmơi ăt hmâo kĭ pơkôl laih jơlan hơdră pơlir nao rai hăng hơdôm bôh anom bơwih ƀong amăng, gah rơngiao tơring čar kiăng ruah mơnuih mă bruă; lăi pơthâo nao rai, mă bruă hăng hơdôm sang hră pơtô bruă, trung cấp, cao đẳng ƀơi tơring čar pioh kơtưn tô nao rai tơlơi pơhing, ba hơdôm bruă mă gơñu glăk kiăng pioh pơtô pơhrăm. Hăng mơnuih mă bruă pơjing mă bruă mă lĕ ƀing gơmơi hmâo mă bruă laih hăng sang prăk gah hơdră bruă. Hluai tui jơlan gah mơ̆ng rim mơnuih mă bruă amra djru brơi prăk čan hơnong ñu 50 klăk prăk sa čô mơnuih”.

Hluai tui bruă pơtô pơhrăm, mơnuih bôn sang ƀơi plơi pla pơ̆ Dak Lak dưi prăp lui hơdôm bôh thâo phun kơ bôh thâo bruă mă hăng bôh thâo ngă tui bruă, pơđĭ tui bruă mă, djru gơñu hmâo tơlơi gal hăng tơhnal ĕp bruă mă lăp djơ̆, hmâo dong prăk pơhrui glăi. Bruă pơtô pơhrăm bruă mă tui tơlơi kiăng mơ̆ng mơnuih hrăm hăng mă yua ƀơi rim anih anom ăt djru pơplih mơn hơdră mă bruă, hơdră bơwih ƀong, pơjing ngăn rơnoh kơ pơđĭ kyar bơwih ƀong - mơnuih mơnam./.