Tsôngv box cxuô heir nênhs Tây Bắc đros tir ntâuk zênhx tros châuz Điện Biên Phủ

Thâuv sơưr cêr tuôx tas yênhx châuv hnuz txix Nghệ An trâu Tây Bắc tir ntâuk tros châuz ntơưv Điện Biên; đros trâu têx hnuz đros cxiv uô, krêz cêr chiê yêz thiêz têx tuz lênhv muk tâu đhâu trâu qơư tsav tros, zos tsi muôx tsôngv box cxuô heir nênhs ntơưv qơư paz, por hưv mak zênhx uô tsi tâu têx hâux lưv tso tơưv. Zơưv Thái Hữu Hoành-hluôk nênhs uô ntêx nyuôs hâur cxuô luôs hâux lưv thâuv ntu têz qơưk tsi tâu tiêx tuk co, nhoz phường Quyết Thắng, TP Sơn La, tỉnh Sơn La tưz heik li ntơư, thâuv heik txos tsôngv box cxuô heir nênhs Tây Bắc têx côngz đas jos paz tir ntâuk zênhx tros châuz nhoz Điện Biên shông 1954. Chênhr tsôngv box cêr sik thôngx siêz, đros paz max, por hưv co, ntâu lênhx nênhs, ntâu tuz lênhv tưz tsi trâul tros châuz zok nriêr, niêk tsiv, ntâuk tuô; cxiv tsa tâu ntâu qơư truôx, choz kriê sơưr đơưk thôngx siêz, uô qơư khov chiê fuô kriê Đảng tsưr ziv tir ntâuk tros châuz nhoz thax tsav Tây Bắc: “Tsôngv box cxuô heir nênhs Tây Bắc siêz lok six jông, paz chor tuz lênhv thiêz têx lênhx hluôk nênhs thâuv co lok six ntâu. Thiêz thâuv ntơư lok six txov nhêv, tsi muôx ciêz khư đaz tsi hlo, taz sik tsôngv box siêz jông cơưk, muôx jâuz, muôx grêix lok sik muôx đaz tsi cux muôz puz trâu tuz lênhv, chor hluôk nênhs uô hâux lưv tsưx phưv têz qơưk hur si. Iz kro thiêz, cur pov tsôngv pêx xênhv lơưr lok six thôngx siêz, tsi muôx taz viv tưs zuôr yơưz phơưz, ntâuk tâu têx qơư lơưr jêik tuz lênhv, têx li heik khav tinhv tsôngv pêx xênhv muôx cêr thôngx siêz lok six truôx jông, hur tiz viv têz qơưk”.

Krêz thiêz uô tâu ntâu txox cêr chiê têx tuz lênhv, yêz muk lol tir ntâuk tros châuz, paz zav nox, paz côngz đas jos tir ntâuk tsav zos pêz têz qơưk, tsôngv lax pêx xênhv thâuv co tsưr ziv, hâux lưv zov chênhr.

Ntơưv tỉnh Yên Bái, hli 4/1953, trơưk li Bộ Tổng tham mưu heik, cxuô taz viv công binh thiêz dân công nhoz no tưz sik đros krêz uô cêr trâu têx yêz muk lol tir ntâuk tros châuz. Tsôngv pêx xênhv xã Nguyễn Phúc, (nhiv no zos TP Yên Bái) thiêz tsôngv pêx xênhv nhoz Trấn Yên, Lục Yên, Văn Chấn, Văn Bàn....tưz shir phaz lus sik đros paz sơưr đơưk krêz uô cêr. Zơưv Hà Văn Hổ, nhoz xã Thượng Bằng La, huyện Văn Chấn (Yên Bái) thâuv co nhiv kruôr muôx 10 shông, taz sik sir jos đros paz chor fâux, txir nzơưv, têx lênhx hluôk nênhs thâuv co krêz uô cêr muk lol đhâu xã trâu qơư tir ntâuk tros châuz tror ndo đuô: “Chiê krêz uô cêr muk lol đhâu no, ntu đhâu jok Thẳm muôx iz kro liêx har iêr lok six nhav, tưv tưz muk tsi tâu đhâu, taz sik tsôngv box nhoz no tưz paz shôngz ntông, muôx kênh ziv lơưr gra hur si têx ntông uô tsêr tưz bax tâu tuôx tuôv, tuôx puô chiê nquôr ar trâu. Yêz ntux mak lok six ntâu, txix jok Dạ txos đơưv trôngz Lũng Lô hnuz tưs yêz ntux cux tuôx ntâuk tuô”.

Lơưr thôngz sâu, chiê krêz uô cêr muk txix thax tsav Việt Bắc trâu qơư tsav tros, taz por truôx tuk trâu yênhx vạn lênhx nênhs, yênhx vạn luz yêz lox, têx triêv fov lox, yêz câux vaz thâux xa hax huv, zav nox.....muk qơư tir ntâuk tsav Điện Biên Phủ, tỉnh Yên Bái tưz hu zâuv 128 cxênhz ntâu lênhx nênhs sik đros krêz uô cêr; 273 cxênhz ntâu côngz đas jos khơưz, cxuz têx kror bôngk, kror tâuz thiêz cxiv uô yiêz, kho đuô 188 cêik cêr muk trâu qơư tir ntâuk tros..... 

Đros trâu uô tâu thiêz krêz uô yiêz têx cêr muk lol, tsuv heik txos chor tuz lênhv thiêz tsôngv pêx xênhv Tây Bắc têx txiêx njis đros paz côngz đas jos, zav nox tir ntâuk tros châuz. Txơưv tros châuz tsav fov, tso bôngk ntâu tsi so trâu ntâu thax tsav, cxuô txox cêr tsi puz pêz têx tuz lênhv, tsôngv pêx xênhv thâux gra zav nox, triêv fov, muôs txưr muk paz chor tuz lênhv nhoz qơư tir ntâuk tsav Điện Biên Phủ, taz sik sơưr đơưk cux sir jos hla đhâu phiv liv, muk tâu đhâu trâu qơư tir ntâuk tros châuz.

Nhoz zuk thax tsav, suôv qơư, tsôngv box cxuô heir nênhs tỉnh Điện Biên, Lai Châu thiêz têx tỉnh Tây Bắc thâuv co cê zos têx lênhx nênhs paz thâux xa hax huv, zav nox, cê zos têx lênhx pâuz tsênhz cêr muk lol, pâuz thôngz têx lul heik, thâuv tưs tưz muôx njêx muôs thiêz uô ntêx nyuôs chox kriê cêr trâu cxuô đoanx muk qơư tir ntâuk tsav. Lơưr jông siêz, shir phaz lus paz max, sik pheiz kênh phiv liv, cêr txov đros têx lênhx tuz lênhv, hluôk nênhs uô ntêx nyuôs hâur cxuô cêr nuv nhoz luôs 2 chas tỉnh tuôx đros tir ntâuk tros châuz, tsưx phưv têz qơưk. Zơưv Trần Quốc Cường, ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư tỉnh ủy Điện Biên heik pâuz: “Hâur ntu tir ntâuk tros châuz nhoz Điện Biên Phủ, tsôngv box cxuô heir nênhs tỉnh Lai Châu, nhiv no zos tỉnh Điện Biên thiêz tỉnh Lai Châu tưz paz zuôr xar 3 cxênhz tênhr cxur, 226 tênhr grêix, 210 tênhr jâuz tâuv trâu têx tuz lênhv tir ntâuk tros châuz; hu zâuv zuôr xar 17 cxênhz lênhx nênhs, 568 cxênhz hnuz côngk, xar muôx 450 tus nênhk thâux xa hax huv; paz 25 cxênhz ntâu tus ntông lox.... krêz uô cêr chiê yêz thâux têx triêv fov lox, tuz lênhv muk lol đhâu trâu qơư ntâuk tsav, tir ntâuk tros châuz tsưx phưv têz qơưk”./.

VOVTB-Riê Lâux cxeik, nhênhv