Bruă ngă hmua Dak Lak hơđong tui yua kơ ngă tui lu hơdră
Thứ sáu, 14:14, 12/04/2024 Hương Lý/Nay Jek pơblang Hương Lý/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Rơnoh yôm lăp hrui mă mơ̆ng lu mơta boh troh gơnam đang hmua ngă gêh găl hloh kơ mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Lak pơblih dăp glăi bruă pla pơjing djơ̆ găl, mơ̆ng anun dưi tơbiă đuăi mơ̆ng guang dar wir akŏ klôn “Pla koh, koh pla” lơ̆m boh troh đang hmua trun nua na nao ƀudah đĭ nua ƀu djơ̆ bơyan. Hrŏm hăng pla lu pơjeh phun pla, plah wah amăng đang hmua ba glăi boh tŭ yua klă, mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Lak đing nao hloh kơ bruă wai lăng răk phun pla laih anun anŏ tŭ yua hiam mơ̆ng boh troh. Bruă ngă hmua ƀơi Dak Lak mơ̆ng anun yơh dưi hơđong yua kơ kơnang nao lu anŏ gơgrong kah hăng tơmeh phun.

Lăng nao kơ boh tơhnal rơbêh 2 hektar đang kơphê, tiu mơtah mơda sơ suit, lu gưl phun kyâo pơgang tơ-ui, mơ̆ng sang anŏ ơi Trần Cao Thiện, plơi Ea Ngai, să Dliê Ya, tơring glông Krông Năng, tơring čar Dak Lak krah adai pơ-iă boyang phang kơtang tit ƀơi kual Dap Kơdư ta, ƀiă mơnuih mơ̆n thâo lĕ 4 thun hlâo adih ñu hrup hăng pơblah nao rai amăng pran jua, anŏ kiăng mơ̆ng pô, djă pioh hăng pơđĭ tui hơdră wai lăng pla pơjing phun boh troh đang hmua sang anŏ. Yua kơ anun hlăk anun hă, rơnoh tiu, kơphê rơgêh đơi kơnong 40.000 prăk sa kg, ngă hmua lup kơtang biă mă. Bơ rơnoh boh sầu riêng hlăk anun truh 80 rơbâo-90 rơbâo prăk sa kg. Hơdôm sang anŏ ngă hmua jum dar ñu arăng koh drôm lui abih đang kơphê, hruč abih phun tiu plâ boh sầu riêng, ơi Trần Cao Thiện ăt dŏ djă pioh đang kơphê ñu đôč, yua ñu pơmin:

“Kơphê lĕ phun pla sui laih. Wơ̆t pla boh sầu riêng hai, tơdơi anai aka ƀu thâo ôh rơnoh sĭ hiư̆m pă samơ̆ hơđong hloh ăt pla kơphê mơ̆n. Nua kơphê trun hai, rơnoh ta sĭ kơphê hiam ăt đĭ mơ̆n, amra ƀu trun ôh”.

Pơhrua nao kơ tơlơi lui kơ anih sĭ mơdrô pô tek djơ̆ kơ tơlơi pơmin bruă ngă hmua pla pơjing mơ̆ng ană plơi pla, lơ̆m rơnoh gơnam boh troh đang hmua, boh hơgĕt đĭ ƀiă nua luh nao pla pơjeh anun, laih anun ngă kơ rơnoh truh lĕ nao koh drôm lui hĭ, ră anai lu mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Lak hơmâo ruah mă hơdră lơ̆m sa blah đang hmua pla lu mơta phun boh troh. Ơi Cao Văn Thắng, dŏ ƀơi să Ea Kiêt, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Dak Lak brơi thâo, sang anŏ gơñu hơmâo hmua đang giăm 2 hektar, hlâo adih ăt tom ngă tui hơdră “pla, rŭ, rŭ pla”, tơlơi bơwih ƀong huă mơ̆ng sang anŏ kơƀah hlâo, hơmâo rơngiă tui klôn. Dơ̆ng mơ̆ng ngă tui hơdră pla plah wah amăng đang tiu, boh sầu riêng, hơdôm mơta phun boh troh pla amăng đang kơphê sang anŏ ñu pơhrui glăi hơđong hloh. Mah rơnoh kơphê đĭ trun lĕ rơnoh pơhrui glăi mơ̆ng djop mơta phun pla pơkŏn ăt hơmâo na nao 300 klăk prăk sa thun.

“Blung a pla kơphê, giong anun ƀuh arăng pla tiu, hơmâo rơnoh ƀiă, rŭ kơphê ƀiă abih, pioh glăi hơdôm ar đôč, pla ƀiă boh sầu riêng, ƀiă boh makka. Ră anai, ƀuh tui anun lăng glăi sa tơlơi hrăm kơ ta. Hlâo adih yua kơ ta kiăo tui anŏ tŭ yua ƀơi anăp lu đơi, samơ̆ bưng mơ̆n huăi dong hnưh rơgao đơi. Ră anai, arăng ƀu ba pla sa mơta pơjeh phun pla ôh, arăng pla lu phun pla hrŏm pơhrui glăi lu hloh rim thun”.

Ƀu kơnong pla lu mơta phun pla đôč ôh, mơnuih ngă hmua ƀơi Dak Lak dŏ đing nao kơ bruă ngă hmua hơđong kjăp. Djop hơdră pơđĭ tui boh tŭ yua, pơgang ayuh hyuah hyiăng, pơgang tơlơi suaih pral mơnuih ƀôn sang ăt dưi ngă tui lăp. Ơi Lê Đình Tư, dŏ ƀơi să Ea Kao, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tơring čar Dak Lak hơmâo rơbêh 4 hektar đang kơphê. Hăng đơ đam kơphê amăng thun blan phrâo pla, sang anŏ pla jăng jai rơtă rơbai, plaplăng, pla phun jrao akha kyâo…..Bruă pla plah wah hrup anun, djru sang anŏ ñu pơhrui glăi na nao, pơhrŏ ƀiă rơnoh prăk apah kơ bruă pơkŏn, huăi ngă lŏn krô hĭ, huăi bruih ia lu; hơmâo hơdôm mơta phun pla dưi pơjing rai ngă anŏ jing, kah hăng hơbâo hiam kơ phun pla pơkon đĭ tui.

“Pla lu tal kyâo amăng đang, hơmâo wơ̆t kyâo glai, phun boh troh, kơphê, hơmâo rơ̆k ñu pơjing rai lu mơta mơnong hơdip hiam klă amăng đang. Dua lĕ, ñu pơjing rai sa kual lŏn ayuh hyiăngdjrưh rơ-ơ̆, ngă kơ anih hơdip jum dar hơmâo lu oxy, ngă kơ đang ta hiam ba glăi pran kơtang, rơgoh hơdjă wơ̆t kơ mơnuih ngă hmua hnun mơ̆n laih anun ană plơi pla dơ̆ng đơ đa”.

Tơring čar Dak Lak ră anai hơmâo năng ai 213.000 hektar đang kơphê, rơnoh pơhrui glăi rim thun mơ̆ng 550.000 tơn kơphê pơngŏ. Tui hăng anŏ pơtong glăi mơ̆ng Gơnong bruă đang hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla tơring čar Dak Lak, bruă ba pla lu phun pla amăng sa blah đang hmua pla kơphê ră anai, kiah ngă tui rơbêh 40%. Tơring čar Dak Lak ăt pơtrut pơsur, ngă gêh găl kơ djop sang anŏ mơnuih ngă hmua, sang anŏ sĭ mơdrô kơphê ăt pơphun pla lu mơta boh troh amăng sa blah đang, pla kơphê. Anai dưi lăng kah hăng jơlan hơdră ba glăi boh tŭ yua lu hloh kơ tơlơi bơwih ƀong huă hăng pơgang ayuh hyiăng anih hơdip jum dar, anăp nao bruă ngă hmua hơđong kjăp djơ̆ găl hăng anŏ ngă pơblih ayuh hyiăng lŏn tơnah ră anai.

 

 

Hương Lý/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC