Săp đơs bơh ală cau chài đơs quan họ tàm càr Bắc Ninh dê ờ mìng là phan lời wơl niam chài ờ di phan bơna mờ UNESCO neh dờp lơm mờ rlau mờ hơ̆ tai, bơta hơ̆ neh gơ gơs bơta kis bơh uă ƀòn yau tàm tiah Kinh Bắc dê tàm sùm gĭt nđờ rơbô nam do. Làng bol bơh ƀòn lơgar Bắc Ninh dê neh prap gàr mờ mblàng lời wơl ai oh kòn kòn sau in săp đơs jơnau đơs hơ̆ bè là dùl phan kwơ màng lơh gơs bơta kwơ krơi is bơh ƀòn dê, nàng gơ hòi gơ jà ală năc lòt nhơl tàm do, iăt kơno tàm ală gùng đơs pơnđick mờ sền gĭt ală bơta ring lơngai, niam bơnĕ bơh ù tiah ƀòn lơgar tiah ring dà dờng đah tô dà lơgar dê. Ală bơta kwơ hơ̆ neh lơh geh dùl ƀòn lơgar pal kis, pal jòi gĭt tŭ bơt bơtàu ƀòn lơgar pa tŭ do.

Den tàng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ ồng Bùi Xuân Đính, Viện dân tộc học Việt Nam đơs là, dùl ƀòn lơgar pa pal geh bềng uă ală bơta kwơ bơh yau, mơkung sền gĭt, lơh uă jăt gùng dà pa dùl bă bơnĕ bơnài: “Añ đơs là dùl ƀòn lơgar pa pal geh dùl rài kis phan bơna wil tơl mờ kơ̆ kơl jăp, dùl rài kis nùs nhơm li la làm uă mờ pràn niam, geh dùl tiah ơm kis niam, jat tàm ală bơta prăp gàr mờ ngui niam geh ală ală bơta kwơ niam chài bơh yau, pơgồp bal mờ ală bơta pa tŭ do dê”.

Bơta pràn bơh mpồl bơtiàn bal mờ ală bơta kwơ niam chài bơh yau niam ngan rơ̆p lơh geh ală bơta kwơ kơ̆ kơl jăp ai ală tiah ƀòn lơgar pa in. Tơngai pa do, broă bơtàu tơnguh lòt nhơl ƀòn lơgar pa pơgồp bal mờ bơt bơtàu ƀòn lơgar pa neh cèng wơl ală bơta kwơ 2 dơ̆, ngui geh bơta ƀuơn, bơta pràn ù tiah niam bơnĕ geh is, bơta niam chài bơh yau, phan bơna krơi is tơl tiah dê, ală tiah lòt nhơl tàm ƀòn lơgar neh gơ gơs tiah kờñ tus sền lơh gơ kờñ ngan bơh uă năc lòt nhơl dê, mơkung cèng wơl priă jền uă rlau ai cau lơh broă sa in, ƀòn lơgar kung bơtàu tơnguh, tam gơl pa rlau tai sơl. Bơtàu tơnguh uă bơta kwơ bơh ală phan bơna lơh geh bơh lơh sa suơn sre, ală bơta kwơ niam chài tàm ƀòn lơgar rơ̆p cèng wơl priă jền ai làng bol in mờ bơta pràn nàng bơtàu tơnguh ƀòn lơgar pa. Ồng Lê Minh Hoan, Ƀộ trưởng Ƀộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn, đơs là: “Bol he pal lòng sền gĭt bơta kwơ geh ngan tus bơta kwơ ờ geh ngan hơ̆ là bơta niam chài, hơ̆ là mpồl bơtiàn, hơ̆ là ală làng bol mpồl bơtiàn. Bol he tơrgùm wơl uă bơta kwơ ai dùl phan bơna in, den bol he rơ̆p lơh geh dùl bơta kwơ mờ ngan là bơta hơ̆ gơ gơs ală phan lời wơl bơh ƀòn lơgar dê”.

Broă lơh “Ƀòn lơgar ngăc ngar, mpồl bơtiàn bơceh lơh, phan lời wơl pơgồp bal” neh geh Thủ tướng Cíñ phủ ai tơlik tàm Nghị quyết sồ 26 ngai 27/2/2023 bè broă lơh lơh broă bơh Cíñ phủ dê lơh jăt Nghị quyết sồ 19 bơh Ƀan Cấp hàñ Đảng dà lơgar khoă XIII dê bè lơh sa suơn sre, cau lơh broă sa, ƀòn lơgar tus nam 2030, rơndăp broă lơh tus nam 2045. Jat ồng Trần Nhật Lam, Phó Cáñ Văn phòng đơng lam pơgồp bal ƀòn lơgar Dà lơgar (Ƀộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn) đơs, broă sac rơwah broă lơh do lam lơh jăt tàm broă bơt bơtàu ƀòn lơgar pa tŭ do nàng kờñ lơh jăt niam ală bơta kwơ tờm ngan tàm ƀòn lơgar dê, tàm hơ̆ làng bol lơh jăt niam bơta pràn jak, bơta mpồl bơtiàn. Broă bơt bơtàu broă lơh do là dùl jơnau sồr pal jal mhar ngan nàng kờñ bơt bơtàu ƀòn lơgar pa kơ̆ kơl jăp, mut lơh broă ngan ngồn làm uă. Ồng Trần Nhật Lam, đơs: “Hơ̆ là broă lơh jờng rơ ală bơta kwơ bơh yau bơh jơi bơtiàn ală tiah dê mờ jờng rơ ală bơta kwơ ù tiah bơtàu tơnguh wơl mờ ngui niam ală bơta kwơ tàm mpồl bơtiàn, đơs nền bơhiàn niam chài niam bơnĕ ngan ală tiah dê. Bol he lơh den lơh jat niam ală bơta kwơ tờm tàm ƀòn lơgar nàng lơh broă lơh ƀòn lơgar pa ngai sơlơ kơ̆ kơl jăp mờ mut lơh broă ngan ngồn rlau tai”.

Prap gàr mờ bơtàu tơnguh bơta kwơ phan lời wơl pơgồp bal mờ bơt bơtàu ƀòn lơgar geh đơs là jơnau kờñ, mơkung là kơnòl broă geh bơta kwơ màng jŏ jòng tài bơta niam chài là bơnàng jă nùs nhơm bơh mpồl bơtiàn, là bơta pràn tàm dơlam is gàr niam ai bơta bơtàu tơnguh tơl làm. Tus tŭ do, tŭ ală ƀòn lơgar bơh ală phan lời wơl hơ̆ gam bơt bơtàu ƀòn lơgar pa, ală tiah pal ngui ală phan lời wơl niam chài hơ̆, sền gơ bè là dùl phan kwơ ờ gơtùi kờp ngan lơh bơta pràn nàng bơtàu tơnguh ƀòn lơgar pa.