Lơ̆m ayuh hyiăng pơ-iă hang amăng bơyan phang ƀơi kual Dap kơdư, samơ̆ ơi A Buôn, dŏ ƀơi ƀuôn Kon Hring, să Ea H’Đing, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Dak Lak ăt gir kơtir hăng bruă mơñam rêu rô ƀơi anăp sang. Mah ră anai 70 thun laih, samơ̆ tơngan ñu ăt dŏ rơmoăn rơmĕ lơ̆m mơñam rêu rô, hơ-ai kơčua.
Ƀơi pơnăng sang, lu gơnam mơñam rai mơng kram, ale hơmâo tol yol rơnăk črem mơtăm, lăng hiam biă mă. Ơi A Buôn brơi thâo: mơng đưm hlâo adih, tơlơi hơdip mơda rĭm hrơi kơ mơnuih djuai ania Sêdang ƀu kơƀah ôh hơdôm gơnam mơñam rai juăt yua rĭm hrơi anun lĕ: rêu ro, griang, hơ-i kơčua…Sit biă ñu, rêu rô jing gơnam pơlir hăng ƀing đah kơmơi djuai ania Sêdang. Anai lĕ gơnam juăt nao gui ia ba glăi tơnă asơi, hơbai añăm; rêu rô juăt gui nao pơ hmua pĕ añăm tam, wok rơbung, pĕ boh troh; laih dong nao pơ đang hmua gui pơdai, kơtor, plôi, get ia…Bơ griang hơ- tua neh met wa yua poi pơdai, griang arăng yâo akan hơdang.
Hơdôm gơnam juăt yua rĭm hrơi anun jing gơnam pơlir hăng ơi A Buôn mơng anet yơh. Ƀu djơ̆ kơnong mă yua amăng tơlơi hơdip bơwih ƀong huă đôč ôh mơ̆, ơi A Buôn ăt đing nao bruă mơñum hơdôm gơnam juăt yua hloh. Ñu ăt hơmâo kiăo tui lăng, hrăm tui ƀing tha rơma amăng plơi pla hlâo mơñam rai hơget thơ. Ơi A Buôn ƀuh bruă mơñam rêu rô tui gru grua djuai ania kiăng djă pioh hăng tŏ tui na nao.
“Neh met wa juăt tui nao pơ sang gơmơi, kâo juăt mơñam brơi ƀing gơñu griang pioh yâo akan hơdang, laih anun hơ-i kơčua, rêu rô dong. Đa ƀing gơñu nao koh mă kram, ale mơng glai rưng ba nao pơ sang gơmơi kiăng kâo mơñam brơi”.
Yua mơng bruă mơñam rêu rô sang anŏ ơi A Buôn hơmâo dong prăk pơhrui amăng sang anŏ. Rĭm boh rêu rô, griang, hơ-i kơčua lêng hơmâo nua phara. Tui ơi A Buôn brơi thâo, rĭm boh rêu rô, hơ-i kơčua, griang hơmâo mơñam hăng kram ale ñu sĭ nua ñu 150 rơbâo ha boh, bơ tơdah mơñam hăng hrĕ huai nua đĭ ƀiă, mơng 250 rơbâo truh 300 rơbâo sa boh.
Ơi Pê A Ly Nghiệp ƀơi ƀuôn H’Ring, să Ea H’Đing, tơring glông Čư̆ M’gar lĕ mơnuih juăt rơkâo blơi hlâo hơdôm gơnam yua ơi A Buôn mơñam. Ñu juăt ba nao kram, ale tơl sang, hăng rơkâo mơñam brơi rêu rô, hơ-i kơčua yua amăng sang anŏ:
“Tui kâo ƀuh ră anai amăng plơi pla mơnuih thâo mơñam rêu rô ƀu lu dong tah, ƀing tha rơma dŏ thâ mơñam ăt aset tui mơn, ƀing hlăk ai čơđai ƀu hor mơñum rêu rô dong tah, dua dong lĕ ră anai amăng glai rưng kram, ale, hrĕ huai ĕp tơnap tap yua anun tơdah kiăng ƀu hơmâo gơnam pioh mơñam. Amăng plơi dŏ aset mơnuih thâo mơñam, ƀing mơnuih thâo mơñam juăt lĕ ƀing tha rơma laih ƀu añrăng găng dong tah”.
Tui ơi A Buôn, kiăng mơñam rai rêu rô, hơ-i kơčua hiam kiăng ĕp kram, ale hiam. Anai lĕ hơdôm phun kram, ale, rơ-o tha giăm 1 thun; anăm yua phun mơda ƀuda tha hlâo đơi. Ruah kram, ale hiam amra krih rai gai krem, ale mơñam brơi amoăn, kjăp, huăi joh lơm mơñam. Tal dua lĕ ăt yôm hloh mơn. Tơdơi kơ trơ̆i ber hơdôm bĕ kram, ale, arăng amra blah, krih brơi bơkơnar. Ơi A Buôn brơi thâo, đưm hlâo adih, mơnuih djuai ania Sêdang hơmâo lu gơnam pioh hiam kjăp. Anai lĕ phun huai. Gơnam pioh mơñam rai kơƀang, grê, rêu rô, hơ-i kơčua kjăp hăng hiam biă mă
“Hơdôm boh rêu rô mơñam hăng phun huai amra yua sui biă mă, dua, tlâo thun ăt dŏ kjăp mơn. Ră anai ĕp phun huai giăm anai ƀu hơmâo dong tah. Tơdah kiăng ĕp phun huai khŏm mut amăng glai rưng, ƀudah nao pơ tơring glông Ea Sup kah hơmâo, mơ̆ giăm anai ƀu ƀuh dong tah”.
Ră anai, ƀơi hơdôm boh sang čơ hơmâo lu gơnam arăng pơkra rai yua gơnam phrâo, yua kơsu, hơdôm gơnam yua anai kjăp, hiam ƀiă hăng hơmâo djop mơta, kơñĭ mriah lăng hiam biă mă brơi kơ ƀing ruah ba glăi yua. Samơ̆, hơdôm gơnam pơkra rai phrâo ania ƀu dưi pơplih hĭ rêu rô, hơ-i kơčua, griang tui gru grua hơđăp ƀơi kual Dap kơdư, anai lĕ hơdôm gơnam pơkra rai mơng tơngan kơ mơnuih ƀon sang hăng tơlơi pơčeh mơnuih mơnuih ngă đang hmua, gơnam yôm tui gru grua mơng rĭm djuai ania.
Viết bình luận