Jax sâu thưr 5 hnuz 28/7/2016

Yên Châu-Sơn La: Phiv liv txix chor qox kuz tsik jông

Tuk qox Na Sanh, nhoz xã Chiềng Pằn, huyện Yên Châu, uô txix shông 1997,  zos pox nhuôs chiv chir gongr nhiêx txiêx uô. Tuk qox ntêr xar muôx 30 yiv, tâu lav uô txix chor ntông, hluô đêi qox zos chor xor hlâu zâu tưz xêz tas tâu khi uô cê, thâuv muk đhâu mak tuk qox cho lok six hênhr thiêz yênhx pox huôs li cêr cxơưx thâuv muk đhâu. Txix ntâu shông lok no, pox nhuôs jok Na Sanh, jok Sốp Sang cux tsênhv muk lok thiêz thâux kôngz lôngk đhâu tuk qox đêi tưz kuz tsik jông tas no. Tiv zix jiês đêx ngaz cuôr hli 5 nhiv kruôr đhâu, tưz uô poz vâu tuk ndê bê tông uô trâu pox nhuôs tsuv khi đuô chiê lav muk lok, tưz zênhx cxơưx thâuv tưs muk đhâu qox, nhiv no hax zav cxơưx đuô. Pos Nêm Thị Sinh, jok Na Sanh, xã Chiềng Pằn, huyện Yên Châu puz pâuz:

 “Muk lok đhâu chiê uô liêx têz mak lênhx tưs cux cxơưx hênhr, cur tsuk tuôr têk chor nhuôs thiêx muk đhâu. Hnuz ntus nax đêx ngaz cuôr  chor txiês puô pôngz tas lênhx tưs cux cxơưx, muk lok tsik tâu. Sik tsik muk cux tsik tâu, viv li tsuv muk xưz”.

Hok tuk qox Suối Phà nhoz tuk đêx Suối Phà, xã Tú Nang, huyện Yên Châu, ntêr 72 yiv. Tuk qxx tưz tu hluô oz jiês hâur chor shông 1985 thiêz 1995, uô 30 ntâu lễnh xnênhs pôngz qox, hâur co muôx shux xênhz. Txơưv tiêk qox tưz tsik jông, taz sik yênhx hnuz cux tsênhv muôx yênhx puô lênhx nênhs thiêz 170 ntau chuôz zis nhoz 3 jok Suối Phà, Cốc Đứa thiêz Cốc Củ li chor chuôz zis muk lok đhâu. Zơưv Lù Văn Liên, tsưr jok Suối Phà hêik:

 “Tuk qox no mak lok six phiv liv trâu pox nhuôs muk lok, tiv zix zos chor shux xênhz txos chêi muk cơưv ntơưr mak cux njiz phiv liv. Mak jok cux tsik so hlôngr chor ntông co, hok hlâu mak hlôngr tsik tâu, chor ntông tưs tsik jông makiz shông cux kho 2 txos 3 jiês, hok chiê kho cov khor mak pox nhuôs tsik pov kaz uô li chak, zos tsik muôx nhiêx chiê kho chor qox no”.

Nhiv no sâuv thax tsav huyện Yên Châu muôx 36 tuk qox, hâur co phênhv ntâu zos chor qox tâu txix shôngz ntông đaz tuôs, txos nhiv no tưz tsik jông tas. Uô ntêx qênhx shênhx co, zơưv Lường Trung Hiếu, phưv chủ tich UBND huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La puz pâuz: Tiv phênhv pênhr nhiêx tsơưs, tsik txâuk yưv pênhr cxiv uô cxiv luôs qox tax ploz tsênhr hâur iz ntu lur, viv li chor shông jê lok no, huyện tưz muôx ntâu tsưr ziv khưx phưx, chiê taz por ngaz tuk trâu pêx xênhv:

 “Nhiv no ntâu tuk qox tưz tsik jông tas zos kror lok six zov chênhr, txix qênhx shênhx co mak huyện tsik so xav jênhv, iz zos uô jong côngz xưv kho đuô chor qox, sir zongv tsưr ziv 4 ntơưv qơư chiê vênhv tôngv pêx xênhv sik côngv đros têz qơưk chiê kho đuô chor .côngz trinhx, taz por khưx phưx zoz qơưx trâu pêx xênhv muk lok, tiv zix zos hâur chêix ntux nas chuô; kror tiv 2 mak huyện tsêx trung tsov cưv txos phênhv pênhr huôv tsar zoz thôngz jêx jok yênhx shông chiê tsêx trung paz kho đuô chor côngz trinhx tsik jông”.

Txơưv tiêk tưz tsik jông tas, taz sik chor qox đêi nhoz Yên Châu yênhx hnuz cux tsênhv muôx yênhx cxênhz lênhx nênhs thiêz cxuô zav muk lok đhâu, txơưv tiêk muôx ntâu phiv liv. Hâur chêix ntux nas chuô no, pox nhuôs têx jêx jok tsênhv tok njôngr yênhx hnuz chiê muôx tâu qox yiêz, muk lok zôngx ziv thiêz ngaz tuk đuô./.

(Hoàng Long-Lik Thox cxêik nhênhv)

Phênhv thưr 5, hnuz 28/7/2016:

Lào Cai: Lênhx bộ đội lâuk trâus moz trâus saz taz sik thâuv tưs cux  sir jos uô jông cxuô luôs hâux lưv

Lênhx Bôv đôiv lâuk trâus moz trâus saz thâuv ntu tir ntâuk trok châuz Đinh Xuân Quý luz tsêr niêv côngv siêz nhoz ciês đrav  kaz ciêz, txox cêr muk đhâu tơư qox Bến Đền hâur thax tsav jok Bản Bay, xã Gia Phú, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai muk cơưk hlo. Khênhr mak zơưv Quý tsi yuô nhoz tsêr viv thâuv tưs cux muôx ntâu hâux lưv uô hâur jok, hâur xã. Txơưv tưz muôx 70 shông, taz sik zơưv cux uô ntâu zav nuv tâu tsôngv box sđ njênhs njôngr, choz trâu li: Phưv tsar jok, Chi hội tsar têx bôv đôiv lâuk, chi hội tsar têx lênhx nênhs muôx hnuz nhôngs siêz, Tổ phưv tổ txiv ngaz jok thiêz zos iz lênhx nhoz hâur xã Ban pâux nzir zuôr ar luôv plas đros hu zâuv sđ siz chos gôngr muôz ar cxiv kho, uô đuô tỉnh txox cêr lox số 151.

Trâus moz thâuv ntu tir ntâuk trok châuz thiêz tâu choz zok uô ntâu zav nuv li ntơư, taz sik hâur têx hâux lưv ntơưv qơư mak zơưv Quý tâu choz zok uô, tsuôk zos uô chi hội tsar têx lênhx bôv đôiv lâuk hâur jok li tâu mê njik nhiêx hli muôx 230 cxênhz đeiv iz hlik xưz. Yuôr hur si têx nuv txơưr đuô puôr lênhx tsi tâu đaz tsi. Lok txos tsêr, zơưv Quý zos lênhx lox tôngv chênhr, cux uô liêx têz, chos jâuz chiê muôx puôk nox, txoz cxơưx trâu luz nênhx, viv hâur tsêr tsi tiêk zos zơưv 2 niêv txir xưz, mak tsênhv muôx 3 lênhx nhuôv xênhz nzưr uô njuôs thâuv tsênhv zâu đros pos zơưs nhoz thiêz. Zơưv Quý heik:

“ Cur xar tiêk, tưz zos iz lênhx tuz lênhv zơưv Hloz Hôx mak zuk tsuv sir jos hla đhâu têx phiv liv chiê huôv tsar uô nox, paz chuôz zis. Nhiv no zos tsi muôx 3 tuk nhuôv xênhz nzưr ntơư mak cur cux sir jos uô jông taz sik uô txâuk zuk đas jos, tsưr ziv xưz. Cur pox niêv đas jos cux ntâus tas uô tsi tâuk đaz tsi. Iz chas ntơư, hâux lưv XH, cur thâuv tưs cux jông siêz, shir phaz lus uô viv tsôngv  px, uô cxuô luôs hâux lưv thâuv Đảng thiêz tsôngv box njênhs njôngr, zok muôz”.

Zơưv Quý muk uô tuz lênhv tir ntâuk trok châuz ntơưv têz qơưs Lào txix shông 1967, txos shông 1972 trâus saz tsuv tror lok tsêr, zos lênhx nênhs trâus saz hov ¼ đros têx moz 81%. Shông 1975, zơưv tror lok ntơưv qơư uô phưv por vêv Nông trường quốc doanh Phú Xuân. Txos shông 1983, viv đas jos ntâus, khênhr muôx moz, zơưv thor so nhoz hâur tsêr. Thâuv tưs ntux hlôngr cheix, txơưr txar, zơưv têx moz khênhr huôv tuôx, têx thâuv li ntơư, pos Xuân, zơưv Quý pox niêv đros têx cưr tix nênhx tsa sđ nhoz njôngr zơưv iz saz seiz shuôs, paz zơưv sir jos hla đhâu têx phiv liv, moz gênhs chiê uô nênhx muôx liv trâu têx tuz nhuôs, XH. Txos shông 2005, mnôngs thiêz uô trơưk sđ vênhv tôngv, hu zâuv, zơưv tưz đros uô têx hâux lưv XH ntơưv qơư. Đros tsưr ziv, siêz xar uô nênhx jông xưk iz lênhx tuz lênhv zơưv Hloz Hôx, zơưv Quý zav nuv đaz tsi cux moz siêz trâu ntuô, sir jos uô tiêr. Txix uô đaz uô kruô, nox yôngz cok, txiv ngaz thax tsav qơư nhoz txos trâu huôv tsar Chi hội, cxiv tsa jêx jok yiêz, têx nuv hloz zâu hâur thax tsav zơưv puôr lênhx đros uô hur si, txơưv đruôz hnuz, hmo ntux, kror tưs muôx hâux lưv zuôr trâus txos zơưv cux muôx njêx muôs muk đros luôs uô, đơưk tu…. Jux juk ziv hnuz ziv tâu sđ njênhs njôngr, nhiêv trâus, bâux xeir lês uô cxuô zav hâux lưv hâur jok, chênhr li ntơư, lênhx tưs cux heik siz đas tiêk, tsuôk yuôr chi hội pox niêv thiêx bâux xeir tsi tâu zơưv uô xưz. Heik txos zơưv Quý bôv đôiv lâuk trâus moz trâus saz, cxuô lênhx hâur jok lênhx tưs cux pâuz thiêz zơưv Tô Quang Cự, tsar jok Bản Bay shir phaz heik lok zơưv Quý li no:

“ Tix lâus Quý zos iz lênhx nênhs gruôs, moz siêz uô nuv. Lok sâuv hâux lưv XH, tix lâus uô tâu jông, kror tưs cux uô ntêx nyuôs, uô ntêx nyuôs hâur cxuô luôs hâux lưv jêx jok, hâur jok tsi muôx đaz tsi taz sik tix lâus cux lok six moz siêz uô tiêr jông, tâu tsôngv box sđ njênhs njôngr, nhiêv trâus, txơưv tsôngv box thor txos lok sik tsi thor taz sik tix lâus cux muk đros paz đros uô hâux lưv”.

Moz siêz, sir jos uô tiêr jông cxuô luôs hâux lưv hâur jêx jok, zơưv Đinh Xuân Quý tsênhv tsênhv zos iz tsov iêr chi cax “ lênhx tuz lênhv trâus moz trâus saz taz sik sir jos hla đhâu têx phiv liv chiê uô cxuô luôs hâux lưv”, muôx ntâu tsưr  ziv, côngz đas jos paz trâu cxiv tsa têz qơưs, XH ziv hnuz ziv huôv tsar jông đuô./.

( An Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)