Ră ruai tom Y Beo - Mơnuih ră ruai kơtuai akhan hăng tơlơi Bahnar
Chủ nhật, 08:00, 06/07/2025 H'Lan Êban/Siu H'Mai pơblang H'Lan Êban/Siu H'Mai pơblang
VOV4.Jarai - Mơnuih kơhnâo Y Beo, djuai ania Bahnar, plơi Kon Klor, phường Kon Tum, tơring čar Quảng Ngãi, hơmâo tơlơi hor biă mă hăng gru grua đưm. Ñu lêng kơ pơƀuh ƀô̆ ƀơi hơdôm mông jơnum ngui hăng hur har pran jua pơtô adoh, mơñam mrai kơ ƀing hlăk ai. Mah rơbêh 70 thun laih, samơ̆ yă Y Beo ăt hơdor na nao tơlơi adoh đưm mơ̆ng djuai ania Bahnar.

Ƀơi sang ñu, yă Y Beo pok mơ̆ng ha pok hră čih glăi tơlơi adoh yua ñu hyu ĕp mă pô. Ñu pơblang glăi, giong anun adoh kiăng abih bang hmư̆. Mah tơlơi adoh ber đôč, yŭ adoh ƀu hơmâo hơget tơnap lơi, samơ̆ lơ̆m hmư̆ yă Y Beo adoh ñu rơnguă, hmư̆ hyŭ pran jua biă mă.

Ră ruai kơ bruă yua hơget ñu thâo adoh tơlơi adoh Bahnar, yă Y Beo brơi thâo:“Kâo hmư̆ tơlơi adoh Bahnar kaih ƀiă mơn pơhmu hăng ƀing gŏp gơmơi. Yua dah amĭ kâo djai mơ̆ng kâo dŏ anet, ƀu hơmâo tơlơi hơdip mơak tui hăng ƀing čơđai pơkŏn ôh anun jing ƀu hơmâo hrăm tui lu ôh. Hơdôm tơlơi thâo adoh ƀudah mơñam mrai lĕ kâo hrăm mơ̆ng pô anai pô adih đôč. Kâo pơmin na nao ƀơi anŏ ñu hơmâo sa čô nai pơtô brơi kâo tong ten mơ̆ng bruă đơ aset”.

Yă Y Beo ră ruai, bưng mơn lơ̆m ñu 12 thun, ñu hơmâo nao hrăm boh thâo pơ Đà Lạt. Lơ̆m thâo pơđok thâo čih, bưp lu mơnuih, hmư̆ lu hloh, jing ñu hrăm tui tañ biă, hrăm lu tơlơi klă hiam, biă ñu lĕ gru grua boh thâo djuai ania. Lơ̆m glăi pơ Kon Tum, ñu mut amăng grup adoh suang hăng hơmâo tơlơi gêh gal nao adoh lu hloh, hrăm tui lu hloh. Hăng tơlơi rơgơi yang brơi wơ̆t hăng tơlơi hor mơ̆ng ñu, lơ̆m truh dra, yă Y Beo hmư̆ hing adoh mơ-ak hăng thâo mơñam mrai. Yă Y Beo lăi:“Bruă hrăm adoh hăng kâo amuñ mơn, rim wơ̆t hmư̆ ƀing tha adoh lĕ kâo hrăm hơdor lui yŭ ñu ƀơ̆i, bơ tơlơi adoh lĕ ta adoh nao adoh rai jing hơdor mơn. Năng ai 3-4 wơ̆t hmư̆ hăng hrăm tui kâo thâo adoh laih tơlơi adoh bơber. Kâo čih glăi rim tơlơi adoh hơmâo hrăm, hơmâo wan lĕ kâo pok hră hrăm adoh”.

Tui hăng yă Y Beo, tơlơi adoh Bahnar ñu hơmâo anŏ mơak phara mơn hăng djuai ania pơkŏn ƀơi yŭ adoh, tơlơi adoh. Lơ̆m adoh pơngui ƀu kơnong adoh tơlơi tơlơi pơhiăp đôč ôh, drơi jăn ta khŏm ayun tui djơ̆ hăng yŭ adoh mơn kiăng mơak.

Dŏ ƀơi adring sang ƀ’hưt kơ angin, yă Y Beo blang mrai, wơ̆t hăng hơdôm blah eng ao ñu mơñam pơƀuh kơ tuai. Ñu mơñam rah adoh rah mơ-ak pran jua biă mă. Ñu brơi thâo, jing juăt laih, rim wơ̆t ñu mơñam mrai lêng kơ adoh mơ̆ng tơlơi adoh anai truh tơlơi adoh adih. Tơlơi anun ngă pơhưč pran ñu, ngă brơi ñu hơmâo pran jua hloh lơ̆m ngă bruă.

Amăng jua không mrai mơñu bơrơklak, yă Y Beo yong pô̆ mrai djom rơnang:“Mơnuih djuai ania Bahnar rơmuih biă, hơdip rơnôm amăng plơi pla, glai čư̆ anun jing bơnga ƀơi eng ao mơ̆ng djuai ania Bahnar ăt rơ-un rơmuăn tui anun mơn, juăt mă yua ia jŭ, mriah, kơñĭ. Eng ao mơ̆ng djuai ania Bahnar, rơngiao kơ buh amăng hrơi jơnum ngui, ăt pioh ngă gơnam yua amăng sang anŏ, mă yua amăng hrơi djă kông, pơdô̆ rơkơi bơnai”.

Khăp kơ gru grua đưm, ñu thâo hluh pơtô glăi kơ ană tơčô kơ bruă mơñam mrai hăng adoh. Tui hăng ñu, hrăm mơñam mrai khŏm lăng tui giong anun pơmưn lăng amăng pran jua hor hă ƀô̆, hor kah hrăm mơ̆ng dưi. Mơñam mrai ta khŏm ngă lu mơta bruă biă, samơ̆ tơnap biă ñu lĕ pơhuă mrai kiăng hơmâo eng ao hiam.

Yă Y Beo pơtô gru grua djuai ania Bahnar kơ lu rơnuk laih, laih anun hơmâo čơđai ñu pơtô jing mơnuih rơgơi kơhnâo mơn. Ră anai mah thun tha laih, samơ̆ ñu ăt hor na nao đôč gru grua đưm, ăt nao mơn amăng hrơi jơnum ngui, ngă nai pơtô adoh hăng mơñam mrai. Mơnuih kơhnâo Y Beo lăi:“Lơ̆m pơtô glăi kơ ƀing čơđai, tơlơi tơnap hloh lĕ tơlơi hor mơ̆ng ƀing čơđai hăng gru grua đưm aka ƀu prong ôh. Ƀing čơđai hrăm giong hui đôč ngă tui, pioh mông ngui ngor tui rơnuk phrâo anun jing ƀu hơmâo tơlơi pơčeh phrâo, ƀu djơ̆ tui hăng tơlơi rơgơi sit nik mơ̆ng ƀing gơñu. Kâo bơngơ̆t biă mă pơ anăp anai, gru grua yôm mơ̆ng djuai ania amra rơngiă hĭ”.

Ƀơi anăp tơlơi hơdip pơplih phrâo, mơnuih kơhnâo Y Beo ăt mơñam mrai mơn pioh yua amăng sang anŏ, kơnung djuai. Ñu ăt gir djă pioh pran hor kơ gru grua đưm anai, tŏ tui tơlơi adoh mơ-ak rơnguă mơ̆ng djuai ania./.

H'Lan Êban/Siu H'Mai pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Klêi mtă mtăn kơ jih jang
Ŏ buôi krô
29/07/2024
Tơgŭm ƀô đô̆i tơblăh ayăt
13/07/2024
Việt Nam ngời sáng tương lai
11/07/2024