
Broă tam gơl rơndap tap sèng chi tam, phan ròng geh kuơ dờng ngan tàm bơtàu tơnguh broă lơh sa suơn sre. Do là dùl tàm ală broă lơh dong làng bol bơt bơtàu broă lơh geh cồng nha, tơnguh priă lơh geh. Mờr 2 nam do, broă lơh ròng il ai ñung gam bơtàu tơnguh pràn ngan tàm kơnhoàl tiah kơh bơnơm Nam Giang, càr Quảng Nam.
Nam lài, bi La Thị Sâm bal mờ mpồl 5 hìu bơnhă tàm thôn Mực, ƀòn drà dềt Thạnh Mỹ, kơnhoàl Nam Giang, càr Quảng Nam geh dong kờl 20 nơm il jat broă lơh mpồl hìu bơnhă tàm pà kơnòl ròng sền. Bơh 6 nhai ròng, il neh gơtùi ai ñung. Bi La Thị Sâm pà git, kờp bal pah nam, il rơp ai ñung 2 dơ̆, giă tac dùl kĭ là 10 tơlak đong. Ròng il ƀuơn sền gròi rlau mờ phan ndai. Bal mờ hơ̆, ngui phan siam mùl geh tàm ƀòn lơgar bè nha chi tàm brê, prìt lir. Tus ngai il căt ngke mung den siam tai ală bơta phan geh ƀòk bè tơngời, bùm nàng ngke mung in dờng, geh bơta niam uă. Bơh hìu bơnhă rƀah, kal ke, tŭ do rài kis hìu bơnhă bi Sâm neh kơ̆ kơljap đau: “Kơnờm gơnoar atbồ tàm ƀòn lơgar sền gròi dong kờl, pà il sơntìl mờ phan bơna, lơh gơlik bơta niam nàng rài kis làng bol tàm mpồl ròng il geh bơtàu tơnguh rlau mờ lài. Lài do, hìu bơnhă lơh mìr, lơh ơpah den tàng kal ke ngan. Bol hi pa ròng il neh gơtùi gŏ mờ lơh geh cồng nha rlau mờ lơh broă lơh sa ndai. He mìng geh broă ròng, ai phan lơh gơs kờñ tac den neh geh mpồl ai pà sơntìl blơi den tàng ờ rơngòt. Dilah ròng niam den gơ cat ñung niam sơl”.

Đơs bè ròng il tàm ƀòn lơgar, ồng Pơ Loong AÊ ơm tàm sàh Tà Bhing, kơnhoàl Nam Giang yal, do là broă lơh pa. Bulah il là phan brê mơya neh geh pơ đào, gơ dờp mờ bơta ù tiah, trồ tiah tiah kơh bơnơm; làng bol lơh broă sa gơtùi ngui phan sang tàm broă lơh sa suơn sre nàng siam, dong tơrmù priă tă ròng phan. Ồng Pơ Loong AÊ pà git tai, ròng il den ru mờ ờ huan gơtìp kòp suh lơh aniai, priă lơh geh uă rlau mờ ròng sur, iar, ada: “Bè priă lơh geh den pơgap bơh 2 tus 3 nhai là il neh geh ñung, làng bol chờ hờp ngan tài priă lơh geh uă. Mpồl bol hi dê geh 5 hìu bơnhă ròng 20 nơm, tàm hơ̆ geh 15 nơm il dam neh geh ñung jơh, kờp bal den tac geh 100 tơlak đong dùl dơ̆”.
Tàm kơnhoàl Nam Giang, càr Quảng Nam tŭ do geh 200 hìu bơnhă làng bol là cau Cơ Tu tus bal ròng il ai ngke mung, tơrgùm tàm ală sàh Tà Pơ, Cà Dy, Tà Bhing mờ ƀòn drà dềt Thạnh Mỹ. Jat ồng A Rất Bhen, Phó lam bồ cơldŭ broă lơh sa suơn sre mờ tiah ơm kis kơnhoàl Nam Giang, càr Quảng Nam pà git, ròng il ai ngke mung lơh geh cồng nha uă rlau mờ ală bơta phan ròng ờs mờng. Bơh ală bơnah priă bơcri tàm pơgồp bal, broă lơh jơnau kờñ dà lơgar tơrmù rƀah kơ̆ kơljap jŏ jòng sùm, broă lơh jơnau kờñ dà lơgar bơtàu tơnguh lơh sa, mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau,… pah nam, kơnhoàl Nam Giang neh ai rlau 100 tơmàn đong, tam pà ală tiah in dong làng bol bơtàu tơnguh lơh sa, ròng phan, tam phan… Ồng A Rất Bhen pà git: “Lơh tơrlòng lài broă lơh ròng il, bơh sơn rờp cèng wơl cồng nha niam ngan. Uă hìu bơnhă mờ mpồl hìu bơnhă ròng neh koh ngke mung nàng tac cèng wơl priă jền lơh geh uă. Tơngai tus, kơnhoàl Nam Giang pơn jat tai kơlôi sơnơng nàng sền sơ wì wơl broă lơh do mờ lam lơh uă. Uă hìu bơnhă tus bal ròng il bơh hìu bơnhă rƀah mờ pa jơh rƀah tus tŭ do neh lik klàs rƀah mờ priă lơh geh kơ̆ kơljap sùm. Cơldŭ Broă lơh sa suơn sre mờ tiah ơm kis pơn jat tai tă pơgồp jơnau đơs mờ Anih duh broă làng bol kơnhoàl ai broă lơh ròng il lam lơh uă, pơgồp bal mờ ală mpồl, lơh bal tàm broă ròng mờ tac phan lơh gơs bơh hìu bơnhă làng bol dê in”.

Nđờ nam do, uă làng bol kòn cau Cơ Tu tàm tiah kơh bơnơm càr Quảng Nam ngac ngar, khin sơnơng, khin lơh, khin cha jòi git, lơh tơrlòng lài tam gơl rơndap tap sèng chi tam, phan ròng cèng wơl cồng nha lơh sa uă. Bal mờ priă dong kờl bơh dà lơgar dê, càr Quảng Nam neh dong kờl làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau, làng bol tiah sar lơgar ngài bè broă lơh sa, sơntìl chi tam phan ròng nàng bơtàu tơnguh lơh sa. Mpồl cau lơh broă sa càr Quảng Nam dong kờl làng bol bơtàu tơnguh ròng sur jù, kơn rồ me deh kòn, bal mờ bàr pe broă lơh bơtàu tơnguh lơh sa pa… kơnờm bơh hơ̆, rài kis làng bol dê geh tơnguh loh làng ngan, uă hìu bơnhă neh jơh rƀah kơ̆ kơljap jŏ jòng sùm. Ồng Nguyễn Út, Phó Củ tịc Mpồl cau lơh broă sa càr Quảng Nam pà git: “Gơ wèt mờ ală kơnhoàl tiah kơh bơnơm bè Nam Giang, Đông Giang, Phước Sơn, làng bol ngui priă càn bơh ală ngân hàng kung bè bơh gah lơh broă bơh Mpồl cau lơh broă sa dê bơcri priă lam lơh bàr pe broă lơh geh cồng nha ngan. Mùl màl là broă lơh ròng sur jù bơh jŏ tàm ƀòn lơgar, ròng iar tàm wàng, ròng il… Do là ală broă lơh cèng wơl cồng nha lơh sa mờ priă lơh geh nàng làng bol lơh broă sa in tơnguh niam rài kis mờ bơtàu tơnguh lơh sa. Ală broă lơh do ờ mìng dong lik klàs rƀah mờ uă cau tàm mpồl cau lơh broă sa neh gơ gơs pas sơm mờ neh tă pơgồp càr Quảng Nam in uă phan OCOP, kuơmàng là gơ wèt mờ ală kơnhoàl tiah kơh bơnơm lơh geh cồng nha ngan. Bơh hơ̆ lơh gơlik mờng kwèng ai làng bol lơh broă sa in tơrgùm lơh gơlik phan tac bro, lơh sa lơngăp lơngai, lơh sa sàng goh”.
Viết bình luận