Ki lĕm tung túa tơlá tơrŭm bro nhŏng o dêi mơngế Bơhnéa
Chủ nhật, 06:00, 16/06/2024   Dơng/VOV Tây Nguyên   Dơng/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Mơngế Bơhnéa, túa pro nhŏng o cha ngăn cho kơxái vâ tơdjêp tơkoh nhŏng o, ing mâu ngế tơmối chiâng ngế ki hmâ achê, ƀă pâ nhoăm, veăng kum dêi rơpó tung rêh ối... Mơdĭng pro nhŏng o châ râk vế, pêi pro tiô tơná pin vâ, ai pơxúa hlối lĕm tro, hiâm mơno púi vâ rêm ngế châ rêh ối lĕm ro, achê, tơrŭm rơpó, ‘nâi tơveăng gum dêi rơpó drêng trâm pá puât, hliăng tiâ.

Tiô túa tơlá dêi mơngế Bơhnéa, ai hên tơdroăng ki tơrŭm pro nhŏng o, ki nhên mê cho: Tơrŭm bro chiâng pú hmâ, tơrŭm bro nhŏng o, tơrŭm bro chiâng pâ kuăn, nôu kuăn ƀă hên ki ê. Tơdroăng ki tơrŭm bro mê ai ing tơdroăng ki tơbleăng tơno tung rôh koi póu. Môi tiah 1 ngế hdrêng châi tamo, kong măng koi pou hlo môi ngế ki lâi ‘lo, ngế hdrêng mê tối ăm dêi nôu. Rơpŏng ngế hdrêng mê lăm trâm, pâ tơrŭm bro pâ kuăn ăm 2 ngế vâ ngế hdrêng mê hluăn ing châi tamo. Lơ tung rôh ôu drôu ro, hên ngế ôh tá kâi râk dêi hiâm mơno, chiâng tơdjâk troh tơdroăng tơhôu tơhêng. Hâi kơ’nâi ah hiăng tơleăng ai ngế ki kân, krâ pơlê pro pơlĕm, tối tơdroăng ki tro ‘ló, vâi pâ pôi tá ‘nhó dêi rơpó, mê ah chiâng tơrŭm bro nhŏng o, pâ kuăn.

Túa tơlá tơrŭm bro nhŏng o dêi mơngế Bơhnéa châ bro tung tơdroăng ki péa pâ mơhnŏng vâ xêh, pro pơxúa tơniăn lĕm khât, rơhêng vâ mâu ngế rêh ối hơniâp lĕm, tơrŭm tŏng kum dêi rơpó. Pôa Brôn Ƀun, thái yăo ki hiăng pơtê cheăng, a pơlê Tuơh K’tu, cheăm Glar, tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai ai hên nôu pâ, nhŏng o, pú hmâ tơrŭm bro nhŏng o, ăm ‘nâi: leh tơrŭm bro nhŏng o châ po tơ’lêi hlâu, ôh tá mơhrê liăn ngân ôh.

“Hdrối nah vâi hmâ tối, drêng tơrŭm bro nhŏng o ƀă môi pŭm í mê cho tơrŭm bro nhŏng o, pú hmâ ki tiah hmâ gá kơnía git khât. Laga, tâng poh môi pŭm chu mê rơhêng vâ pâ tơnêi tơníu, malối cho poh môi pŭm ro, môi pŭm kơpôu ƀă hên ki ê, tơrŭm bro nhŏng o pro kân tiah mê vâi ôh ti vâ, iâ ai khât ƀă hên ki ê. Tơná á tơrŭm bro nhŏng o xua hâk vâ kơ dêi rơpó, ôh tá ai tơdroăng ki tơmiât xo ki klâi ôh môi tiah tơmeăm khoăng, tơnêi tơníu mê hma pro ƀă môi pŭm í la tơdroăng ki pâ dêi rơpó xuân ối môi tiah, xuân ối hâk nhuô̆m dêi rơpó plâ rơxông”.

Ing ton nah troh nôkố, mơngế Bơhnéa xuân ngăn nhuô̆m, rak vế ƀă hnê tối leh tơrŭm bro nhŏng o, lơ bro kuăn pâ. Vâi krâ nhŏng o ngăn khôi túa tơlá kố cho kơxái kât tơdjêp tơdroăng hâk nhuô̆m, drêng ngế ki tơviah chiâng ngế ki hmâ a chê, đi đo ngăn nhuô̆m, tŏng kum dêi rơpó tung rêh ối. Pôa Ayŏ, krâ pơlê pơlê Piơm, pơlê kân Đak Đoa, tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai tối tiah kố, ki kơnía hiâm mơno tung tơrŭm bro nhŏng o, pâ kuăn dêi mơngế Bơhnéa gá kân khât:

“Drêng tơrŭm bro nhŏng o ôh tá ai kơbố ki lâi ngăn ‘na tơmeăm khoăng, tơdroăng ki vâi ngăn cho vâ tŏng kum dêi rơpó, hâk nhuô̆m dêi rơpó, xut tah lôi mâu tơdeoăng ki hêng hôu dêi rơpó vâ tơrŭm ƀă dêi rơpó, rơtế ƀă dêi rơpó tung rêh ối.Drêng hiăng tơrŭm bro nhŏng o mê ngế ki chía niân tâ hmâ kum ngế ki pá puât tâ vâ tơdroăng rêh ối tá péa pâ châ tơtêk, mơnhông tâ”.

Vâ păng ‘nâng chiâng nhŏng o, pú hmâ tơrŭm bro, drêng pro vâi kô kât kơxá pré tum a kŏng dêi rơpó. Tung tơdroăng ki tơrŭm bro nhŏng pâ kuăn, mê ngế pâ tơrŭm ki bro mê tiê têa tôu dêi kơdrâi tâ tung mŏng ki dâ drôu xiâm, hơ’lâk ƀă mơheăm í ăm ngế kuăn ki bro pâ kuăn mê ôu lơ ăm ngế kuăn ki tơrŭm bro mê âu môi tiah âu dêi tôu pâ, tôu nôu. Bro tiah mê gá ai pơxúa cho ngế kuăn hiăng âu têa tôu nôu, têa tôu pâ ƀă vâi hiăng chiâng pâ kuăn, nôu kuăn kliâm klêa. Pôa Suk, môi ngế ki rơkê ‘na khôi túa lĕm tro dêi hdroâng Bơhnéa a pơlê kân Đak Đoa, tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai, ăm ‘nâi tơ’nôm:

“Khôi túa tơrŭm bro nhŏng o châ pêi pro krá khât, hdrối 2 ngế vâ bro tơdroăng ki tơrŭm bro nhŏng o mê athế ai pôa pơchâu rơkâu xối ƀă nhŏng, hdroâng hdrê cho ngế ki mơnhên. Pôa pơchâu kô kơ-êng nhên péa ngế, tâng hlo hâk nhuô̆m dêi rơpó khât, ngăn dêi rơpó môi tiah nhŏng o klêa kliâm mê nếo po leh tơrŭm bro nhŏng o. Drêng po leh, péa ngế athế ai mâu rơkong tơpui tơhrâ mê cho: ôh tá ‘nêk mơ’nêa dêi, pro tơpôu ‘mêi dêi rơpó, ôh tá tơpui ‘mêi hôu dêi rơpó, tá rơpŏng hngêi dêi rơpó maluâ trâm mâu tơdroăng klâi, tơdroăng ki lâi tung rêh ối”.

Khôi túa tơlá tơrŭm bro nhŏng o dêi mơngế Bơhnéa cho môi khôi túa ki lĕm tro mơhno hiâm mơno tơrŭm tung rêh ối, mê cgo kuăn pơlê hâk nhuô̆m, rak vế ƀă pơtối hnê tối ing hên rơxông. Pôa Đinh Ngăm, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan Măt trâ̆n Tơnêi têa tơring ‘Mang Yang, kong pơlê Gia Lai tối rơdêi:

“Khôi túa tơlá tơrŭm bro nhŏng o kố gá tro lĕm khât, châ vâi krâ nhŏng o rak vế, hnê tối. Mâu ngế ki tơrŭm bro nhŏng o ƀă dêi rơpó mê vâi tơrŭm, đi đo rơtế ƀă dêi rơpó, tŏng kum dêi rơpó drêng trâm pá, vâ rơtế ƀă dêi rơpó mơeăm tung rêh ối. Malối cho rôh châi tamo, drêng hiăng tơrŭm bro nhŏng o mê vâi ngăn dêi rơpó cho mâu ngế tung rơpŏng hngêii, cho nhŏng o dêi tơná mê drêng lâi xuân ai mâ mơhnhôk, hơlêm dêi rơpó tá hiâm mơno ƀă tá liăn ngân. Xua mê vâi krâ nhŏng o ngăn nhuô̆m, rak vế khôi túa tơrŭm bro nhŏng o kố”.

        

        

  Dơng/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC