Kror chuz-qơư muôx gri lox hâur hêir nênhs Khơ Mú luz tsêr

             Hêir nênhs Khơ Mú luz tsêr lơưx cxôngx nzor tâu uô txix têx shông ntông, vor grênhz… Hâur tsêr tâu phêiz uô oz kror qơư pư, qơư pư saz faz nja puô kâuv tsêr zos chiê trâu pos zơưs, niêv txir, tuz nhaz pư; qơư pư saz đrav zos chiê trâu chor nxêik vâur pư… tsêr lơưx muôx qơư jiêz khâuz ndơưk ciês ntơưv tuk qox ndê tuôx sâuv tsêr, taz sik tsuôk muôx iz luz kror trôngx nhoz saz mâuv câuk chiê muk lok trâu hâur tsêr, iz luz kror trêi thiêz tsik muôx mâuv câuv.

             Tiv zix, hâur tsôngv box Khơ Mú luz tsêr lơưx cxôngx nzor tsuv muôx oz luz kror chuz trâur tơưl trâu hâur tsêr. Iz luz mak tâu trâur trâu qar cơưs ciês hâur tsêr, iz luz mak tâu trâur trâu hâur luz đraz tsêr, jê qơư txix côngv pox côngz zơưv côngz. Zơưv Quàng Văn Cá, lênhx nênhs pâuz lok têx phongx cxưx, vênhx huôv hêir nênhs Khơ Mú nhoz jok Tông Cuông, xar Ảng Tở, huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên puz pâuz: Pox nhuôs lok six uô jông uô têx kror chuz, cux li thâuv sir zôngv viv yênhx luz kror chuz mak nhiêk muôx nhiêk kror tsiv gri sik txơưr: “Thâuv uô tâu tsêr yiêz, tsưr tsêr zuôr xêir tsov, hu zâuv chor nênhs cxênhz jê saz nênhx tsa, fênhx zis mak zos hu pox niêv chor nuk lok zos hu zuk chor đaz lâus tuôx paz zuk uô luz kror chuz. Kror no zos hêik tơưv zuk siêz xar txos saz nênhx tsa, đros siêz xar tiêk zuôr paz trâu chuôz zis muôx tâu luz nênhx jông”.

            Chiê uô tâu luz kror chuz, uô ntêx mak tsưr tsêr zuôr xêir tsov qơư chiê trâur luz kror chuz co, zôngv plâuz đêiv ntông đhok xưv phaz xưv mênhv siz luôs trâu iz kror qơư, siêz muôx iz đok, luz kror chuz đar muôx iz thiêr ndis ntâu. Hâur luz kror chuz tâu puô iz chor tơưr tsơưz nhôngk chiê thêir cov ar tsik xâu, đros co zos paz uô cov kror chuz tsik sor cuz txos tsar lơưx tsêr thâuv trâur tơưl uô jâuz mor nox. Pox nhuôs zuôr khơưz ciês chor ar hâur plas tsêr kaz tsêr lơưx lok tso trâu hâur luz kror chuz, nduôr iz chor ar mak zưs iz chor đêx trâu, zôngv poz jêz tsôngz trâu cov chor ar nhênhv thiêz khor tơưr txos thâuv chor ar tâu nduôr pur sâuv luz kror chuz no mak tâu. Ziv tsông cov ar chênhr mak chor ar zuôr khor truôx tsik trâus xưz poz. Đhâu co, muôz pêz luz poz jêz lok cxok trâu hâur luz đraz hlôngr trâu luz cok.

             Oz luz kror chuz no tâu sir zôngv sik txơưr thiêz muôx têx kror txưr sik txơưr. Pos Quàng Thị Vừ, jok Tọ Cuông, xar Ảng Tở, huyện Mường Ảng puz pâuz: “Luz kror chuz hâur qar tsêr cơưs ciês mak trâus txưr lok six jông. Luz kror chuz no tsuôk tâu zôngv chiê chuz mor, chuz chơưr thiêz zos qơư xênhz zus mê nhuôv. Viv thâuv ntêx no y têr ntơưv têx jêx jok nhoz tox siêz cux tsik tâu muôx, viv li chor pox niêv tsik so xênhz zus mê nhuôv ntơưv tsêr, tsuôk muôx chor nênhs hâur tsêr pak đros txêik mê nhuôv xưz. Xênhz zus tâu, pox nhuôs zuôr zôngv luz tsênhz câuz ntơưv luz kror chuz no nzuôr cov hur si chiê râuz đêx trâu tuk mê nhuôv no đa đêx jiês xuz thơưx ciês, đhâu co thiêx muôz trâu niêv đa. Thiêz cux zos qơư kror chuz tâu trâur tơưl chis yênhx hnuz hmo chiê uô sor trâu lênhx niêv thiêz mê nhuôv tsênhv nhoz đruôz hlik. Hok nhiv no, xar hôiv huôv tsar, chor pox niêv tsik xênhz zus mê nhuôv ntơưv tsêr lơưv, tưz pâuz tuôx trâu têx trạm xar, qơư y têr chiê xênhz zus mê nhuôv”.

              Tiv zix, lơưr hêir nênhs Khơ Mú li phongx cxưx, thâuv lênhx txir nênhx zos tsưr tsêr tâu tas siv nênhx, mak uô jâuz mor, uz no cux tâu uô trâu ntơưv luz kror chuz nhoz qar cơưs ciês hâur tsêr thiêz thâuv chox nênhs tuôs muk phâuk mak tsik tâu chox muk đhâu luz kror trôngx hâur tsêr, pox nhuôs zuôr yêv saz faz nja ciês ntơưv luz kror chuz no chiê chox nênhs tuôs tơưv hâur tsêr muk phâuk. Đuô li, thâuv lênhx pox niêv hâur tsêr tâu tas siv nênhx mak tsik tâu uô jâuz mor, uz no ntơưv luz kror chuz no, tsuôk tâu uô ntơưv luz kror chuz nhoz luz đraz tsêr. Zơưv Quàng Văn Cá, jok Tọ Cuông, xar Ảng tở, huyện Mường Ảng puz pâuz nzir: “Luz kror chuz hâur luz đraz tsêr mak chiê uô têx zav nox, râuz đêx hâuk tsik zôngv chiê chuz mor. Taz sik, ntơưv luz kror chuz no ho muôx thax đaz viv li chor kruô ho tsik tâu jâuv ntơưv luz kror chuz no, tsuôk zos tsưr tsêr thiêx tâu jâuv xưz. Thiêz cux tsik tâu cxiêz grêix trâu saz muôx thax đaz”.

               Đrâuv chiê uô jâuz mor nox yênhx hnuz, kror chuz tsênhv zos qơư chiê chor nênhs hâur chuôz zis tsôngv box Khơ Mú jâuv iz ndis thâuv sêiz lax têx hâux lưv; pos zơưs, niêv txir kruôz kriê têx tuz nhuôs, cux zos qơư chiê chor pox niêv jâuv ntok ntâuz, uô ntâuz trâu thâuv hmo ntux…

             Luz kror chuz muôx tsiv gri li co, viv li tâu tsôngv box Khơ Mú tuôr tsês chiê jông txix cxênhx nênhs no trâu cxênhx nênhs tov kaz./.

Tòng Đức Anh-Lik Thox cxêik nhênhv

Chuôz tsar sik côngv hâur niêv đêx hiêr đros trôngz jôngr chiv xênhz đrox tsuôk, Đăk Lăk phuôx huiz ju lix đros vênhx huôv

          “Cur tuôx no mak pov muôx vênhx huôv thax tsav jông nhoz Buôn Ma Thuột, iz niêv đrôngs cê hlôngr yiêz, cê tuôr tsês tâu têx vênhx huôv mênhx cxưx jông”

          “Kror jông tiv zix nhoz Đăk Lăk zos huôv tsar ju lix taz sik tsuôk li tsi uô ruôr hiêv txos trôngz jôngr chiv xênhz đrox tsuôk, txos thax tsav qơư nhoz no”

          “Tây Nguyên muôx ntâu mênhx cxưx sik đros nhoz uô nênhx, cux xar njôngr nriêr pâuz ntâu đuô lok vênhx huôv, jos hâux lưv uô chax chês nhoz cxuô tiv phaz”

          Thor cox puz pâuz. Li têx tsôngv kruô li luk heik sâuv, ju lix nhoz tỉnh Đăk Lăk reik đros đreiv thiêz vênhx huôv têx mênhx cxưx, txos trôngz jôngr chiv xênhz đrox tsuôk, ndar txos huôv tsar truôx vênhs. Hâux lưv no muôx tâu txix tiv phaz li têx tsưr ziv huôv tsar li chas zov?

          Đăk lăk tưz xav tênhv tâu tỉnh li tsưr ziv huôv tsar ju lix reik đros trôngz jôngr chiv xênhz đrox tsuôk thiêz vênhx huôv. Đros 49 mênhx cxưx sik đros nhoz uô nênhx cux zos iz luôk hâux lưv jông paz Đăk Lăk muôx ntâu xiv huv zaz zâuv tsôngv kruô tuôx txos tiv phaz.

          Tỉnh ủy tưz tso tơưv đề án lok huôv tsar ju lix, no zos cơ sở chiê têx nganhx, têx tiv phaz chêx chôngk krêz uô huôv tsar ju lix, co muôx niêv đrôngs Buôn Ma Thuột, Lắk thiêz Buôn Đôn. Têx huyện, thị xã iz ndis zos vệ tinh huôx tôngv paz txưv, cxiv tsa têx tsaz yênhx, têx jiês muk ndis shuôk uô si.

          Đăk Lăk nhoz zos iz hâur têx tỉnh muôx vênhx huôv đruôs tôngx nxêz tôngx Tây Nguyên, mak cux cam kết đros UNESCO lok tuôr tsês đruôs tôngx nxêz tôngx. Hâur ntu 2021-2025, tỉnh tưz tso tơưv ntâu nghị quyết lok đruôs tôngx, xênhz tôngx, nghị quyết paz tsôngv box têx jêx jos huôv tsar ju lix côngv thôngx. Chêx chôngk têx pênhr jos, têx dự án, chính sách huôv tsar kinh têr thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs, phuôx huiz ju lix chiê cê tuôr tsês vênhx huôv, cê huôv tsar xiv huv ju lix.

           Ntu đhâu, hâux lưv huôv tsar ju lix lơưr saz no tax tâu têx chêx cuk li chas, thor cox puz pâuz cxaz?

         Niêx shông chuôz tsar lok ju lix, phênhv sâu txix ju lix thiêz tsôngv kruô puôr lênhx ndê txix 10-15%, kruô hâur têz qơưk thiêz sâuv ntiêx têz. Txơưv hla đhâu 2 shông moz Covid-19 huôv xênhz, taz sik chuôz tsar ju lix ntu 2021-2025 cux hla đhâu tsưr ziv tso tơưv.

        Huôv tsar ju lix trôngz jôngr chiv xênhz thiêz vênhx huôv tsov lơưr tiv phaz têx muôx ntơưv qơư, hâur co muôx ntâu tỉnh thành txơưr cux tsênhv uô lơưr tsưr ziv no, zos li tỉnh Đăk Lăk li chas chiê heik kriê tâu tiv phaz li têx vênhx huôv jông txơưr txos tsôngv kruô, thor cox puz pâuz?

          Hâur tsưr ziv huôv tsar ju lix tỉnh tso tơưv vênhv thix sik côngv, sik hux jos đros têx tiv phaz mak tỉnh chêx chôngk xeir têx tiv phaz muôx ju lix huôv tsar thiêz muôx cêr yêz za txuôk đros Đăk lăk. Nhiv no tỉnh tưz sik côngv đros 14 tỉnh, thành phố thiêz iz hiệp hội ntơưv thax tsav công nghiệp nhoz TPHCM. Chênhr viv sik hux jos li ntơưv, viv li hâur têx tsaz yênhx cxơưz cxiz heik kriê mak sik đros cxiv tsa têx tsaz yênhx chêx chôngk phuôx huiz đas jos niêv đêx hiêr thiêz trôngz jôngr chiv xênhz đrox tsuôk. Đros niêv ciêz kruô saz đrâuv têz qơưk mak thôngz đhâu têx tỉnh li Khánh Hòa, Hà Nội,TPHCM chiê zaz zâuv tsôngv kruô tuôx ndis seiz tỉnh. Chuv tôngv sik côngv, cxaz chuôz têx huôx tôgnv ngoại giao chiê heik kriê đuôz shav, lok vênhx huôv, lênhx nênhs Đăk lăk txos têx tiv phaz.

          Trơưk li cox pheiz kênh mak phuôx huiz yênhx tiv phaz li têx muôx jông nhoz ntơưv qơư, sik côngv ndis seiz uô si niêv đêx hiêr thiêz trôngz jôngr chiv xênhz đrox tsuôs zos tsưr ziv mak Đăk lăk cxơưz tiês huôv tsar ju lix. Zos li hâur tỉnh Đăk Lăk mak zuôr muôz siêz côngz xưv ju lix li chas chiê zaz zâuv tsôngv box tuôx ndis seiz, thor cox puz pâuz?

           Sở cux muôx tsưr ziv chiê têx doanh nghiệp chuv tôngv cxiv tsa xiv huv yiêz tsov lơưr vênhx huôv chax chês chiê muôx têx txơưr thiêz jông đuô. Muôz siêz tsơưr lươngv seiz car têz qơưk, tsưr tsix thox cxov, kriê cxaz trâu lênhx nênhs tiv phaz, tuôv zênhv tsôngv kruô li zoz qơưx ziv hnuz ziv siêz. Cxơưz tiês Hiệp hội ju lix li huôx tôngv, yênhx lix têx chi bộ hâux lưv uô nhoz hâur hiệp hội, phuôx huiz têx vênhv thix txơưr thôngz đhâu têx hâux lưv vênhx huôv, ju lix lok sik têx giải thiv thao mak Đăk lăk tsưr tsix chiê zaz zâuv tsôngv kruô tuôx tiv phaz.

          Hâur hli 10 no, Sở zuôr heik UB tỉnh tsưr tsix phêv ziv ntâuk grê hâux lưv sik côngv, đhâu co zuôr cxiv tsa tsưr ziv sik hux jos hâur ntu yiêz tax chêx cuk đuô. Thôngx cxix, Hiệp hội ju lix Đăk lăk cux zuôr yênhx lix cxaz 2 chi hội thiêz, zos chi hội tsêr kruô- zav nox thiêz chi hội muk ndis seiz uô si, phuôx huiz têx jông jav huôv tsar ju lix nhoz tiv phaz.

        Ơưk! Thor uô cox tsâus ntâu tưz tsês six hơưv đros pêz thav./.

VOVTN-Txâur Vax cxeik nhênhv