Têx lênhx nênhs nênhx txov nhêv muôx nzir cêr shir phaz

Tsiêz shông no, niêv lâuk Đồng Thị Hỏa, heir nênhs Thêir nhoz jok Chanh, xã Phù Nham, huyện Văn Chấn chuôz zis tưz cxiv uô tâu luz tsêr yiêz khor kho lok nhoz. Têx cêr shir phaz hâur têx hnuz zuôr txos tsiêz, niêv lâuk Hỏa heik, zos chuôz zis tsi tâu têz qơưs paz 20 tsov đeiv mak tsiêz shông no niêv lâuk 2 niêv tuz cux tsênhv tok nox tsiêz 30 hâur luz tsêr kênhz kâus kêz jik.

Ntâu shông đhâu, têx nhiêx txiêx, cxuô zav uô tâu, puôr lênhx zôngv kho moz trâu tuk tuz trâus moz hlưz tas li xưz. Pâuz tâu niêv lâuk chuôz zis luz nênhx txov nhêv, xã thâuv tưs tưz tso canr bôv tuôx tôngv zênhx, paz niêv lâuk uô iz kro mê njik têx nuv. Têx đoanx txưv zênhv, uô têx nuv jông siêz cux tuôx txos ciês niêv lâuk tsêr muôz huv puz, paz niêv lâuk chuôz zis. Sđ têx cêr moz siêz, paz niêv lâuk ntơư tưz uô trâu niêv lâuk Hỏa muôx nzir cêr chiê siêz, shir phaz hâur luz nênhx: “Cur tuk nhuôv trâus moz hlưz hâu thâuv tsênhv zâu lok. Txov nhêv cơưs, taz sik khov  têz qơưs paz max txos cur 2 niêv tuz viv li cux tsi yuô txov. Tsiêz shông tưs cux lênhk txeik tâu têz qơưs, hâur xã têx huv muôz puz. Tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ  nhoz jê iz ndis cux paz lok six ntâu trâu ưz 2 niêv tuz viv li cux tsi yuô txov nhêv”.

Zơưv Lò Tiến Hoàn, Phưv Chủ tịch UBND xã Phù Nham, huyện Văn Chấn heik pâuz: Xã muôx 40 lênhx nênhs muôx luz nênhx txov nhêv xưk li ntơư, six hơưv đhâu, têx lênhx nênhs heik sâuv hâur xã  puôr lênhx tâu sđ  moz siêz paz max txos. Hur tiz si têx lênhx nênhs no puôr lênhx tâu sơưv têz qơưs têx tsênhv chei, tâu nhiêx paz niêx hli, tâu paz uô tsêr nhoz, paz txeik pênhr huôv tsar uô nox. Lar heik zos hur si têx ziv chuôz zis puôr lênhx zos têx tsưr tsix siêz jông thiêz têx đoanx thêv uô têx nuv jông siêz paz trâu chor nênhs muôx luz nênhx txov nhêv li qơư sưv jông. Zơưv Lò Tiến Hoàn heik: “Ntơưv qơư cux tưz choz trâu mặt trận tổ quốc thiêz têx đoanx thêv nhênhz chơưv tsưr ziv trâu xã chiê uô li chas tsiêz shông no paz tâu trâu 100% chor chuôz zis, lar heik zos têx lênhx nênhs tsi muôx qơư khov vav, nhuôv njuôs, nênhs trâus muôx moz gênhs li heik sâuv. Pêz tưz muôx tsưr ziv muk seiz shuôs thiêz muôz huv puz trâu lơưr.  Iz chas ntơư, pêz cux tưz hu zâuv têx cưr tix nênhx tsa sđ, têx chuôz zis ntơưv têx jêx jok siz chos paz trâu nênhs pluôs, nênhs muôx luz nênhx txov nhêv. 18 qơư, jêx jok puôr lênhx muôx cuiv nhiêx no, yênhx lix têx đoanx muk seiz shuôs chor chuôz zis  li heik sâuv”.

Nhiv no huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái muôx nhos 4 cxênhz lênhx nênhs muôx luz nênhx txov nhêv. Chiê têx lênhx li heik no luz nênhx tsi yuô trâus txov, huyện thâuv tưs tưz moz siêz txos, muôx chei, tsưr ziv paz zênhx max. Iz chas paz lok sâuv têx chuôz zênhx, cxiv uô tsêr nhoz…., mak huyện cux chox kriê têx xã, thị trấn moz siêz txos txoz cxơưx luz nênhx nox nhoz trâu têx chuôz zis txov nhêv. Pos Phạm Hồng Điệp, Phưv tsar Phongx Lox tôngv, xaz pênhz thiêz XH huyện Văn Chấn heik pâuz, thâuv tưs txos tsiêz 30, huyện puôr lênhx muôx tsưr ziv tsênhv tsênhz chiê txoz cxơưx trâu têx chuôz zis thiêz chor nênhs muôx luz nênhx txov nhêv: “Pêz lok six moz siêz txos têx lênhx nênhs muôx luz nênhx txov nhêv, nênhs tsi muôx qơư khov vav, nênhs trâus sêv khiz luz chêr thiêz têx lênhx trâus muôx moz gênhs…. Iz chas têz qơưs tsênhv chei mak   pêz tsênhv fuô kriê cxuô thax tsav qơư, iz chas têz qơưs têx nhiêx paz mak puôr lênhx muôx huv muôz puz trâu lơưr. Têx đoanx thêv,  hội lok cux muôx têx tsaz yênhx uô jông siêz li: Muk seiz shuôs, muôz huv tsiêz puz, muôz pav sor, tsôngk trik yo puz trâu chor chuôz zis txov nhêv”.

Iz chas têz qơưs cêr moz siêz paz, ntơưv qơư têx cêr sik pheiz kênh, nênhs muôx luz nênhx txov nhêv nhoz huyện Văn Chấn thiêz chor huyện, thị xã, TP txơưr đuô hâur tỉnh Yên Bái cux tsênhv lênhk txeik tâu ntâu tsưr tsix, xiz nênhs hâur thiêz đrâuv luôs 2 chas tỉnh têx cêr moz siêz paz max txos. Têx huv muôz paz, têx cêr sik pheiz kênh muôx liv ntơư tưz gra cêr shir phaz, chiê siêz trâu têx lênhx muôx luz nênhx txov nhêv hâur têx hnuz zuôr txos tsiêz 30 shông 2017 no./.

(Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tsưr ziv chos poz cưk chêix ntux tsâus

1, Chêix chos: Shông no sâu blêx tas nzor, li ntơư têx ar tsêz chos nông đuô cxiê shông. Poz cưk nziv chos trâu têx ar nông, viv li tsuv chos cov ndax chêix thiêx muôx ntux yar ntux nas lok zưs thiêx sâu tâu nju kôngz. Chênhr zos li hêik ntơư, chos chiv ntux tsâus, ziv nzor ziv jông.

2, Tsưr ziv vâuv câuk poz cưk:

-Tsưr ziv vâuv: Chos 1500-1600 tsoz hâur 300 ntâu thiêr ar liêx; zos poz cưk blâuv tsuv chos 1800-2000 hâur 300 ntâu thiêr ar liêx.

-Muôz têx đêx hur chox lok vâuv nôngz 8-9 luz six hơưv, đhâu ntơư muôz chox lok vâuv shơư đros suôz jêz, suô blêx; taz sik zos jông đuô, tsuv muôz suôz jêz chox lok shơư  vâuv. Đhâu 20-24 luz six hơưv, chor nôngz poz cưk ntơư thiêx tuôx câuk; taz sik, tsuv ndo njôngr sêiz shuôk, tsik chiê nông đhâu, zos nông đhâu, cux zuôr uô trâu chor câuk poz cưk ntơư lưx puôk tsuôx thiêz tsik cxoz tsês ntêr hnuz; zos tsês ntêr hnuz, cux zuôr uô trâu chor câuk poz cưk ntơư lor thiêz sâu tsik tâu nju.

-Vâuv câuv poz cưk: Muôx ntâu faz tsưr ziv uô thiêz têx thax tsav qơư uô ntơư tsuv gra đris, yar ntux jiêz txos. Jông đuô zos uô ciês trâu ntơưv ntus liêx, zuôr uô tâu truôx đuô thiêz tsuv muôx đêx nhoz jê thax tsav qơư ntơư thiêx zôngx ziv gra chox muk chos trâu hâur jêk liêx.

-Faz tsưr ziv uô: Muôz ar gok shơư suô blêx thiêz shơư qir tsiêx cxu; qir vi sinh. Têx jiês cux shơư mê njik qir lân Supê, chiê cxiz chor câuk poz cưk cov hlar sêi. 

Tsik so zưs đêx cov ar nông, thâuv muôx ntux lok nas lox, tsuv muôz ntâuz tax vor thiêz ntu vâuv trau hâur hnaz 5-7 hnuz, tsik chiê vâuv đhâu 10 hnuz. Thâuv zuôr chox muk chos trâu têx jêk liêx, tsuv muôz yuôx Va ly da cin chox lok tsuôs tsoz chos./.

                   (Tsu cxêik nhênhv-Thanh Thuỷ)