Qơư tsav tros Vần hlôngr yiêz li chas đhâu 80 shông tir ntâuk zênhx tros châuz

Zơưv Trần Đình Khánh vax tsêr thâuv ntêx zos iz hâur 4 qơư di tích nhoz hâur qơư di tích lịch sử tsav tros Vần, shông 1995 tưz tâu côngk nhav zos Di tích lịch sử cấp têz qơưk. Zơưv Khánh iz txưv zos hâu nov thâuv ntu tir ntâuk tros châuz Pháp, zos lênhx nênhs uô thơưx seiz car iz thax tsav nhoz huyện Trấn Yên nhiv no. Zơưv tưz vênhv tôngv tsôngv niêv txir lax pêx xênhv hâur thax tsav sik thôngx siêz tir ntâuk tros châuz, tsưx phưv qơư nhoz, paz kôngz krâur, zav nox, nhiêx txiêx, chuôz zênhx triêv fov trâu paz tuz lênhv Âu Cơ tir ntâuk tsav.

Hnuz xiêz 07/5/1945, Ủy an Hành chính tir ntâuk tros châuz tỉnh Yên Bái tâu yênhx lix. Zơưv Khánh luz tsêr nhoz yênhx Ủy ban cxiv tsav tros tỉnh Yên Bái thâuv ntêx qơư uô hâux lưv xuz thơưx. Đros thiêz têx côngz đas jos lox paz tir ntâuk tros châuz, shông 1946 zơưv tâu bâux xeir uô Chủ tịch Ủy ban tir ntâuk tros châuz tỉnh Yên Bái thiêz zos lênhx Đại biểu Côx hôiv khóa xuz thơưx hâur têz qơưk Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Nhiv no zơưv Trần Đình Khánh li vax tsêr thiêz têx qơư di tích lịch sử txơưr đuô li: Gốc vải Đình Trung, Kror tsuô puôr.....tưz yênhx qơư jông choz kriê cxênhx hluôk nhiv no pâuz lok chor lâul thâuv ntêx cêr tir ntâuk tros châuz, uô nênhx nhiêv têz nhiêv qơư. Cưk kriê Khổng Thị Thu Nga, uô hâux lưv kriê txux chi hâur tsêr cơưv cxênhx iz thiêz cxênhx 2 Việt Hồng heik pâuz, uô lơưr tsêr cơưv tsưr ziv, hâux lưv tso tơưv, niêx shông, cưk kriê Nga cux khênhr chiê shux xênhz muk ndis seiz têx qơư di tích lịch sử hâur xã, chiê têx nhuôs muk hlơưr shaz ndo txiêx njis chor nênhs côngz trâu têz qơưk, piêr kriê têx chuôz zênhx thâuv ntêx zôngv tir ntâuk tros châuz, cxiv kho têz qơưk têx muôx liv:“Thôngz đhâu luôs hâux lưv uô tsênhv tsênhz co, paz chor nhuôs pâuz tsênhz đuô lok têx lâul thâuv ntêx cêr uô nênhx xênhz huôx, cux li côngz đas jos, tsưr ziv tsưx phưv, cxiv kho têz qơưk. Zos tsi uô têx li heik co, têx cêr lịch sử jông ntơưv qơư iz hnuz zuôr trâul pôngz plox jux juk, tsi yuô muôx nênhs pâuz txos, tsi pâuz zơưv Trần Đình Khánh zos lênhx tưs, tsi pâuz shor uô chas ho cxiv kho, por hưv tsês luz tsêr tsar lơưx co tax txos nhiv no? Thiêz cux tsi pâuz hâur luz tsêr ntơư muôx têx zav chuôz zênhx thâuv ntêx, tâu zôngv thâuv ntu co xưz”.

Por hưv, tuôr tsês jông têx li heik sâuv, tsôngv pêx xênhv xã Việt Hồng, huyện Trấn Yên tưz sir jos sik tưr uô nox uô hnar, muôx luz nênhx tsâu sor, siz chos cxiv tsa qơư nhoz ziv hnuz ziv huôv tsar, vav mênhx. Nhiv no, hâur xã tưz muôx ntâu trâur nuv huôv tsar uô nox tâu trơưk têk li: Huôv tsar tu zus njêl tầm, zus keiz ok, nhux tưv, chos njuôs shôngz bát độ, ju lix côngv thôngx...., ntâu qơư huôv tsar uô nox li heik sâuv muôx phênhv sâu tâu txix 500-600 tsov đeiv iz shông. Zơưv Nguyễn Viết Bảo, Bí thư Chi bộ jok Chao, thiêz cux zos Giám đốc HTX kôngz nuv Việt Hồng heik pâuz:“Tsôngv box nhoz thax tsav no njiz trâul lok six ntâu phiv liv, viv têx kôngz uô tâu cux muôs tsi yuô pôngz, qir txix têx li heik co, pêz quyết tinhv yênhx lix HTX kôngz nuv chiê côngz xiv huv kôngz nuv txos trâu pêx xênhv gri huv đros. Tiv 2, sâu zuôr hur si pêx xênhv têx kôngz, txar jav têx kôngz uô tâu tsi muôx qơư muôs truôx tuk, uô tsi jông txos pêx xênhv hâur jok, hâur xã cêr huôv tsar uô nox”.

Nhiv no 100% chuôz zis pêx xênhv nhoz no tưz tâu tơưk tênhv tênhz têz qơưk, tâu zôngv đêx hur; chor nhuôs zâu nhoz hnuz nhôngs muk cơưv ntơưr tâu muk cơưv cxix cxuô; têx cêr muk lol cxiv uô jông, 90% ntâu tâu luôv suôz jêz, xi măng đu lus. Txos nhiv no, xã tsuôk yuôr zuôr xar 3% chuôz zis zos chuôz zis pluôs; têx chuôz zis zuôr xar pluôs cux tsuôk yuôr xar muôx 4%; xav kror đruôz đraz iz lênhx nênhs muôx phênhv sâu tâu tax 53 tsov đeiv iz shông. Xã tưz uô tiêr 12 hâur 19 hâux lưv tso tơưv lok cxiv tsa xã jông jav, huôv tsar. Zơưv Triệu Khánh Thiện, Chủ tịch Ủy ban xã Việt Hồng, huyện Trấn Yên, Yên Bái heik pâuz: “Hâur ntu zuôr txos, xã zuôr tso tơưv Nghị quyết chuyên đề huôv tsar ju lix reik đros por hưv, tuôr tsês heir nênhs Tày têx txux chi vênhx huôv jông cxôngx nzor, đros trâu di tích lịch sử qơư tsav tros Vần hâur thax tsav. Đros thiêz têx muôx jông ntơưv qơư, hâur thax tsav cux zuôr xeir iz cxiê trâur nuv huôv tsar uô nox huv đros chiê huôv tsar uô tâu trơưk ciêz đrôngs tsưr ziv, siêz xar. Đros trâu ju lix, kôngz-jôngr nuv, pêz zuôr moz siêz txos huôv tsar uô têx jông chiê muôz hâux lưv uô ntơưv qơư trâu nênhs lox tôngv....”.

Việt Hồng-Chor tuz lênhv tir ntâuk tros châuz thâuv ntêx qơư nhoz uô hâux lưv nhiv no tưz hlôngr yiêz ntâu. Tsôngv pêx xênhv thâuv tưs cux uô nênhx sik thôngx siêz, sir jos đros cấp ủy, hâu nov ntơưv qơư cxiv tsa têz qơưk ziv hnuz ziv tsâu sor, vav mênhx, chiê yênhx xã uô tâu jông luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz truôx jông hâur tỉnh Yên Bái./.

                                                                                                          Thừa Xuân-Riê Lâux cxeik, nhênhv

                                                Tsưx phưv, huôv tsar truôx “Jôngr Đại tướng Võ Nguyên Giáp"

          Luz har jôngr no nhoz trâu ntơưv ntus jos Nhọt oz saz ntus cêr lox 37, đar muôx 200 ha, chuô lax nziês hâur yênhx shông. Shông 1954, hâur ntu tir ntâuk tros châuz txix  Nghĩa Lộ (tỉnh Yên Bái) tuôx muk trâu Điện Biên chiê tir ntâuk tros châuz Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp thiêz Đoanx tuz tros tưz tuôx so trâu ntơưv luz har jôngr no, chiêv cxiv tsa tuz lênhv cov truôx khor; txix ntơư txos trâu nhiv no, luz har jôngr co tâu tsôngv px tik bê hu uô “Jôngr Đại tướng Võ Nguyên Giáp". Thiêz luz har jôngr co muôx ntâu zav ntông lâuk li: Ntông đaz, ntông chiêz, ntông ntôngx. Đhâu 70 shông, luz har jôngr no cux tsênhv tsưx phưv tâu truôx, cux li tâu tsôngv px hâur thax tsav sêiz hloz, ndo txiêx njis txos Đại tướng Võ Nguyên Giáp đros đoanx tuz lênhv co. Zơưv Lò Văn Linh, Tsar jos, tsar sêiz car har jôngr jos Nhọt, xã Gia Phù hêik pâuz: Cur lok six jông siêz tâu đros tsưx phưv, sêiz car har jôngr Đại Tướng Võ Nguyễn Giáp, iz ciêz pêz muk qênhz yuôx luz har jôngr no 3 jiês tsik chiê px ruôr ntor, tsik chiê hluôr tơưk txêik cuz. Thiêz pêz tưz yax kriê trâu tsôngv px sđ chiê têx mê nhuôv tov kaz no đros tsưx phưv truôx luz har jôngr no đros đrêiv sđ luz nênhx.

         Zơưv Đinh Công Són nhoz xã Gia Phù, zuôr xar 30 uô hâux lưv đros sêiz car tsưx phưv "Har jôngr Đại tướng Võ Nguyên Giáp", nhiv no tưz hlôngr uô hâux lưv sêiz car qơư txi côngv Đại tướng txix ciês thâuv cxiv uô tâu tiêr thax tsav qơư di tích no. Zơưv Công Són cux hêik pâuz tiêk, txơưv lâuk hnuz nhôngs siêz, zơưv Són cux tsênhv niêx hnuz sir tas đas jos tsưr ziv đros tsôngv px hâur thax tsav tu tsưx phưv, sêiz car qơư txi côngv di tích no, zos luôs hâux lưv uô ndo txiêx njis txos Thơưx tuz tros:  Cur lok six jông siêz đros yax kriê fâuv hluôk nhiv no, lar hêik zos cxuô lênhx shuv xênhz nhoz cxuô luz tsêr cơưv ntơưr pâuz txos têx tsiv grê lok Đai Tướng thơưx tuz tros no. Cur tâu tsưx phưv sêiz car qơư txi côngv thiêz niêx hnuz hlơưr shaz kror qơư co, cur cux jông siêz hênhr

          Qơư di tích sâu bê Đại tướng, shông 2008, ủy ban tỉnh Sơn La tưz côngk nhav har jôngr Đại tướng Võ Nguyên Giáp zos di tích lịch sử cấp tỉnh. Txos shông 2020, tỉnh Sơn La tưz choz trâu huyện Phù Yên cxiv kho đuô qơư Di tích lịch sử tir ntâuk tros châuz Pháp har jôngr jos Nhọt truôx khor, txuôk đros huôv tsar qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs hâur thax tsav tỉnh Sơn La. Kaz shông 2021, huyện Phù Yên tưz uô tâu tiêr qơư di tích tir ntâuk tros châuz Pháp txi côngv. Co zos tsêr Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Qơư txi côngv. Muk txos trâu thax tsav qơư no, tsôngv px thiêz tsôngv kruô cux pâuz txos têx qơư so Đại Tướng chox tuz lênhv tuôx muk tir ntâuk zênhx tros châuz Điện Biên Phủ đrav ntêx. Pos Nguyễn Thị Hồng Hạnh nhoz huyện Phù Yên (Sơn La) shir phaz lul hêik: Zos iz lênhx hluôk xênhz zus trâu ntu têz qơưs thax zênhz, cur lok six jông siêz thiêz zuôr sir jos yax kriê tsôngv hluôk sđ cov pâuz txos têx tsiv grê lok lịch sử co cov muôx chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk txos thax tsav qơư no

        Qơư di tích lịch sử tir ntâuk tros châuz Pháp Har jôngr jos Nhọt thiêz qơư txi côngv Đại tướng Võ Nguyên Giáp zos cxuô di tích lịch sử vênhx huôv tsiv grê, chiê yax chor hluôk nhiv no pâuz txos chor lâuk đrav ntêx têx tsưr ziv, đas jos tir ntâuk tros châuz, cxiv kho têz qơưs truôx tuk, tsôngv px cxuô hêir nênhhss sđ muôx luz nênhx tsâu sor./.

                                                                                                   Tsu cxêik nhênhv-Trấn Long- VOV Tây Bắc