Lênhx hluôk nênhs Hmôngz huôv tsar uô nox txix xơưs, uô têx tsôngk

tril yo Hmôngz

          Hâur shôngk shông 2019, Công ty Hmông 4S Vn tâu yênhx lix nhoz jok 1, phường Trung Tâm, thị xã Nghĩa Lộ. 20 ntâu lênhx lox tôngv tsi so uô hâux lưv hâur công ty no phênhv ntâu zos Hmôngz nhoz cxuô thax tsav qơư li: Văn Chấn, Trạm Tấu thiêz Mù Cang Chải tuôx. Iz hnuz nhoz no tsiv uô yênhx puô thiêr ntâuz thiêz têx tsôngk yo tiêz Hmôngz lok six jông. Txơưv tiêk nhiv kruôr uô tsi tâu ntêr, taz sik công ty têx xiv huv tưz tâu tsôngv box Hmôngz hâur thax tsav nhiêv zuôr txos ntâu. Lảo A Củ heik pâuz:

“Têx pax ntâuz, tsôngk yo tiêz mak nhiv no cur tsuôk nhiv kruôr nriêr uô iz cxiê zav chiê phưx vưv tsôngv pox nhuôs zôngv, hnar hâur niêx hnuz xưz. Six hơưv zuôr txos, cur zuôr nriêr uô ntâu zav pax ntâuz, tsôngk yo tiêz jông thâuv ntêx ntơư chiê pêz Hmôngz por hưv, tuôr tâu tsês zuk têx txux chi vênhx huôv hâur luz nênhx tsi chiê pôngz plox”.

          Xênhz zus thiêz hloz lox nhoz Nậm Có, xưk li ntâu chuôz zis txơưr đuô nhoz huyện pluôs Mù Cang Chải, chuôz zis muôx txos 7 lênhx nhuôs, luz nênhx txov nhêv, cxơưx pluôk nox pluôk hnar hâur niêx hnuz. Hloz lox hâur cêr txov thiêz phiv liv li ntơư, taz sik Lảo A Củ thâuv tưs tưz sir jos hla đhâu têx phiv liv co hâur luz nênhx. Shông 2011, tâu muk cơưv trâu ntơưv tsêr cơưv Phổ thông Dân tộc nội trú cxênhx 3 Miền Tây tỉnh Yên Bái, Lảo A Củ tưz sir jos moz siêz cơưv txux, tưr thik tâu muk cơưv trâu tsêr cơưv Đại học Công nghiệp Hà Nội.

Muk nhoz cơưv trâu hâur đrôngs lox, chuôz zis tsuôk paz đros thêv têx nhiêx tsêr cơưv xưz, hok nhiêx nox nhoz, xênhz huôx uz no mak zos Củ chiv chir zok nriêr, uô jos tâu lok. Txơưv li ntơư, taz sik lênhx hluôk tuz Hmôngz no têx tsưr ziv, cêr moz siêz lês uô jông hâux lưv tưz paz Lảo A Củ truôx siêz uô têx hâux lưv uô nzir cik txos têx pax ntâuz, tsôngk tril yo hnar. Xuz thơưx zos đros luôs uô têx hâux lưv niêk uô têx ntơưr uz no. Tov kaz ntơư, tâu cxuô lênhx sđ paz, Củ tưz chiv chir zuk krêz uô zuk iz qơư niêk uô têx ntơưr li heik sâuv. Moz siêz uô hâux lưv, muôx txux chi jông, Lảo A Củ tsi tiêk uô tâu trơưk li zuk tsưr ziv, siêz xar chiê huôv tsar uô nox nhoz hâur đrôngs lox mak tsênhv uô trâu Củ muôx tsưr ziv, xar uô tsôngv box Hmôngz têx pax ntâuz, tsôngk tril yo tiêz thiêz. Sik thav đros pêz chor sâu xor xưv lok lênhx hluôk tuz Hmôngz no têx tsưr ziv huôv tsar uô hâux lưv, qir têk uô nox uô trâu pêz xar tsi tâu tiêk, hâur têx sir jos hla đhâu phiv liv ntơư, lênhx hluôk tuz no muôx têx zuôr sir jos cơưv cov tas ntơưr, taz Lảo A Củ ho tsi uô li ntơư, nhiv kruôr cơưs tas shông tiv 2 xưz, tso ntơưr tsês chiê lok huôv tsar uô têx pax ntâuz, tsôngk tril yo tiêz Hmôngz.

          Đhâu thâuv tâus nriêr, pâuz tsênhz lok Hmôngz têx tsôngk tril yo tiêz hnar thâuv ntêx nhoz têx zav Hmôngz li: Hmôngz Siz, Hmôngz Lênhs, Hmôngz Đuz thiêz iz cxiê zav hmôngz txơưr đuô, hâur shôngk shông 2019, Lảo A Củ quyết tinhv qir têk huôv tsar uô lax luôv, uô nox txix yênhx lix iz luz công ty. Têx pênhr yưv uô xuz thơưx tas muôx nhos 500 tsov đeiv, phênhv ntâu zos chiê zuôr têx meir niêk uô ntâuz xor, meir niêk đrê tiêz, meir xơưs tsôngk tril yo tiêz.... Lảo A Củ đros têx fôngx zưs uô hâux lưv cê moz siêz zok nriêr, xar tsưr ziv chiê cê uô trơưk chor lâuk thâuv ntêx têx txux chi uô pax ntâuz, tsôngk yo hnar, cê uô trơưk têx tsưr ziv yiêz uô ntâuz xor jông thiêz piêr kriê, muôs têx huv ntơư hâur ciêz đrôngs, viv li công ty têx huv, ntâuz xor thâuv tưs tưz jông đuô pir li Trung Quốc thiêz cxuô thax tsav qơư txơưr đuô têx tsôngk yo xơưs uô tâu, viv li zênhx max tâu ntâu tus chôngz lênhx nênhs Hmôngz pâuz thiêz nhiêv zuôr txos. Lok sâuv xeir nênhs uô hâux lưv, Củ phênhv ntâu zos xeir zuôr chor nênhs Hmôngz, viv trơưk li Củ mak, Hmôngz luôs pâuz tsênhz thiêz jông đuô lol zuk heir nênhs têx pax ntâuz, tsôngk tril yo hnar. Thiêz iz chas co, Củ cux xar muôz hâux lưv uô chiê têx hluôk nênhs Hmôngz muôx têx hla đhâu têx cêr txov li: Niêx hnuz tsi trâul muk khưr uô liêx têz. Ninh Xênhv Hơưx, lênhx fôngx zưs sưv jông, thâuv tưs cux đros đreiv Củ ntơư heik pâuz:

“Công ty cux nhiv kruôr huôv tsar uô viv li cux tsênhv yuôr ntâu phiv liv, yuôr trâul lok six ntâu zav tsi tâu muôx txâuk, taz sik pêz zuôr sik đros sir jos chiê uô li chas cov uô tâu jông cxuô zav trơưk li tsưr ziv, siêz xar”.

          Đhâu iz shông uô hâux lưv, Lảo A Củ công ty nhiv no phênhv ntâu tưz truôx tuk lol têx hâux lưv uô thiêz qơư sâu zuôr têx huv. Têx huv ntơư phênhv ntâu zos chor ntâuz xor xơưs uô tsôngk yo hnar thiêz cxuô zav tiêz tưz xơưs uô tâu tiêr. Xav kror đruôz đraz iz hlik, công ty sâu tâu txix 400 tsov đeiv txos 600 tsov đeiv, muôz hâux lưv uô truôx trâu 20 lênhx nênhs đros thiêz phênhv sâu tâu xav kror đruôz đraz txix 3-6 tsov đeiv iz hlik. Mang Xênhv Vax, iz lênhx nxeik Hmôngz, tsênhv uô hâux lưv ntơưv no heik pâuz:

“Cur uô hâux lưv hâur Công ty no tưz tâu zuôr xar iz shông lơưv. Cur li nhiêx hli mak cux txâuk zôngv, txoz cxơưx trâu luz nênhx niêx hnuz. Cur vav chiê siêz tiêk, Công ty zuôr ziv hnuz ziv huôv tsar , muôz tâu ntâu hâux lưv uô trâu pêz Hmôngz têx tuz nhuôs thiêz”./.

                                                  (Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv)