Ndrel đah cà phê, sầu riêng, tiêu, phe ba lah ndơ geh âk  săk geh, dơh uĕh bah n’gor Dak Lak đŏng. Bol ma kơt nê̆, phe ba săk ntơ lư Dak Lak nha hôm huêt jê̆ đŏng, lơn  âk ba bah Dak  Lak dơn  tăch “rêh” dơm. Nkô̆ nău nkret njêng jru phe ba hŏ dơi n’gluh âk năm yơn ăp doanh nghiệp ta aơ nha mô hŏ joi geh trong nkra luh an tơm ndơ đŏng.

Lĕ khay kăch rek năm aơ, Hợp tác xã (HTX) rhŏ dŏng tuch tăm Nhật Minh, ta xã Bình Hòa, nkuâl Krông Ana, n’gor Dak Lak rek geh 3.600 tấn ba, săk geh hao 15% rđĭl đah năm bah năp nơh. Wa Nguyễn Văn Tưởng, Giám đốc Hợp tác xã an gĭt, HTX hŏ geh 4 năm nsrôih rdâk njêng săk ntơ lư “Phe Krông Ana”, ndơ geh ƀư dja hŏ dơi kơp dơn OCOP 4 sao. Yơn lah, 90% ba ma HTX tăm geh, nha hôm  tăch rêh an bu hăn joi rvăt đŏng. Tĭng wa Tưởng, nkô̆ ƀư phe 4 sao bah HTX mô dơi ntoh âk ta ntŭk tăch rgâl lah nău dơi nkret njêng hôm đêt.   

“Aƀaơ HTX mô hŏ  geh prăk ntuh kơl máy pâr. Ăp công nghệ nuh pâr ta aơ mô hŏ di rnoh jêng pâr mbra ƀư roh ƀô kah bah phe, găr phe mbra geh nsâp, dăng. Jêng HTX dôl tĭng ƀư ma trong ih nar, ih kro, tâl prăp tâm kho n’hanh kĭn mbrơi”.

 Tĭng wa Nguyễn Văn Tưởng, bol geh du đêt siƀŭt đă tuch tăm têh hvi, yơn tă bah mô dăng suan jêng HTX mô nănh dơn. Aơ lah nô nău nsum ta nkuâl Krông Ana, ngoăy tâm ăp ntŭk tăm ba dŭt têh hvi bah n’gor Dak Lak. Đah bơi 6.000 ha ba khay puh wai, nkuâl Krông Ana rek bơi 40.000 tấn ba. Ndrĭ yơn, lam nkuâl dơn geh 10 ntŭk kĭn ba geh rnoh dăng ntơm bah 8 – 14 tấn/nar n’hanh 40 ntŭk kĭn ba jê̆. Tâm rnoh dja, dơn geh 1 ntŭk geh máy pâr n’hanh 28 ntŭk khoh bok phe, tâm pă ntil. Jêng, lĕ rngôch dơn tŏng kĭn an ăp rnăk wâl dơm, mô hŏ tŏng geh nău dơi ƀư an siƀŭt ton rvăt têh.

Tâm ban kơt nê đŏng, ta nkuâl Lăk, rnoh hvi neh tăm ba ăp năm rlău 13.000 ha, yơn lam nkuâl dơn geh 2 ntŭk kĭn ba geh rnoh dăng nklăp 10 tấn/nar, n’hanh bơi 80 ntŭk kĭn jê̆ rhŏ dŏng an rnăk wâl. Yor kơt nê̆, lĕ rngôch phe ba ƀư geh ta nkuâl tăch rêh an nuĭh rvăt đŏng. Wa Nguyễn Văn Tình, nuĭh joi rvăt ba ta nkuâl Lăk nkoch:

“Bar pe  năm rlơ̆ aơ ri nuĭh tăch rgâl miền Tây lăp ta aơ joi rvăt ri n’hao rnoh khlay phe ba bah Dak Lak hao dŭt âk. I ngăn ri bu tăch rêh gay nsĭt nkret njêng ăp n’gor miền Tây ri geh ndơ máy móc uĕh lơn”

Nô Y Suk Ênuôl, ta thôn Buôn Tría, xã Buôn Tría, nkuâl Lăk an lah, ăp năm mhe aơ rnoh khlay phe ba rgop nsĭt tay nău geh đăp mpăn an ăp rnăk tăm ba. Yơn lah geh nhih máy kĭn, nkret njêng ta ntŭk mbra nsĭt tay rnoh khlay âk lơn an tơm ba ta ntŭk.

“Aƀaơ rek ba lah ƀon  lan tăch rêh lĕ, nău nchuăn rdeng ri đă klŭp lĕ hôm jêng rek ngăch đŏng, gung trong ri tuh bê tông lĕ, ăp ntŭk geh trong ƀơ wăr gay dơh rdeng ba. Nuĭh ƀon lan ŭch rŏng geh nhih máy rvăt ba ta  xã he gay kônh wa dơh tăch lơn”.

Ăp năm, n’gor Dak Lak srih tăm đăp mpăn rlău 100.000 ha ba, rnoh âk nchroh geh 800.000 tấn. Wa Trần Trọng Lưu, Kruanh Jrô kan mât uănh tăch rgâl, Sở Công Thương Dak Lak an gĭt: ta n’gor hŏ jêng du đêt săk ntơ lư phe bah ăp  doanh nghiệp jê̆ n’hanh dah găp, rgum ta ăp nkuâl Lắk, Krông Ana, Krông Pắc, Ea Kar, Ea Súp, yơn rnoh hôm đêt. Tât aƀaơ, n’gor nha mô hŏ geh du trong nchrăp ntuh kơl tâm trong kan nkret njêng jru ndơ geh ƀư phe ba. Lơn âk rnoh khlay ba bah Dak Lak dơn tâl rêh lôch nê tăch an bu hăn joi rvăt dơm, mô hŏ geh buăt nthoi đah tuch tăm – nkret njêng – ntŭk tăch rgâl.  

 Tĭng wa Lưu, n’gor hŏ n’gluh an dŏng trong nchrăp dăp rgum tay n’gâng kan tuch tăm bah n’gor lvang năm 2021-2025 n’hanh Đề án hun hao n’gâng kan công nghiệp nkret njêng jru, hun hao công nghiệp ntop kơl gưl n’gor lvang năm 2021 - 2025, rƀŏng tât năm 2035, tâm nê ntrŏng phe ba lah ndơ geh ƀư tơm bah n’gor.

“Ăp năm n’gor mbra rdâk njêng săk ntơ lư kuăl jă ntuh kơl, tâm nê geh trong nchrăp mpeh nkret njêng phe ba tâm ban kơt ăp ntil  ndơ tuch tăm geh tât săk geh âk bah n’gor. Ndrel đah nê, n’gâng kan công thương an ƀư Đề án “Nkret njêng jru ăp ndơ geh ƀư tuch tăm n’hanh công nghiệp ntop kơl, lvang năm 2021-2025, rƀŏng tât năm 2030”, rgum kuăl jă ntuh kơl tâm  ban kơt ntop kơl ăp doanh nghiệp n’hanh  ăp ntŭk an ƀư trong nchrăp kan”.

Đah trong rƀŏng dja, n’gor Dak Lak mpŏng mbra geh ăp nhih máy têh dơi rdâk njêng ta ăp nkual tăm ba rgum hvi ta n’gor. Bah nê mbra nkret njêng jru phe ba, n’hao săk  kah, rƀŏng tât tăch n’gluh, rgop n’hao nău dơi săk geh tuch tăm n’hanh geh jêng âk phe ba jŏ jong ta ntŭk./.