H’Mên Teh, mơnuih djuai ania M’nông lĕ mơnuih apăn bruă Ping gah phrâo pơmut amăng lơ 22/12/2023 laih rơgao, ƀơi ƀuôn Diêo, să Bông Krang, tơring glông Lak. H’Mên Teh brơi thâo, dưi dong dăp hrŏm hăng ƀing mơnuih apăn bruă Ping gah lĕ tơlơi pơ-ư ang biă mă hăng ăt hok mơ-ak yua hơdôm tơlơi gir run mơng ñu hrơi blan laih rơgao hơmâo tŭ yua:

“Kâo dong dăp amăng ƀing mơnuih apăn bruă Ping gah kâo pơ-ư ang mơn. Amăng sa thun prap mut Ping gah kâo ăt gir run kiăng pơhrăm hơdôm tơlơi klă hiam mơng sa čô mơnuih apăn bruă Ping gah hăng gir run ƀiă dong kiăng tơdơi kơ 12 blan jing sa čô mơnuih apăn bruă Ping gah sit nik”.

Dưi dong amăng ƀing mơnuih apăn bruă Ping gah mơng thun 2018, amai Lữ Thị Thái djuai ania Thái, ră anai lĕ mơnuih apăn bruă Ping gah rơgơi mơng ƀuôn djuai anai Thái, să Bông Krang, tơring glông Lak. Ba jơlan hlâo amăng bruă pơplih yua boh thâo amăng pla pơjing, rông hlô ƀơi ƀon lan, ră anai hăng hơbô̆ bruă rông rơmô, hlăt mrai, pla boh troh, ba glăi kơ sang anŏ anai Thái rơbêh 400 klăk prăk. Laih dong amai Thái lĕ mơnuih ba jơlan hlâo amăng hơdôm bruă mă laih dong pơtrut neh met wa amăng plơi pơyơr lŏn ngă jơlan, dưm truă apui kơđen, pla bơnga rôk jơlan…

“Jing sa čô mơnuih apăn bruă Ping gah ba gru, blung hlâo lĕ pơtô pơblang brơi neh met wa ngă tui klă tơlơi črâo trun mơng Ping gah, hơdră bruă, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna, hăng kâo pô lêng kơ ba gru amăng djop mơta bruă. Ngă tui tơlơi pơtrun mrô 05, mơng Ping gah tơring glông, hăng ƀing gơmơi ăt ngă tui sit nik, kâo ngă ba jơlan hlâo kiăng neh met wa ngă tui, truh ră anai dưi pơplih phun pla, hlô rông amăng plơi pla truh pơ 70%, hlâo anun pla kơphê ƀu djơ̆ hăng lŏn čuah anai, tơdơi kơ pơplih ăt hơđong yơh, ră anai neh met wa pơđĭ kyar bơwih ƀong”.

Ƀu djơ̆ kơnong pơđĭ kyar mơnuih apăn bruă Ping gah djuai ania ƀiă amăng hơdôm khul grup đôč ôh, bruă pơđĭ kyar mơnuih apăn bruă Ping gah hrŏm hăng dưm dăp mă yua ƀing apăn bruă lĕ mơnuih djuai ania ƀiă amăng hơdôm anih anom lêng hơmâo Ping gah tơring glông Lak đing nao. Truh ră anai, mrô mơnuih apăn bruă Ping gah lĕ mơnuih djuai ania ƀiă amăng đơ đam tơring glông lĕ 1.547 čô. Amăng anun, gưl să hơmâo 227 čô. Ayong Y Wu Sruk-Kơ-iăng khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Yang Tao, tơring glông Lak brơi thâo, bruă pơđĭ kyar mơnuih apăn bruă Ping gah lĕ djuai ania ƀiă pơlir hăng bruă yua mơnuih apăn bruă lĕ djuai ania ƀiă dưi ba glăi pran kơtang mơng khul grup Ping gah amăng ƀon lan. Mơng anun, pơgôp amăng hơnong pơkă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam amăng ƀon lan; hrŏm hăng anun, bruă pơtô pơblang, pơtrut pơsur mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla ngă tui hơdôm hơdră bruă, tơlơi pơtrun mơng Ping gah, Kơnuk kơna pơhlôm gêh gal, tŭ yua ƀiă dong:

“Să Yang Tao hơmâo 95% mrô mơnuih djuai ania ƀiă, kâo ăt hluh tơlơi phiăn djuai ania ƀơi anai, sit biă ƀu lĕ boh pơhiăp kiăng lăi pơthâo brơi neh met wa, kâo ăt lĕ mơnuih dŏ hơdip ƀơi anai, kâo thâo tơlơi hơdip kơ neh met wa, tơlơi glêh tơnap tap mơng mơnuih ƀôn sang, lơm thâo hluh tui anai dưi ngă tui hơdôm tơlơi črâo trun mơng Ping gah, amuñ pơtô pơblang brơi mơnuih ƀôn sang pơtô pơblang brơi neh met wa hluh rơđah ƀiă dong”.

Tơring glông Lak hơmâo rơbêh 75.000 čô, amăng anun mrô mơnuih djuai ania ƀiă dưm dưm rơbêh 63%. Yă Đào Thị Thanh An, Kơ-iăng khua apăn bruă Ping gah tơring glông Lak, tơring čar Dak Lak brơi thâo, kiăng pơđĭ kyar mơnuih apăn bruă Ping gah amăng plơi pla kual ataih, asuek, kual mơnuih djuai ania ƀiă, Khul apăn bruă Ping gah tơring glông hơmâo jao brơi khul grup tơring glông gum hrŏm hăng khul pơjing Ping gah črâo ba na nao amăng bruă mă, pơsir hĭ gun găn, laih dong pơtrut pơsur, pel ĕp bruă pơđĭ kyar mơnuih apăn bruă Ping gah amăng plơi pla. Yua anun, bruă pơđĭ kyar Ping gah hơmâo ngă tui djơ̆ tơlơi pơkă, pơhlôm mơnuih apăn bruă Ping gah phrâo lĕ ƀing ba gru. Ră anai đơ đam tơring glông dŏ 737 čô mơnuih glăk sem lăng kiăng pơmut Ping gah amăng thun 2024. Yă Đào Thị Thanh An pơsit tong:

“Rĭm thun ƀing gơmơi lêng kơ hơmâo akŏ bruă, hră pơ-ar kiăng git gai hơdôm khul grup Ping gah mơng akŏ thun mơtăm kiăng sem lăng lăi pơthâo ƀing mơnuih ba gru kiăo tui hrăm kiăng pơmut Ping gah. Kiăng pơhlôm brơi klă hloh rĭm thun ƀing gơmơi lêng kơ pơjing akŏ bruă pơpha Ding kơna amăng khul apăn bruă nao tơl anih jơnum pơƀut hrŏm hăng ƀon lan kiăng črâo ba amăng bruă mă, rơngiao kơ pơđĭ kyar bơwih ƀong mơnuih mơnam, bruă pơhlôm hơđong amăng plơi pla ăt kiăng hơmâo tơlơi črâo ba mơng hơdôm khul grup Ping gah amăng plơi pla, đing nao ngă klă bruă pơjing Ping gah, đing nao pơmut lu dong mơnuih apăn bruă Ping gah”.

Mơnuih apăn bruă Ping gah lĕ djuai ania ƀiă amăng tơring glông Lak hơmâo ngă tui klă tui tơlơi gơgrong amăng hơdôm anih anom kơđi čar, lêng kơ ba gru amăng bruă pơjing pran gum pơgôp mơng abih bang mơnuih, wai pơgang hăng pơđĭ kyar ƀon lan./.