Jax sâu thưr 5 hnuz 5/5/2016:

Lào Cai: Muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk txix cêr mê tsênhv yuôr ntâu phiv liv

Xã Bản Khoa muôx 18 luz jok, nhoz hâur iz thax tsav huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Muôx 11 cêik cêr muk lok đhâu ntus đriv, xã Bản Khoa tsênhv muôx trôngx đriv zâu bản Vược thiêz qơư muôl muôs ntiêx têz Kim Thành. Hâur têx shông đhâu lok no, muôl muôs đhâu muk lok têx cêr mê nhoz Bản Khoa muôx ntâu lov jêv ntưk, pêx xênhv luz nênhx tâu hlôngr yiêz khov têx qơư zuôr muôs hax huv ntơưv ntus đriv. Taz sik, đros huôv tsar kinh tế zos txiêz nanv xã hội, qênhx shênhx ngaz tuk ziv hnuz ziv phiv liv. Zơưv Lý Khánh Lâm, phưv chủ tịch UBND xã Bản Khoa, huyện Bát Xát hêik pâuz: tsêiz no xã uô tâu tiêr 18 luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz, taz sik hâux lưv uô kaz ciês zos ngaz tuk tax tsik tâu viv uô tsik tiêr li luôs hâux lưv tso tơưv.

 “Đros co zos muôx yưv têx vênhv thix phiv liv, tsik ngaz tuk. UBNX cux sir jos uô chor đoanx qênhz yuôx têx six hơưv phiv liv tir tar chor nênhs fêv. Taz sik, tiv thax tsav nhiv no huôv tsar sêi, ban công an xã mak tsuôk muôx trưởng công an xã thiêx zos biên chế, chor tsênhv yuôr mak zos bán chuyên trách viv li hâux lưv coangr lik ngaz tuk njiz lok six ntâu phiv liv”.

Lơưr cục Hải quan tỉnh Lào Cai hêik pâuz, 3 luz hli hâur shôngk shông no nhiêx txiêx têz qơưk sâu tâu tax 217 tỷ đêiv, bâuv 84% pir li tsêiz no. Nhiv no luôs hâux lưv muôl muôs đhâu têx cêr mê chuôs li tsik muôx, pov phênhv sâu tâu txix muôl muôs hax huv cux tsik ntâu luôx tưs, thêv trâu nhiêx txiêx têz qơưk nhoz tỉnh Lào Cai.

Txix hli 9/2015, saz Trung Quốc txưr tsik khênhr zuôr chor hax huv tsês txiêk, tror uô tưz muôx đros chor hax huv kôngz nuv tâu muôs đhâu têx cêr mê cux tâu tso tsês, uô phiv liv tsik tsơus trâu uô xênhz yar kôngz nuv. Zơưv Trần Vũ Hoàng, phưv cụctrưởng cục Hải quan Lào Cai puz pâuz:

 “Ntâuk gri lok coangr lik tror kaz uô, cur pov no zos huôx tôngv muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk thiêz saz đrâuv têz qơưk lok lơưr tsưr ziv ntiêx têz. Lok chêx cur sâu nhiêx sê, hải quan tsik muôx, taz sik lok chêx cur kinh tế trâu Lào Cai mak paz muôx hâux lưv uô cux xưk li doanh nghiệp mak kror no sâu tâu liv”.

Hâur têx shông đhâu, Lào Cai muôx tsik tsơưs doanh nghiệp, tiz nênhs uô ntơưr cxaz chuôz muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk đhâu cêr mê, tiv uô ntâuz ntơưr zôngx ziv đuô chor cêr lox. Zôngx ziv uô ntâuz ntơưr, taz sik cux njiz ntâu phiv liv, tiv zix zos muôs tsik tâu têx hax huv thiêz hax huv tsik taz por tsơưr lươngv vêv xênhz ngaz tuk zav nox. Lar hêik, kaz shông 2015 ntơưv  trôngx đriv mê Bản Vược, Bát Xát, muôx zuôr xar 500-600 Container hax huv txiêk lav zuôr taz sik muôs tsik tâu. Iz lo luk nus muôx yưv: tưz muôx pêk tsơưs chor container muôs tsik tâu huv li co tâu chox lok muôs hâur pêz têz qơưk? Zơưv Trần Văn Hoàng, phưv chi cụ trưởng cục por vêv đrox tsuôs Lào Cai puz pâuz, txơưv tưz sir jos, taz sik lưx lươngv tsơưs viv li lax qênhz yuôx tâu chor hax huv tsik pâuz hâur pâuk tâu muôs lok hâur pêz têz qơưk:

 “Chor trôngx đriv zâu mak lưx lươngv phênhv ntâu zos hải quan, pênhz phax, chor lưx lươngv txơưr đuô cux tsơưs, hax huv cux tsơưs, muk cux tsik ndax six hơưv, sik côngv cux jông viv chor cơ quan cux tso nênhs sêiz jor nhoz co. Chor nênhs muôl muôs hax huv mak cux muk txix ntâu txox cêr tsik zos iz txo ntơưv qơư jor co xưz, viv oz saz têz qơưk tsuôk kuôk iz tuk đêx”.

Hâur ntu đhâu, muôl muôs hax huv đhâu saz đrâuv têz qơưk txix têx cêr mê  tưz iz phênhv tưs paz trâu kinh tế ntâu tiv phaz. Taz sik, tiv tsênhv chêi coangr lik zuôr muôs hax huv ntơưv ntus đriv, thâuv tưs saz Trung Quốc uô truôx jông sêiz jor huôx tôngv muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk đhâu têx cêr, hax huv kôngz nuv xưk li cxur, cuô mik, điz cuô…ho muôs tsik tâu. Viv muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk đhâu têx cêr mê muôx ntâu phiv liv thiêz tsik zôngx ziv qênhz yuôx, viv li tưz muôx ntâu ziv chênhv iz thênhv jux juk tir tar, txos trâu txưr tsik khênhr muôl muôs đhâu têx cêr zâu no, tsêx tsung trâu muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk đhâu cêr lox chênhr. Zơưv Đặng Xuân Thành, phưv chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai puz pâuz:

 “Kriz muôl muôs đhâu têx cêr zâu zos paz trâu pox nhuôs muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk, taz sik muôx têx doanh nghiệp kho co chiê muôs têx hax huv ntâu. Muk ntêr thâuv luz nênhs hlôngr yiêz đuô, hâux lưv kriz uô huôx tôngv ntus đriv Việt Nam thiêz Trung Quốc tâu uô truôx jông, mak têx kror muôl muôs li co thiêz phamv cxâuv tsuv tâu tir tar”.

Lơưr cục Hải quan Lào Cai, hâur 13 zav hax huv phamv cxâuv hâur 3 luz hli hâur shôngk shông no trâus yơưz pov, muôx txos 6 zav hax huv zos tsik pâuz tsênhz hâur pâuk, lok sik hax huv tsik hur, zos: 6 puô cir co tơư buô tsês txiêk, 3 puô cir ntâu grêix kêiz, 3 puô cir grêix jov thiêz zuôr xar 100 cir grêix buô lak njêr, grêix ol tsês txiêk tsik pâuz tsênhz qơư zuôr muôs, tsik taz por ngaz tuk vêv xênhz zav nox thiêz phênhv ntâu chor huv no puôr lênhx tâu muôl muôs đhâu têx cêr mê. Viv li têx phiv liv hâur muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk thiêz zuôr saz đrâuv lok đhâu têx cêr mê tưz tsik zos nhoz Lào Cai mak tas nro chor tiv phaz txơưr đuô tsuv tâu sêiz shuôk thiêz đơưk têx muôx yưv li hêik ntơư./.

(TTT-Lik Thox cxêik nhênhv)

Phênhv thưr 5, hnuz 5/5/2016

Zơưv Sa Liêm uô nox uô hâuk coz

Thâuv krêz uô qơư cơư ntông, uô trôngx tos, zơưv Sa Liêm nhiv kruôr zos lênhx cơưv uô zav nuv no tâu ntêr shông, đhâu têx tsưr ziv pâuz thiêz cơưv shâuv tâu, zơưv tưz truôx siêz hlo krêz iz kror qơư uô trôngx tos ntơưv zuk thax tsav qơư nhoz. Xuz thơưx, zơưv tsuôk lav lênhk uô têx trôngx tos zôngx ziv trâu tsôngv box nhoz jê iz ndis chiê gra siêz jux juk zuk tsưr ziv uô zav nuv no. Đhâu iz ntu, zơưv têx xiv huv uô tưz tâu ntâu lênhx chôngz tuk pâuz thiêz zok nriêr zuôr txos. Viv, zơưv heik li chas, uô tâu li ntơư, thiêz grê muôs cux huv đros. Zơưv Sa Liêm heik pâuz: Seiz zuk zos nênhs Chăm uô kinh tế, têx shông đhâu, hâu nov ntơưv qơư thâuv tưs tưz jông siêz thiêz shir phaz paz, heik kriê zuk têx xiv huv uô tâu trâu tsôngv kruô nhoz luôs 2 chas xã pâuz txos. Xav kror đruôz đraz iz hlik, zơưv  qơư cơư ntông, uô trôngx tos muôs tâu 70 zav xiv huv  uô tâu, phênhv ntâu zos txax pư, tuv, trôngx tos, kror trôngx….

“ Six hơưv đhâu, cur muôx ntâu kruô nhoz ntâu suôv qơư tuôx đas cir zuôr têx trôngx tos, kror trôngx,…. Lơưr cxiv uô tâu tsêr yôngx, tuôx cov cur paz uô tuv, uô txax pư, trôngx tos lơưr tsôngv kruô tsưr ziv. Khov li ntơư, cur chuôz zis phênhv sâu tâu iz hnuz tsar ndê jux juk, cur tưz pâux nzir tas têx nux grêk iz kro mê njik thiêz txuôs tâu mê njik nhiêx chiê krêz đar qơư cơư ntông, uô trôngx tos”.

Lơưr zơưv Sa Liêm, hâux lưv cơư ntông, uô trôngx tos tsi tiêk zos lênhx tiz nênhs muôx tsưr ziv thiêx uô tâu, mak tsênhv zos lênhx moz siêz, sir jos zok nriêr, cơưv shâuv uô lơưr têx tsưr ziv yiêz, têx trôngx tos jông li uô tâu trơưk tsôngv kruô siêz nhiêv. Iz chas ntơư, têx ntông uô tsuv zos ntông jông, uô tâu trơưk kruô tsưr ziv, siêz nhiêv. Nhiv no, zơưv qơư cơư ntông, uô têx trôngx tos heik sâuv tưz muôz hâux lưv uô trâu ntâu lênhx hluôk nênhs ntơưv qơư đros phênhv sâu tâu truôx. Zơưv Sa Liêm thiêz zơưv chuôz zis thâuv tưs cux uô ntêx nyuôs, uô lơưr Đảng, têz qơưs thiêz hâu nov ntơưv qơư têx chei, cui tinhv. Zơưv tsênhv vênhv tôngv tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ hâur jok sir jos hlôngr yiêz tsoz chos, tsiêx tu zus, đros cxaz chuôz phôngz yaox cxiv tsa jêx jok yiêz, jông siêz sik pheiz kênh tsưr ziv, paz têx lênhx nênhs pluôs huôv tsar uô nox, truôx tuk luz nênhx. Lơưr tix lâus Đoàn Thanh Việt, Tsar phòng Dân tộc lok zos mênhx cxưx huyện An Phú, txix iz lênhx nênhs uô liêx têz, luz nênhx cux xưk li luôs lưv tuk tsuôk uô tâu txâuk nox txâuk hnar, nhiv no zơưv Sa Liêm chuôz zis tưz truôx tuk đuô, zơưv 2 tuk tuz puôr lênhx cơưv shâuv thiêz uô lơưr zơưv têx nuv uô. Muôx tâu li hnuz no, hâu nov ntơưv qơư thâuv tưs tưz shir phaz lus, sik thôngx siêz đros zơưv Sa Liêm thiêz côngv thôngx nênhs Chăm:

“ Hâur six hơưv zơưv Sa Liêm cơư ntông, uô trôngx tos, ntơưv qơư lok six moz siêz txos, paz heik kriê kêr txeik pênhr huôv tsar uô nox thiêz tsêr nhiêx têz qơưs cux muôz nhiêx trâu txeik chiê huôv tsar uô luôs hâux lưv no. Niêx hli, zơưv qơư cơư ntông, uô trôngx tos tưz muôz hâux lưv uô trâu 5 txos 10 lênhx lox tôngv, nhiêx hli iz hlik tâu 7-8 tsov đeiv”.

Nhiv no, zơưv Sa Liêm luôs hâux lưv uô no tsiv grê nhos 2 tỷ đeiv ntâu, phênhv sâu tâu txix zơưv qơư cơư ntông, uô têx trôngx tos ziv hnuz ziv uô tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar. Tsi tiêk, muôx tsưr ziv jông, txơưx huôv tsar uô nox, zơưv Sa Liêm tsênhv uô jông lơưr têz qơưs têx chei, cui tinhv; thâuv tưs tưz jông siêz, shir phaz lus kriê tsưr ziv uô têx nuv heik sâuv trâu têx tuz nhuôs heir nênhs Chăm chiê huôv tsar uô bluô nux sâuv zuk thax tsav qơư nhoz./.

( TTT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)