Tât aƀaơ, mpeh đah Trung Quốc, ngih dak rvăt nglăp sầu riêng dŭt âk bâh Việt Nam, lĕ pă an bơi tât 1.400 rnoh mbrô nkual tăm n’hanh 188 rnoh mbrô ntŭk tâl dŭng an ăp nkual tăm sầu riêng ta lam dak. Tĭng nău mbơh bâh wa Ngô Tường Vy, Giám đốc công ty Cổ phần tập đoàn Tăch- rvăt nglăp play Chánh Thu, nău pă tay âk rnoh mbrô tăm tâm khay 5 aơ, lah nău ueh an tăch ngluh sầu riêng lôch âk khay mâp jêr.

Yơn lah, gay ma n’hao nău dơi aơ, dŭt ŭch geh nău ntĭm leo n’hanh mât uănh na nê̆ lơn bâh nău dŏng phân poh, dak si mât tơm tăm gay ma mât đăp mpăn ueh ndơ sông sa. Wa Ngô Tường Vy ngơi.

 “Nău kan bâh ta ntŭk mbra hăn uănh na nê̆ lơn, ngăn lah an geh uănh nđôi tay nău pah kan mhâm ƀư gay ma mât đăp mpăn ueh ndơ sa . Nău aơ mô di kanŭng geh nuĭh Trung Quốc khân păng mât uănh ôh, ma lĕ nuĭh Việt Nam he nơm dŭt mât uănh tât nău aơ đŏng. Gâp mĭn lah đah nkual geh mât tăm, rlău ma he mbơh tơih gay ma ƀon lan kan lŏ mir gĭt na nê̆ nău kan rĭ he an geh hăn dăch đah ăp ntŭk pă phân poh, dak si mât tơm tăm gay ma uănh nđôi, uănh năl na nê̆ lơn tay mpeh nău aơ”.

Tĭng nău mbơh bâh wa Phan Việt Hà, Groi kruanh Viện khoa học kĩ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, nău ê hŏ rdâk ƀư kôp nău mpong ueh tâm di play sầu riêng dôl ƀư an ƀon lan kan lŏ mir jêr tâm nău pah kan. Aơ lah ngoăy tâm âk nkô̆ nău ƀư jêng tih tât uănh năl ndơ tăm n’hanh mât đăp mpăn ndơ sa. Wa Phan Việt Hà an lah, lĕ tât rnôk an geh rdâk njêng nău mpŏng kan di an sầu riêng tĭng nkual n’hanh rgâl nău bên pah kan bâh ƀon lan kan lŏ mir:

 “Sầu riêng ta ăp nkual tăm mbra geh nău hun hao êng êng n’hanh kơt nĕ lah kanŭng geh du nău ntrŭnh tâm ban rĭ dŭt  jê r gay ma dơi geh naư mpŏng tâm di kơt nĕ. Gâp min lah, tât tay, bâh nău uănh năl tĭng nkual neh, nău wăng sa- rêh jêng n’hanh nău kan tuch tăm bâh ăp nkual, rĭ he mbra geh nău kan nsum n’hanh tâm nĕ mbra geh ăp nău pă năl tĭng ntŭk tăm êng êng, đah nău ŭch têh ngăn lah geh ntil ndơ tâm ban an lĕ Việt Nam”.

Lôch nău tă geh gĭt der tâm nău tăch ndơ an dak bah dih n’gul bôk năm 2025 yor geh ntôn lah geh rmeh dak si Vàng Ô n’hanh Cadimi, âk nău tâm rgop an lah an geh rdâk njêng ntŭk uănh năl sầu riêng, ta ăp nkual tơm. Wa Trần Minh Châu, ndơn kan công ty TNHH uănh năl nău ueh ndơ Vinacontrol, an git, công ty lĕ geh nău nchrăp an nău kan aơ. Năp lor mbra geh rdâk njêng  ntŭk rlong vệ tinh gay ma kơl an nău ŭch tăch ndơ an dak bah dih yan sầu riêng tât tay bâh Tây Nguyên:

 “Lah geh rdâk njêng mhe du ntŭk rlong ƀư mbra dơi geh tâm di pháp lý tâm ban kơt mông nar jŏ lơn, yơn lah geh rdâk njêng du ntŭk rlong ƀư mpeh vệ tinh, lah kruanh n’gâng kan ƀư răng dăng tâm ban kơt geh nău kơl an bâh n’gâng kan, ntŭk kan ta ntŭk rĭ hên mbra knơm dơi ƀư lôch ơm lơn gay ma kơl an yan sầu riêng tât tay ta Đăk Lăk”.

Ta rơh rƀŭn nchră, ăp đại biểu lĕ dăn đă uănh nđôi, rgâl mhe, ntop tay, ƀư lôch ăp nău ntrŭnh mpeh mât uănh, dŏng rnoh mbrô nkual tăm, ntŭk tâl dŭng, mât đăp mpăn kloh rjăp, tâm di, dơn ngoăy, di đah trong kan nău way dak bah dih n’hanh nău dơi ngăn bâh Việt Nam. Nkre lah, ntrôl nău mĭn uănh, rgâl mhe, dŏng công nghệ mhe, rgâl mhe rnoh mbrô tâm nău pah kan, nkret njêng, tăch rvăt, mât uănh ndơ ueh n’hanh gĭt na nê̆ tu tơm sầu riêng, ngăn lah ăp trong kan mât prăp  nkret ƀư lôch lêh, mât nđik gay ma n’hao nău ueh kah, rnoh khlăy hao n’hanh nău dơi tâm rlong bâh ndơ geh ƀư.

Lôch geh djăt ăp nău tâm rgop, kruanh n’gâng kan tuch tăm n’hanh ntŭk gŭ rêh Đỗ Đức Duy lah na nê̆, an geh uănh năl sầu riêng lah ntil ndơ tơm khlăy bâh ngih dak gay ma dơi geh nău ntuh kơl tâm di.

 “Hun hao n’gâng kan tăch sầu riêng mô dơn lah rơh nkhêp gay ma hun hao wăng sa ma hôm nha lah dơn kan đah nău knơm ndơ tuch tăm ngih dak. Gâp dăn đă ăp ntŭk, doanh nghiệp, hợp tác xã n’hanh nuĭh ƀon lan ndrel tâm ton rgâl bâh nău gĭt vât tât nău pah kan ngăn ngên gay ma rdâk njêng ndơ sầu riêng Việt Nam jêng nău kan tơm khlăy bâh nău ueh kah, geh tu tơm mât tơm na nê, dơn kan n’hanh nâp nâl”.