Jat cau geh jơnau git wă jrô bè lơh sa ồng Đỗ Thiên Anh Tuấn – pơgru Hìu bơsram broă lơh dà lơgar mờ atbồ Fulbright Việt Nam pà git, jơnau kờñ tờm ngan bơh broă lơh do dê là Kwang atbồ lơgar Mỹ kờñ tam gơl niam bơta ring bal kă bro. Bè hơ̆ den tàng, mpồl lơh sa kă bro mờ Cíñ phủ pal geh ală broă lơh lơyah tơngai mờ jŏ tơngai.

Tềng đap mat, bơdìh mờ broă lơh cribơyai broă mờ lơgar ndai den Việt Nam pal sơlơ tơnguh tai blơi bơh lơgar ndai phan bơna, măi mok, măi mok pa bơh Mỹ dê. Tài uă ngan mpồl lơh sa kă bro bơh Việt Nam dê là mpồl lơh sa kă bro dềt mờ di mơ den tàng pràn jak do kung gam ờ hềt niam. Broă lơh do là 1 broă lơh gơ di 2 jơnau kờñ, ờ mìng tơnguh cồng nha, bơta niam lơh sa mờ pràn jak tàm pơrlòng bơh mpồl lơh sa kă bro dê, mờ gam tơrmù rơhời bơta gơmù kă bro đah Mỹ mờ Việt Nam.

Bulah bè hơ̆, nàng lơh niam broă do, dà lơgar pal geh broă lơh dong kờl mpồl lơh sa kă bro bè priă cồng ai càn priă tŭ bơcri priă tam gơl pa phan bơna, măi mok lơh gơlik phan mờ uă lơgar tàm dunia neh dong kờl mpồl lơh sa kă bro bè do.

Bè broă lơh jŏ jòng, cau geh jơnau git wă jrô bè lơh sa ồng Đỗ Thiên Anh Tuấn đơs là, pal geh broă lơh dong kờl mpồl lơh sa kă bro lơh gơlik li la drà kă bro tac phan hờ lơgar ndai: “Mpồl tam klac câu Âu là drà kă bro kal ke ngan, khi ai tơlik uă jơnau sồr bè tuh tơlik nhơm ƀơ̆, bơtàu tơnguh jŏ jòng sùm nền nòn ngan. Bol he gơtùi lơh niam mpồl lơh sa kă bro, tam gơl wơl nàng gơtùi lơh jat ală jơnau sồr pa, mut tàm ală drà kă bro bè hơ̆. Dà lơgar pal geh ală broă lơh dong kờl ai càn priă mpồl lơh sa kă bro in. Do là tŭ tơnguh niam pràn jak kơlôi sơnơng măi mok ai mpồl lơh sa kă bro in”.

Ai ồng Vũ Thái Sơn, Kwang lam bồ dờng Kông ty Bơcri priă bal Long Sơn đơs là, dilah Mỹ ngui dia tàm pơn drờm jơnhua gơ wèt mờ gah lơh gar điều den ngan là rơp kal ke ngan ai mpồl lơh sa kă bro in, tài drà kă bro Mỹ geh 21% priă lơh geh bơh tac hờ lơgar ndai gah lơh gar điều Việt Nam dê. Tŭ do, khà dia mờ Mỹ ngui ai gah lơh gar điều tac hờ lơgar ndai in tàm lơgar là 0%. Ồng Sơn kơp kơnờm, phan do rơp ờ gơtùi ngui khà dia jơnhua, tài gơ ơm tàm mpồl phan ngui sa pal geh bơh Mỹ dê.

Bơta mờ mpồl lơh sa kă bro kơlôi rơcang là tơnơ̆ tŭ Kwang atbồ lơgar Mỹ yal broă ngui khà dia sal tê wơl gơ wèt mờ Việt Nam 46%, den broă kă bro gơtìp gơ rềng mơ tơn. Uă cau blơi phan neh kwi kuơ ờ hềt khin blơi, dờp phan mơ, mờ kơp broă lơh dia mùl màl tơnơ̆ ngai 09/4 do. Bal dùl tŭ hơ̆, geh 2, 3 mpồl tac gar điều ờ hềt lơh gơlik phan tàm câu Phi neh jà blơi phan tơrmù giă, lơh gơ rềng tus nùs tồr cau blơi phan bơh mpồl lơh sa kă bro dê.

Jat ồng Vũ Thái Sơn đơs, tềng đap mat nàng ƀuơn ƀuài tàm broă pơrjum bơyai khà dia gơ wèt mờ gah do, Cíñ phủ Việt Nam gơtùi ngui khà dia blơi bơh lơgar ndai bàr, pe bơta gar phan bơh suơn sre Mỹ dê rê hờ khà 0%, ală bơta gar do geh jơnau kờñ ngui ờ huan uă bè gar hạñ ñâñ, gar zẻ lơh tơ hà… den tàng khà blơi rê hờ Việt Nam dồ êt ngan.

Bơdìh hơ̆ tai, ồng Sơn sồr, tàm kal ke do, nàng tơnguh pràn jak tàm pơrlòng bơh mpồl lơh sa kă bro dê, anih lơh broă geh gơnoar pal kờp sền, sang tĕ ală sră pơ àr ờ duh pal geh, ngan là tàm broă blơi bơh lơgar ndai phan lơh gơlik phan nàng mpồl lơh sa kă bro in tơrmù priă tă lơh: “Mpồl lơh sa kă bro bol hi kong uă ir sră pơ àr gơnoar atbồ, jơnau sồr ờ dipal lơh priă tă lơh gơguh jơnhua. Tàm tŭ priă tă lơh logistics neh jơnhua rau den broă blơi phan nàng lơh phan, phan neh lơh gơs drơng lơh sa in… bè broă lơh gơlik phan geh uă ngan jơnau sồr ờ dipal. Pơn yơu bè blơi đèng led nàng drơng broă lơh gơlik phan, tềm pềr priă tă lơh den pal sền sơ wì, mờ sền sơ wì den pal geh uă ngan sră pơ àr ờ dipal”.

Ồng Nguyễn Văn Mười, Phó Kwang gơnoar cih dờng Tơrgùm Mpồl biap plai chi Việt Nam đơs là, tŭ do uă ngan phan lơh gơs bơh suơn sre lơgar Việt Nam dê là tac ris tus lơgar ndai, mìng lơh ing den tàng tac hờ lơgar ndai uă mơya priă lơh geh den ờ uă mờ geh uă bơta aniai tŭ drà kă bro gơ tam gơl halà tam gơl ală broă lơh bè dia.

Bè hơ̆ den tàng, pal geh broă lơh dong mpồl lơh sa kă bro bơcri priă lơh gơlik phan lơh gơs bơh suơn sre ờs mờng nàng tac hờ lơgar ndai. Tŭ do, gùt lơgar geh 51 rbô mpồl lơh sa kă bro gơ rềng tus gah lơh gơlik phan, tàm hơ̆ mìng geh 7 rbô 500 anih, mpồl lơh sa kă bro lơh gơlik phan jat broă lơh mờ măi mok  mờ tàm gah lơh biap, plai chi den mìng geh 150 mpồl lơh sa kă bro lơh gơlik phan ngui măi mok pa.

Ồng Mười dan, kờñ pal geh uă broă lơh dong kờl mpồl lơh sa kă bro bơcri priă ngui jak chài măi mok nàng lơh gơlik phan, tơnguh priă lơh geh bơh phan lơh gơs bơh suơn sre tac hờ lơgar ndai dê mờ rơndap ù tiah tam phan gơ jat bal mờ hìu măi lơh gơlik phan, tơrmù priă tă lơh phan, logistics.. nàng tơnguh bơta pràn tàm pơrlòng.

Tŭ do, uă gah lơh phan den hìu măi lơh dùl tiah ai tiah tam phan den ơm dùl tiah ndai, bè tiah tam phan là tàm Dăk Nông mơya hìu măi lơh phan den tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh, Long An mờ Bình Dương: “Tŭ do, priă pơndiang phan kas ngan. Bol he pal rơndap ù tiah tam phan gơ jat bal mờ hìu măi lơh phan, tài geh ală tiah tam phan dờng ngan mơya ờ geh hìu măi lơh tềng hơ̆. Mpồl lơh sa kă bro den gơtìp rơ mơp ndơl tàm broă lơh gơlik phan. Do kung là tŭ nàng bol he in lam lơh rơndap wơl ù tiah tam phan mờ hìu măi nàng tơrmù priă pơndiang”.

Bè broă lơh jŏ jòng, uă cau geh jơnau git wă jrô mờ mpồl lơh sa kă bro đơs là, Việt Nam pal pơn jat tai lơh li la drà kă bro tac phan hờ lơgar ndai. Bulah bè hơ̆, bơta do ờ ƀuơn mờ ờ gơtùi lơh dồ bă sơrbac mhar, mờ pal geh priă jền jòng jòng nàng tam gơl pa măi mok, tơnguh bơta niam phan lơh gơs, pràn jak tàm pơrlòng mờ lơh jat ală jơnau sồr kal ke bơh drà kă bro ndai dê. Broă do pal geh ală broă lơh dong kờl ai mpồl lơh sa kă bro dềt mờ di mơ in tàm broă tam gơl pa măi mok mờ hòi jà kă bro.