Yar ntux cuz sor truz ntêr hnuz, pêx xênhv Sơn La sir jos phax tar ntux kruôr gis

Yar ntux cuz sor truz ntêr hnuz uô trâu tix lâus Trần Bình Trọng, nhoz jok Hoàng Văn Thụ, xar Hua La, thành phố Sơn La 2 héc ta ntâu txir lưv tsiz sôngz thiêz txir mo môngk, cà phê tsik txi txir; ntâu thax tsav trâus jênhs pax; têx blôngx njưl tas.

Tix lâus Trọng hêik: shông no, qiv hơưv phiv liv đuô cxiê shông. Pox nhuôs hâur jok tưz zôngv đêx hâur têx pak đêx, kror đêx khơưz chiê zưs trâu tsoz chos, taz sik no tsuôk zos tsưr ziv chiê paz xuz thơưx xưz viv chor đêx cux tưz zuôr tas; hok chor têz nhoz sâuv têx trôngz, đêz têx đêx mak tsik muôx đêx txâuk zưs trâu têx tsoz chos. Nhiv no pox nhuôs tsuôk pâuz tok ntux lok nas lơưv xưz: “Chor ziv chuôz zis tưs muôx kror đêx khơưz nhoz jê têx têz mak muôz đêx hâur têx kror đêx co zưs trâu tsoz chos, đuô li tsik muôx tsưr ziv tưs hlo, viv nhoz no puôr lênhx zos tok trâu ntux nas xưz, tsik tâu muôx kror tsưr ziv tưs phax tar paz trâu tsoz chos thâuv ntux kruôr hlo”.

Hợp tác xar Cà phê Bích Thao Sơn La muôx 2.000 ntâu héc ta chos cà phê ntơưv huyện Mai Sơn, huyện Thuận Châu thiêz thành phố Sơn La. Ndax thâuv chor cà phê tơưs pax, txi txir, ntux kruôr, yar ntux cuz sor truz ntêr hnuz uô trâu HTX chor cà phê trâus jênhs pax tas, blôngx njưl tas, txi tsik tâu txir hlo.

Lơưr zơưv Nguyễn Xuân Thao, Giám đốc HTX Cà phê Bích Thao Sơn La, ntux kruôr gis tưz uô phiv liv ntâu txos HTX chor cà phê, ntu no, trâus hiêv njuôk xav muôx 65% pir li chiv shông uô ntêx: “Nhiv no HTX tsênhv sir jos bax qir zuôv thiêz tok ntux nas lok, zuôr zuôv qir nzir paz trâu chor tsoz chos tror huôv tsar jông, têx jâuv zuôr paz chơưv tâu têx pax trâu zar kaz hlik hli 4, hâur hlik hli 5. Taz sik zos hla trâu hli 5 tsik muôx nas lok mak zuôr tsik muôx kror tsưr ziv tưs paz tâu lơưv. Nhiv no nênhs chos cà phê ntơưv Sơn La muôx txos 95% puôr lênhx zos tok trâu ntux nas, thâuv ntux kruôr li no mak njiz trâus phiv liv ntâu”.

Lơưr nriêr pâuz, têx hnuz jê lok no, tỉnh Sơn La tror muôx yar ntux cuz sor phiv liv, jêx tưv ndê siêz, muôx qơư ndê txos 42 tưv, phiv liv lok six ntâu txos uô kôngz nuv.

Nhiv no đêx tsês chiê ntơưv 110 luz pak đêx sâuv thax tsav puôr lênhx tsuôk yuôr txix 50-60%, ciês pak đêx Chiềng Khoi, huyện Yên Châu grêk txos yuôr 10%; ntâu luz pak đêx lox muôx tsik txâuk đêx trâu uô kôngz nuv.

Zơưv Lê Xuân Hùng, Chi cục phưv Chi cục Đêx liv tỉnh Sơn La puz pâuz: taz viv tưz hêik pâuz, kriz uô ntâu tsưr ziv huv đros trâu tsênhv tsênhz ntơưv yênhx thax tsav qơư, hâur co zos bax tsês chiê, tso têx đêx ntơưv têx pak đêx cov huv đros; ntơưv têx qơư muôx tsik txâuk đêx tsês chiê, kriê trâu pox nhuôs chos têx zav tsoz chos chưx tâuk ntux kruôr…: “Đros uô kôngz lôngk, pêz tưz hêik kriê têx taz viv, khov lơưr chor đêx nhiv no muôx mak cxiv tsa tsưr ziv uô nox cov huv đros. Chor thax tsav kruôr gis mak hlôngr chos têx zav tsoz chos muôx tsiv gri kinh têr siêz, six hơưv hloz lox lur thiêz zôngv đêx tsơưs. Têx qơư muôx tsik txâuk đêx mak tso tsês tsik uô kôngz lôngk chiê txo grêk tsơưs tiv zix têx trâus hiêv trâu pêx xênhv”.

Đros qênhx shênhx muôx ntux kruôr truz ntêr hnuz, Ủy ban tỉnh Sơn La tưz choz trâu Sở Kôngz nuv thiêz Huôv tsar jêx jok, tox siêz tso tơưv têx ntâuz ntơưr, hêik Ủy ban têx huyện thiêz thành phố sêi đrơưv kriz uô têx tsưr ziv chiê khưx phưx, txo grêk tsơưs tiv zix têx trâus hiêv tiv ntux kruôr; sir jos kriz uô têx tsưr ziv phax, tar ntux kruôr, yar ntux cuz sor thiêz muôx tsik txâuk đêx trâu uô nox./.

Trấn Long-Lik Thox cxêik nhênhv

Tsôngv pêx xênhv Yên Bái sir jos tsoz phưz, tir thêir tsik chiê caz hmoz uô ruôr hiêv chiv blêx châux yiêz

Chiv blêx châux yiêz shông no, tix lâus Nguyễn Văn Trình nhoz jok Đồng Tâm, xã An Thịnh, huyện Văn Yên chuôz zis tsêz chos iz cxênhz ntâu xưv phaz blêx, nhiv no têx blêx tsênhv taz tov gôngr car, gruk blôngx kôngr jov jơưk. Viv hâur ntu đhâu ntux txơưr txar phiv liv, zôngx ziv trâu iz cxiê zav caz hmoz huôv xênhz. Chênhr zos li heik co, đhâu thâuv qênhz pov muôx caz hmoz, tix lâus Trình tưz tsuôs yuôx hur si trâu têx liêx têz blêx chiê phax tuô caz hmoz: “Blêx tsênhv gôngr car, gruk blôngx kôngr jov jơưk txơưv trâul caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv, cur chuôz zis tsuv tsuôs yuôx ciês trâu, zos tsês ntêr mak zuôr uô tsi jông txos blêx, thiêz tưz tsuôs yuôx mak tsuv tsuôs tas nro trâu chor blêx, hur si têx thax tsi tâu trâul caz tho nox thiêx tsi huôv xênhz siz cik đêz đar”.

Chiv blêx no, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái tsêz chos zuôr xar 3 cxênhz ha, 60% zos tsêz uô têx nôngz blêx txuôv, 40% chor nôngz blêx ntơưv qơư. Trơưk li ngênhx kôngz nuv huyện sâu jênhv, nhiv no muôx nhos 100 ha ntâu blêx trâul caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv. Chênhr viv li, ngênhx kôngz nuv huyện tsi so tso canr bôv muk yênhx thax tsav qơư chiê sox seiz thiêz đros pêx xênhv fuô uô têx tsưr ziv phax tuô caz hmoz. Zơưv lê Văn Quyền, Phưv Tsar phongx Kôngz nuv thiêz huôv tsar tox siêz huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái heik pâuz: “Nhiv no cxuô xã puôr lênhx muôx canr bôv hâur Tsênhv qơư Dịch vụ, paz max huôv tsar kôngz nuv tuôx đros qênhz shuôs tsi so têx liêx, qênhz yuôx caz hmoz, kriê pêx xênhv tsưr ziv phax tuô, tsi caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv blêx. Lok sâuv tsuôs yuôx tuô caz mak tsi so heik kriê pêx xênhv cov muôz hur si chor yuôx tuô caz lok tor siz shơưk uô iz thôngz chiê tsuôs, taz sik zos yuôx tuô caz thiêz yuôx phax tir thêir caz mak tsi tâu đo siz shơưk uô cê tsuôs, zos muôz siz shơưk tsuôs, têx caz hmoz zuôr tsi tuôs jông....”.

Chiv blêx châux yiêz 2023-2024, tas nro tỉnh Yên Bái tsêz chos 19 cxênhz ntâu ha, tax 103% ntâu pir li tsưr ziv tso tơưv. Nhiv no têx blêx nhoz tox siêz tsênhv taz tov gôngr car, gruk blôngx kôngr jov jơưk, qơư kis blêx tưz gruk blôngx kôngz-uô plaz naz tas.

Trơưk li chi cục tsêz chos thiêz por hưv đrox tsuôs tỉnh Yên Bái heik, tas nro tỉnh nhiv no muôx 700 ntâu ha blêx trâul 10 zav caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv, ntơư zos têx caz tho nox uô blôngx blêx đax, câur njưk, tsưk, caz trâuk.....

Njuôk xav txix nhiv no txos thâuv têx blêx đax kaz naz, piz siêr ntux zuôr txơưr txar phiv liv, zôngx ziv trâu cxuô zav caz hmoz huôv xênhz uô ruôr hiêv blêx, zơưv Phạm Đình Vinh, Phưv Chi cục tsar Chi cục Tsêz chos thiêz por hưv đrox tsuôs tỉnh Yên Bái heik pâuz li no: “Caz hmoz huôv xênhz thâuv tưs tưz trơưk cheix, lơưr yênhx ntu, chênhr viv li pêz sir jos qênhz yuôx shuôs chiê qênhz pov nzor thiêz njuôk xav tâu ntu tưs caz hmoz khênhr huôv xênhz chiê muôx tsưr ziv phax tuô, tso tơưv ntâuz ntơưr chox kriê, iz chas ntơư heik pêx xênhv tsuôs yuôx tuô zênhx max tsi chiê huôv xênhz ntâu tho nox uô ruôr hiêv blêx”.

Đros trâu phax tuô têx caz hmoz, ngênhx kôngz nuv Yên Bái tror muôx tsưr ziv fuô kriê, heik tsôngv pêx xênhv tsi so qênhz shuôs têx liêx blêx, tu thiêz fmông qir trâu cov blêx hloz lox jông, chiê chiv blêx no hlêis, ntâuk tâu nju tax 100 cxênhz ntâu tênhr trơưk tsưr ziv tso tơưv./.

Trịnh Xuân-Riê Lâux cxeik, nhênhv