Ƀuh ƀô̆ ƀơi Anom pơjrao ječ, Sang ia jrao prong kual Dap Kơdư amăng hơdôm hrơi Tết Ất Tỵ 2025, Ƀing gơmơi lăng ƀuh lu mơnuih ba nao pơjrao yua kơ pơjrom mơ̆ lu ñu amăng mrô anai leng kơ mơñum tơpai, ƀiêr ngă kơ ƀing ơi, nai ia jrao mă bruă na nao, ƀu hmâo mông pơdơi pơdă. Jai truh krah mlăm, biă ñu amăng hơdôm hrơi jơnum ngui, Tết ƀơi anai jai hmâo lu mơnuih rơka ruă, biă ñu yua kơ pơjrom tơbiă rai mơ̆ng tơpai, ƀiêr.

Tui hăng mrô yap mơ̆ng Anom pơjrao ječ, hơnong ñu sa hrơi hmâo tŭ mă mơ̆ng 20 truh 30 čô mơnuih rơka ruă kơtang yua pơjrom tơbiă rai mơ̆ng tơpai, ƀiêr, pơkă hlâo amra djai, ngă brơi bruă pơjrao ječ bưp lu tơlơi tơnap, khom hơduah ĕp lăng lu anih amăng sang ia jrao pioh pơjrao tañ. Tơdah rơnang ăt bơdjơ̆ nao mơn akô̆ glô, ƀu thâo hơdor hyu yŭ ngŏ, bơbeč truh bruă pel ĕp, pơjrao. Hmâo pô đa ƀudah pô nao hrŏm yua kơ măt tơpai, ƀu thâo gơgrong pô, ƀu thâo añ či taih amang, pơhuĭ ƀing mă bruă ia jrao... Abih bang hơdôm tơlơi anai jai ngă kaih mông pơjrao kơ mơnuih ruă, amra ba truh kơ djai. Lăi kơ hơdôm tơlơi tơnap lơm tŭ mă pơjrao kơ mơnuih ruă yua kơ tơpai, ƀiêr, amai Trần Thị Anh, mă bruă ƀơi Anom bơwih brơi kơ mơnuih ruă yua kơ pơjrom brơi thâo:

“Lu mơnuih rơka ruă yua kơ tơpai ƀiêr ba rai pơ̆ anai hang pran jua, ƀu thâo gơgrong pô anun lu ñu ba truh ƀu mơ-ak hăng mơnuih mă bruă ia jrao ƀudah ngă tơnap tap pơhiăp hơdôm tơlơi hmư̆ ƀu mut amăng tơngia, ƀu klă anun ăt ngă bơdjơ̆ nao mơn pran jua ƀing gơmơi. Bưp ƀing mơnuih tui anun ƀing gơmơi pơtă glăi drơi pô anăm tô̆ yô ôh yua kơ gơñu mơñum tơpai, ƀiêr ƀu thâo ư̆ añ anun mơ̆ng tui anun, kiăng kơ ngă giong bruă mă mơ̆ng pô. Lu mơnuih dô̆ djă thong kiăo klâ̆o mơnuih mă bruă amăng sang ia jrao dong. Tơdơi kơ pô ruă hơđong ƀing ƀing gơmơi mơ̆ng pơjrao dong kơ mơnuih ruă. Ƀing gơmơi yua kơ khăp kơ bruă, ƀơƀiă lĕ yua pap ñai kơ gơñu, pơmin yua kơ pran jua ƀu klă anun pơhiăp ča čot tui anun”.

Hrŏm hăng pran jua amai Anh, amai Nguyễn Thị Châu, pô mă bruă gah Anom pơjrao ječ, Sang ia jrao prong kual Dap Kơdư ăt lăi pơthâo mơn:

“Kâo mă bruă pơ̆ anai hmâo 17 thun laih. Mơ̆ng hrơi kâo rai mă bruă ƀơi anai tơlơi mơnuih rơka ruă yua kơ pơjrom leng kơ tơbiă rai mơ̆ng tơpai, ƀiêr ba truh yơh lu. Ƀing ruă yua kơ tơpai, ƀiêr ba rai pơ̆ anai gơñu hmâo tơlơi pơhiăp, bruă ngă ƀu klă ôh, ngă bruă pơjrao kaih hĭ. Gơñu rai pơ̆ anai hăng pran jua tui anun pơhiăp ča čot ƀu klă hăng mơnuih mă bruă ia jrao. Hơtom hơtoh hmâo, čuih hmâo, ƀu gưt hmư̆ tui mơnuih mă bruă ia jrao. Biă ñu amăng 17 thun dô̆ mă bruă hmâo lu mơnuih ba rai pơ̆ anai ruă kơtang, hơtom hơtoh, pơhiăp ča čot, hmư̆ ƀu mut amăng tơngia ôh samơ̆ mă bruă sui laih jing juăt hĭ mơn. Blung a kâo rơngôt biă, lu ñu ƀu kiăng mă bruă dong tah, samơ̆ pơmin kơ anai lĕ bruă pô mă, pô khom ngă anun yak rơgao”.

Tui phiăn juăt amăng bruă pơjrao ječ lĕ, ơi nai ia jrao amra đing nao pô ruă kraih hloh pioh đing nao pơjrao, tơdơi kơ anun kah mơ̆ng truh mơnuih ruă rơnang hloh hăng bruă pơsit tơlơi ruă kraih ƀudah kơtang kơnong kơ hmâo ơi, nai ia jrao pel ĕp kah mơ̆ng dưi pơsit. Hmâo mơnuih ruă đa ƀu thâo hluh rơđah samơ̆ rơka ruă kơtang amăng lăm. Kơđai glăi, hmâo mơnuih đa rơkă ruă khlŏt mă ƀiă, ƀlĕ drah, lăng hăng mơta ta ñu kah hăng nam khlŏt  gah rơngiao đôč, ƀu kơtang ôh. Khă hnun hai, lu mơnuih ruă hăng pô sang yua kơ bơngot, hang tơngia đĭ hơtai kiăng kơ pơjrao tañ anun hmâo tơlơi pơhiăp, bruă ngă ƀu klă, đa či taih ơi nai ia jrao mơtăm.

Tui hăng ơi ia jrao CKII Nguyễn Doãn Sơn, Kơ-iăng Khua Anom pơjrao ječ, tơlơi tơnap mơ̆ng ƀing ơi nai ia jrao lơm pơjrao tañ yua kơ pơjrom ba truh lĕ mơnuih ruă hmâo mơñum tơpai, ƀiêr lu ba truh tơnap pơkă lăng biă ƀudah ngă prung bruă pơkă lăng. Lu mơnuih ơi ia jrao ƀu thâo pô ruă ƀu hơdor yŭ ngŏ yua kơ tơpai, ƀiêr ƀudah yua kơ ruă kraih ngă ƀu thâo hơdor yŭ ngŏ. Amăng phiăn pơkă pơjrao ječ lĕ ƀing ơi ia jrao khom lăng, khom rơwư hăng tơña mơnuih ruă. Samơ̆ hăng mơnuih ruă ba nao yua kơ pơjrom yua kơ măt tơpai hă hơdră anai leng kơ ƀu dưi ngă tui ôh, ba truh amuñ wol biă anô̆ ruă. Ơi ia jrao Nguyễn Doãn Sơn brơi thâo:

“Hơdôm mơnuih mơñum tơpai, ƀiêr măt ba rai pơ̆ anai yua kơ pơjrom lĕ rơka ruă kơtang. Ƀu dưi pơsit rơđah pô anun ƀu hơdor yŭ ngŏ yua kơ ruă hă yua kơ măt tơpai. Lơm mơñum tơpai mông ƀlĕ drah amra sui, mrô drah rô tơbiă lu anun lơm pơsir, ngă kŏng drah, kă pon nam rơka amra tơnap hloh. Samơ̆ mơnuih mơñum tơpai, ƀiêr lu rơbuh đih juăt ñu lĕ rơka ruă kơtang, bơdjơ̆ nao lu amăng drơi jăn amăng sa wot. Anô̆ tơnap lĕ amun wol biă hăng tơlơi ruă pơkon. Biă ñu lĕ tơlơi rơka ruă bôh akô̆ glô...”.

Bôh nik ñu brơi ƀuh mơñum tơpai, ƀiêr lu đơi, ba truh ƀu hơdor yŭ ngŏ bruă pô ngă pioh glăi ƀu klă kơtang kơ tơlơi suaih pral, hmâo lu mơnuih tơlơi suaih pral ƀu hơkrŭ glăi, ƀu thâo mă bruă, hlong jô găn na nao hăng lu mơnuih djai hĭ. Yua anun, ƀing ơi ia jrao gah anom pơjrao ječ pơtă mơnuih ƀôn sang mơñum tơpai, ƀiêr djơ̆ rơnoh. Tơdah mơñum lu đơi thơ anăm brơi pô măt mơgăt rơdêh, ƀu rô hyu, tơdah khom rô hyu lĕ, tâ̆o hloh yua rơdêh pơgiăng lu mơnuih ƀudah rơdêh arăng apah pioh pơgang tơlơi suaih pral kơ drơi pô hăng ƀing arăng iao gah.     

Phara hăng hơdôm anih pơjrao pơkŏn, ƀing ơi ia jrao, nai ia jrao ƀơi anom pơjrao ječ mă bruă ƀu hơmâo mông pơdơi. Anai lĕ sa amăng hơdôm bruă mă glêh glar, hŭi rơhyưt amăng sang ia jrao. Kiăng hluh rơđah dong kơ hơdôm tơlơi glêh tơnap mơng ƀing nai ia jrao, ơi ia jrao amăng bruă pơjrao ječ mơnuih ruă kraih, ƀing mă tơlơi pơhing črăn hơdră hơmâo mông bơră ruai hăng ơi ia jrao CKII Nguyễn Doãn Sơn, kơ-iăng Khua anom bruă pơjrao ječ mơnuih ruă kraih Sang ia jrao prong kual Dap kơdư, mơng anun amra hluh rơđah dong, thâo pap mơñai brơi bruă mă mơng ƀing nai ia jrao ƀơi anai!

- Ơ ơi ia jrao, bruă mă ƀơi anom pơjrao ječ tơnap tap hiưm pă ñu ?

- Ơi ia jrao Sơn: Mă bruă ƀơi anom pơjrao ječ glêh glar biă mă, djop mơta lêng bơdjơ̆ nao soh. Kâo pô hơmâo mă bruă ƀơi anai 7 thun laih samơ̆ tơdah kiăng ruah, kâo amra ruah mă bruă pơ anom pơkŏn. Yua ƀơi anom pơjrao ječ anai glêh glar biă mă, hơmâo lu tơlơi hŭi rơhyưt amăng bruă mă yua anun ƀing ơi ia jrao lêng kơ gơgrong amăng bruă mă. Samơ̆ anai lĕ bruă arăng jao yua anun ƀing gơmơi ăt pơ alum pran jua tơdruă găn rơgao tơnap tap. Tơdah hơmâo sa čô mơnuih ruă hơpă thơ ba nao pơjrao suaih yua ruă kraih djop tơlơi glêh glar amra abih hĭ. Phrâo anai lĕ sa čô mơnuih pơjrŏm rơdêh  ruă ăt rơnang đôč, ƀing gơmơi tŭ mă hăng khăm brơi, kiăng kơ kơ ba nao pơčrang lăng dong samơ̆ aka ƀu dưi ngă mơ̆ mơnuih ruă măt tơpai, pơhiăp ča čot, hil mơneč. Tơdơi kơ khăm brơi mơnuih ruă, lơm ƀuh mơnuih ruă plai ƀiă yơh, anom bruă amra ngă hră pơ-ar kiăng bơtơhmal yua hơdôm boh pơhiăp ƀu djơ̆, pơhŭi, kiăng ataih ƀing nai ia jrao. Lơm anun sang anŏ kah mơng nao rơkâo pap mơñai hăng pô ruă anai ăt nao rơkâo pap mơñai mơn. Bruă pơhŭi ƀing nai ia jrao pơkŏn lĕ sa čô mơnuih ruă ƀơi hơtai, anom bruă hơmâo jak iâu ƀing ơi ia jrao mơng anom pơkŏn nao sem lăng, breh pơjrao brơi, hrơi tơdơi ƀing gơñu ăt pot glăi hăng pơpŭ bơni hăng rơkâo pap mơñai yua hơmâo tơlơi bơrơjah bơrơsao hăng ƀing ơi ia jrao, nai ia jrao.

- Bruă ƀing mơnuih ruă kă, ƀing pô sang ngă glêh tơnap brơi ƀing nai ia jrao, ơi ia jrao amra bơdjơ̆ nao hiưm pă kơ bruă pơjrao ječ brơi mơnuih ruă kă, ơi ơi ia jrao ?

- Ơi ia jrao Sơn: Ba nao pơjrao ječ ăt hơmâo lu mơnuih ruă kraih, ăt hơmâo mơ̆n ƀing ruă rơnang đôč samơ̆ ƀing gơñu ngă kơtang đơi, hil mơneč, lăi ƀing ơi ia jrao ngă amưng, mă bruă kaih đơi, lơm anun ƀing gơmơi glăk kiăo tui lăng, pơjrao brơi ƀing mơnuih ruă kơtang pơkŏn. Juăt ƀuh ƀing mơnuih aka ƀu khăm brơi, lăi ƀing gơmơi rơkâo prăk, ƀing gơñu pơhiăp ƀu hŭi hlơi ôh hăng rơkâo ngă tui ƀing gơñu lăi. Ƀing gơñu pơhŭi hăng mrô telephôn iâu ječ ƀơi sang ia jrao kiăng kơ iâu nao ƀing khua mua sang ia jrao. Sit biă ñu lĕ ƀing gơmơi kiăng pơjrao brơi ruă kraih hlâo, ƀing ruă rơnang pơjrao tơdơi, mơ̆ ƀu djơ̆ pô ruă hơpă ôh lêng kơ dưi pơjrao brơi hlâo. Tơdah ƀing mơnuih ruă kă hluh rơđah, ngă gêh gal brơi ƀing gơmơi ăt klă hloh mơn. Bơ tơdah pơgô̆, ƀing gơmơi amra ngă tui tơlơi pơkă mơng Ding jum ia jrao mơ̆ ƀu djơ̆ ngă tui tơlơi rơkâo mơng mơnuih ruă kă. Bruă mơnuih ruă mă, ƀing pô sang hơtoh hơtom, bơrơjah, phă gơnam bơdjơ̆ nao bruă mă mơng ơi ia jrao, nai ia jrao. Tơdah bruă anai ƀuh mơng mông mă bruă blung a amra ngă kơ ƀing ơi ia jrao mă bruă ƀu hơ-et ôh.

- Dơnun ơi ia jrao hơmâo tơlơi pơtă hơget mơn hăng ƀing mơnuih ruă kă, ƀing pô sang lơm ba nao mơnuih ruă nao pơjrao ječ ƀơi sang ia jrao ?

- Ơi ia jrao Sơn: Lơm ƀing pô sang, mơnuih ruă kă ruah sang ia jrao kiăng ba nao pơjrao ječ, ƀing gơñu đăo gơnang nao mơnuih mă bruă lĕ ƀing ơi ia jrao, nai ia jrao ƀơi anun. Ƀing gơmơi lĕ ƀing ơi ia jrao, nai ia jrao mă bruă ƀơi anom bruă hơmâo lu tơlơi glêh glar, bruă mă glêh tui anun samơ̆ ăt pơlir truh ră anai hăng anom pơjrao ječ, tơlơi anai brơi ƀuh ƀing gơmơi lĕ ƀing mơnuih gơgrong. Tơdah ƀing mơnuih ruă kă đăo gơnang nao ƀing gơmơi kiăng gum hrŏm hăng nai ia jrao, đăo gơnang nao bruă mă kiăng mơnuih ruă kă dưi pơjrao brơi klă hloh. Ƀing gơmơi hơmâo pơtô hrăm brơi klă hloh, hơmâo pơtop hrăm amăng bruă pơjrao ječ, pơtô brơi bruă pơčlah mơnuih ruă, ƀing mơnuih ruă hiưm pă kiăng pơjrao brơi hlâo, tơlơi anai ƀu djơ̆ ƀing gơmơi ngă amưng, mah đah rơkơi đah kơmơi tŭ mơn. Anai lĕ hơdôm tơlơi kâo kiăng pơtă pơtăn brơi abih bang mơnuih ruă kă, ƀing pô sang lơm nao pơjrao ječ pơ sang ia jrao prong kual Dap kơdư.

Hai, bơni kơ ih ơi ia jrao!