Ăp nău mbơh n’hanh tâm nchră ta Rƀŭn nchră nkoch kloh: Đah ăp nău dơh đah ntŭk ntô, neh ntu, trôk nar, bri dak uĕh, âk ntil, Tây Nguyên lĕ hun hao jêng nkual tuch tăm lŏ mir ndoh ndơ têh bah lam dak. Aơ lah nău hăn lor khlay gay lŏ mir Tây Nguyên rgum lăp tay, hun hao.

Cà phê jêng tơm tăm khlay bah Tây Nguyên đah bơi 668.000ha, geh rlău 90% rnoh neh cà phê lam dak. Tây Nguyên lah nkual tăm cao su têh tal 2 bah kơi Đông Nam Bộ đah rlău 250.000ha, geh 26% rnoh neh lam dak. Tiêu 90.000ha, điều 83.000ha, chanh rse 6.700ha. Ndrel đah nĕ, nkual Tây Nguyên geh rlău 4 rkeh mpa mât rong, 30 rkeh kik djăr; sŏk joi rlău 700 rbăn m3 si bri tăm/năm... Bôl tuch tăm bah kơi yơn Tây Nguyên lĕ ngăch hao leo bôk năp lam dak mpeh rnoh neh sầu riêng đah bơi 75.000ha: sâm Ngọc Linh, sâm rse, sêt linh chi chăng, đinh lăng, hà thủ ô, đương quy, nkao hòe... dôl hun hao ngăch gay jêng ăp nkual dak si rgum.

Ntoh ngơi ta Rƀŭn nchră, wa Dương Mah Tiệp, Groi Kruanh UBND n’gor Gia Lai lĕ mbơh mpeh ăp ndơ geh, dơh nơih bah n’gor Gia Lai mpeh hun hao lŏ mir kơt: Rnoh neh tuch tăm lŏ mirr bah n’gor Gia Lai rlău 845.000ha, tâm nĕ dŭt âk neh bazan. Ăp nău dơh aơ dôl ntơm dơi n’gor Gia Lai mât uĕh săk rnglăy, pơk luh “mpông” gay wơt ăp nuĭh ntuh kơl dơi geh tâm 3 ntil nău têh dăng lah: Lŏ mir mhe, kloh uĕh n’hanh kơt dŏng công nghệ mhe; nău rhŏ n’hanh pâl nđaih sinh thái; công nghiệp kloh uĕh, dăch dêh đah ntŭk tô gŭ âm đah lŏ mir.

Nta nơih an ƀon lan rnoi mpôl đêt bah n’gor Gia Lai râng tâm trong khlay lor lah mbra kơl nău mĭn trong ƀư bah nuĭh ƀon lan, nta joi nău rêh nâp nâl kơt hun hao lŏ mir công nghệ mhe, lŏ mir kloh uĕh sinh thái nsĭt tay săk rnglăy ri ntrŭt têh ngăn an wăng sa bah ăp rnăk mbra dơi nâp nâl.

Rƀŭn nchră lĕ ndơ̆ ăp trong mkra gay joi geh săk rnglăy ăp ndơ geh, dơh nơih mpeh hun hao lŏ mir bah nkual Tây Nguyên. Tâm nĕ, rgum dôh rklaih ăp wăl kol, pơk trong an ntrôl ngăch ntuh kơl an lŏ mir, rah rơih nchrŏng trong hun hao lŏ mir an ăp n’gor nkual Tây Nguyên tâm rnôk mhe, lvang mhe. Wa Lê Trọng Yên, Groi kruanh UBND n’gor Dak Nông an lah, lĕ tât rnôk jâng lŏ mir Tây Nguyên an jŭt jăng nău nkra njêng jêt chrai, têh jêt, ma an njêng trong tâm rgop nkra njêng.

Sŏk hợp tác xã lah ta nklang boăt nthoi đah kônh wwa ƀon lan n’hanh doanh nghiệp, an rgâl nău mĭn mhe đah tuch tăm lŏ mir gay jêng wăng sa lŏ mir geh trong khlay. Bah nĕ tâm di ntŭk tăch tâm dak n’hanh dak bah dih ta Tây Nguyên geh âk ntil ndơ khlay bah neh dak.

Ntoh măt ăp hiệp hội, doanh nghiệp lĕ tâm rgâl ndrel, tâm nchră mpeh ăp nău geh, ntŭl rlong n’hanh hun hao nâp nâl an nău kan lŏ mir ta nkual Tây Nguyên, Doanh nghiệp dăn đă đŏng mpŏng ŭch dơi nta nơih, geh ăp nău ntop kơl an bah n’gâng kan ƀon lan gay ăp doanh nghiệp mbơh ƀư ntuh kơl ăp nău nchrăp ƀư ta nău kan lŏ mir, ngăn lah lŏ mir công nghệ mhe. Wa Nguyễn Văn Bình, Kruanh Hiệp hội biăp, bum Việt Nam nkoch nău rgop.

Hiệp hội geh 3 dăn đă nĕ lah ndâk ƀư trong tâm rgop đah hiệp hội n’hanh ăp ntŭk, tâm nchră tâm ban ŭch nkô̆ nău tâm rgop đah ƀon lan n’hanh hiệp hội, kí ăp sam ƀŭt tâm ton kan ndrel. Tal 2 an joi ăp nu nău khlay an nău ƀư boăt nthoi ntuh kơl n’hanh tăch rgâl. Tal 3 lah ndâk njêng trong tâm ôp tâm mâp n’hanh mât tâm ôp tâm mâp ƀa ƀơ gay mkra ăp nău ŭch kơt mkra ăp nău ntoh mhe.

Ntoh ngơi ta rƀŭn nchră, Kruanh N’gâng kan Tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan Lê Minh Hoan ton mbra hăn ndrel đah ăp n’gor Tây Nguyên n’hanh ăp doanh nghiệp mbơh ƀư ntrôl ngăch ntuh kơl, pă mbơh nu nău n’hanh ntop kơl khlay gay ntrôl hun hao nău kan lŏ mir n’hanh thôn ƀon du trong nâp nâl.