Bol hŏ dơn geh ndơ ntop kơl  bah ăp bôk nău kan n’hanh trong nchrăp n’hŭch ach o jŏ jong, âk rnăk ƀon lan rnoi mpôl đê̆ ta Gia Lai nha hôm mâp jêr jŏt tâm nău klaih rlău ach o mô lah dơh plơ̆ tay ach o tă bah mô tŏng geh neh tuch tăm đŏng. Aơ lah trong jêr nkra pah kan n’hŭch ach o ta n’gor.

Ta ƀon H'Bel, xã Ia Kdăm, nkuâl Ia Pa, n’gor Gia Lai, rnăk wa Kpă H’Mrat (deh năm 1974) lah rnăk ach o jŏ năm n’hanh geh dŭt đêt nău dơi klaih rlău ach o. Rnăk 8 nuĭh yơn mô geh neh tuch tăm. Nuĭh kan tơm lah du hê I sai ri kop ji mbro. Mbăk anh jâk nău kan kalơ mblik I ur n’hanh kon druh. Wa H’Mrat an gĭt, bol geh âk nău ntop kơl bah ăp bôk nău kan bah ngih dak n’hanh ƀon lan, yơn rnăk mô gĭt trong ƀư gay klaih rlău ach o:

"Rnăk hên dŭt jêr jŏt, kon âk n’hanh nha hôm jê̆. Gâp way hăn kan thuê an bu gay nkơng nău rêh. Mô geh neh tuch tăm, mô geh nău kan đăp mpăn, geh rnôk oh kon kop ji ma mpôl hên tŏng prăk rvăt dak si jêng dŭt jêr jŏt ngăn."

Lah kơt xã Chư Mố geh 34 rnăk Jarai ach o kơt rnăk wa H'Mrát, ri ta xã Pờ Tó, ndrel nkuâl Ia Pa, nô nău mô tŏng neh tuch tăm, jêng tât jêr klaih rlău ach o lơn đŏng. Wa Nguyễn Quốc Việt, Kruanh UBND xã Pờ Tó, an gĭt, tâm 6 thôn nuĭh rnoi mpôl đê̆ geh tât 214 rnăk ach o, lơn âk lah tă bah mô tŏng neh tuch tăm. Mô tŏng geh ndơ dŏng kan tuch tăm ƀư nsit nău dơi tam bah ăp bôk  nău kan n’hŭch ach o mô hŏ âk:

“Klaih rlău  ach o jŏ jong ri ân ƀư tay jŏ đŏng mô dơi ƀư du ôi du măng.  Lơn lah ăp rnăk ƀon lan ta thôn Bi Giông, Bi Gia ri nău mô tŏng neh tuch tăm dŭt âk. Ŭch hun hao wăng sa, ŭch klaih rlău ach o ri ân geh ndơ dŏng kan tuch tăm, neh ntu. Hôm ăp nar ma kâp nơm tâm khay mbo ba, ƀư bar pe sao neh ri dŭt jêr. Aƀaơ kônh wa ta aơ dŭt jêr jŏt mpeh ăp ntil. Bol hŏ nkre đah ăp  tơm ndơ tâm ăp bôk nău kan gưl neh dak gay ntop kơl an kônh wa mpeh jay gŭ, trong wăng sa”.

Kơp tât lĕ năm 2023, lam n’gor Gia Lai hôm rlău 31.500 rnăk ach o di rnoh ach o âk ding, rnoh 8,11%. Tâm nê, lơn âk rnăk ach o nuĭh rnoi mpôl đê̆. Êng nkuâl Ia Pa geh rlău 2.174 rnăk ach o, rnoh âk 15,26%. Âk rnăk jêr jŏt geh ndơ ma klaih  rlău ach o yơn tă bah mô tŏng neh tuch tăm.

Tâm bơh ri aơ nơh, nkuâl Ia Pa hŏ nsrôih nkoch trêng, rgŏ jă kônh wa mô tăch neh tuch tăm. Nkre, tă bah tơm neh mô hôm geh, nkuâl dăn đă UBND n’gor Gia Lai sŏk mplơ̆ tay neh bah ăp doanh nghiệp dŏng mô geh nău tam, lôch nê jao tay an n’gâng kan ta ntŭk gay tâm  pă  an ƀon lan. Aƀaơ trong nkra ta năp măt rgum ôp kuăl ntuh kơl gay njêng suan đăt ndal tâm hun hao wăng sa, nta joi nău kan ta ntŭk. Wa  Ksor Suy, Groi kruanh UBND nkuâl Ia Pa, n’gor Gia Lai, an gĭt:

"Tâm bơh ri aơ nơh nkuâl kuăl jă ăp nuĭh ntuh kơl, lơn lah rdâk njêng ăp nhih máy nkret njêng ndơ tuch tăm gay nta trong dơh ton rvăt ndơ geh tuch tăm, nta joi nău kan an nuĭh ƀon lan. Ntơm bah nê kơl ƀon lan geh wăng sa đăp mpăn, n’hao nău geh wăng sa, jut jăng rnăk ach o geh nău dơi tam, jŏ jong. Dăp rgum nkual, nkual công nghiệp; nkoch trêng nuĭh ƀon lan hăn ndrel n’gâng kan ta ntŭk gay njêng geh neh soih, đăp mpăn rnă njrăng chính trị.”