Mơdêk ki kơnâ khôi túa lĕm tro vâ mơjiâng tơdroăng rêh ối nếo a kơpong hdroâng kuăn ngo kong pơlê Kon Tum
Thứ hai, 06:00, 12/02/2024 Khoa Điềm/Tơplôu: A Sa Ly/VOV Tây Nguyên Khoa Điềm/Tơplôu: A Sa Ly/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Kong pơlê Kon Tum ai dâng 54% pơ’leăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo, tung mê ai 7 hdroâng kuăn ngo ki rêh ối hiăng ton akố, mê cho: Rơteăng, Jêh - Triêng, Bơhnéa, Jarai, Brâu, Rơ Măm [ă Hre. {ă hiâm mơno kho\m châ mơnhông tơmeăm ki ai hlâu, ki tơ’lêi vâ tơtêk, kong pơlê Kon Tum hiăng chôa ‘lâng mơjiâng mâu tơmeăm ki ôm hyô, tơmeăm ki xúa, dâi, mê cho mâu tơmeăm khoăng, túa le\m tro tiô khôi hmâ kum kuăn pơlê pêi lo liăn ngân vâ mơdêk tơdroăng rêh kâ ối.

Têt hmâ cho roh kong prâi a pơlê kân Măng Deang, tơring Kon Plông, kong pơlê Kon Tum hngíu má môi tung hơnăm. Ai hơnăm hyôh kơdroh trâu pơtối a mêi hbri hbríu. Mâu hơnăm hdrối, troh mâu thôn pơlê dêi kuăn pơlê Rơteăng roh kố, rêm rơpŏng hngêi tơkŭm dêi pó a hơpiâp on vâ ví ki hngíu ƀă ôu drôu, pêi cheăng pêt mơjiâng tơmeăm môi pơtê tâi tâng. Laga Têt a Măng Deang nôkố hiăng phá tơ-ê. Rế tơdah, rế hnê mơhno khu tơmối troh a homestay dêi rơpŏng, ngoh A Dương, pơlê Kon Pring, pơlê kân Măng Deang, tơring Kon Plông, tối ăm ‘nâi Têt kố hngêi ngoh xuân tơdah tơmối ôm hyô tiah hmâ. Tơmối ôm hyô hâk ‘nâng troh pơlê vâ ti tăng plĕng ‘na tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê Rơteăng, hâk vâ ti tăng plĕng ‘na Kuât, chêng koăng – kơhnhon xuăng. Tơdroăng nếo kum rơpŏng pêi lo liăn, phiu ro tâ, tơmiât tro tâ, kơhnâ pêi cheăng tâ:

            ‘’Á tơmiât pin thế mơnhông ki tơ’lêi hlâu dêi rơpŏng, dêi tíu pin ối vâ mơnhông cheăng kâ rơpŏng. Vêh tơpui tơno đi đo á ƀă rơpŏng khŏm pêi homstay tơdah tơmối ôm hyô. Kơtăn kố 3 hơnăm a pơxiâm pêi pro tơdroăng vâ pro mê. Troh roh 30/4/2023 á pơxiâm lôu péa tơdah tơmối ôm hyô troh ối. Ƀă 9 kơbong mơdró á xuân pêi lo liăn vâ rôe tơmeăm tung rêh ối, păn kuăn ‘nĕng hriâm tŭm tâi tâng. Á xuân hriâm troăng pêi ôm hyô a mâu tíu vâ tơdah tơmối lĕm tro tâ. Môi tiah roh Têt kố á ai hbrâ mâu kơchâi kâ tiô khôi vâi krâ nah dêi mơngế Rơteăng á vâ tơbleăng ƀă tơmối mê’’.

 

            Mơhé dế ối cho tơring ối tung khu ki pá puât dêi kong pơlê Kon Tum, laga mâu hơnăm achê kố kơnôm mơnhông ôm hyô ngăn loăng pơlái kong kế, ƀă kơjo dêi loăng pơlái kong kế, khôi túa lĕm tro ki má môi dêi mâu hdroâng kuăn ngo a tung pơlê, môi tiah Rơteăng, Hre ƀă hía hé xua tơdroăng cheăng, tơdroăng rêh ối, troăng tơmiât pêi cheăng tung pêt mơjiâng tơmeăm dêi kuăn pơlê hên pơhlêh hôm. Môi tiah pơlê Vi Rơ Ngheo, cheăm Đăk Tăng, mơhé hơngế tíu xiâm tơring, lơ pơlê Kon Vơng Kia, Kon Pring, pơlê kân Măng Deang kố pơrá hiăng chiâng tíu troh dêi tơmối ôm hyô. Tơdah troăng pêi rah tơdroăng ki châ tâ châ hlo mâu kơpong tơnêi nếo roh Têt teăng ki ối a hngêi phiu ro Têt tiô khôi hmâ vâi krâ nah, khu râ kăn pơkuâ tơring Kon Plông ƀă kuăn pơlê hiăng tơkŭm po hên tơdroăng pêi tơdah rơnó Hơngui, phiu ro Têt. Hâi hdrối Têt hơnăm kố tơring tơkŭm po kơchơ mơdró Măng Deang tơbleăng hên kơchâi kâ kơhiâm dêi tơring pro tơmối ôh tá ƀĕng ê ƀă hâk vâ. Nâ Nguyễn Thị Bích Ngọc, tơmối troh ing Pơlê kong kân Hồ Chí Minh châ tâ ƀă rôe tơmeăm a Kơchơ, tối tiah kố:

             “Klêi kơ’nâi á prôk môi hroh a kố ai mâu tơmeăm ki má môi môi tiah têa rơmâ loăng. Têa rơmâ a kố vâi pro xêh ƀă kŏng tâi tâng hlối. Mê cho tơdroăng ki á tơmiât thế mơnúa vâ rôe. Gá xú phá tơ-ê hlo nhên khât. Pakĭng mê, ai mâu tơmeăm môi tiah teăn tơmeăm ƀă kŏng, mâu tơmeăm ki teăn ƀă kŏng. Á prôk xuân hên tíu tiô á mơnhên môi tơdroăng cho krê a kơpong kố’’.

 

            Kong pơlê Kon Tum mơnhên, tơmeăm ki ai hlâu khôi túa lĕm tro dêi 7 hdroâng kuăn ngo a kố, mê cho: Rơteăng, Jêh - Triêng, Bơhnéa, Jarai, Brâu, Rơmăm ƀă Hre cho ai ki phá tơ-ê dêi pó, kal pêi vâ mơnhông ôm hyô. Troh nôkố, kong pơlê Kon Tum hiăng mơjiâng châ hên tíu troh ki má môi, môi tiah pơlê Đăk Răng dêi mơngế Jêh - Triêng a cheăm Đăk Dục, tơring Ngọc Hồi; pơlê Kon Trang Long Loi dêi mơngế Bơhnea a cheăm Đăk Mar, tơring Đăk Hà, pơlê Vi Rơ Ngeo dêi mơngế Rơteăng ối a cheăm Đăk Tăng, tơring Kon Plông... Nâ Nguyễn Nữ Trà My, môi tơmối hâk vâ châ hlo châ tâ, ti tăng plĕng, klêi vâ chê môi măng tĭng troh Kon Tum tối tơdroăng ki tơná tâ:

            “Á troh akố ƀă hâk tơngăm xua khôi túa lĕm tro dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo. Cho pêng păm khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo. Thăm nếo cho châ mâu kuăn pơlê a Kon Tum tơdah tá hiâm mơno, lĕm ‘nâng, cho pêi tá hiâm mơno ƀă ai mâu tơdroăng pêi dêi kuăn pơlê cho lĕm ƀă achê’’.

 

            Vâ ai tơ’nôm tơmeăm ôm hyô krếo troh ƀă râng chêng tơmối, kong pơlê Kon Tum dế mơjiâng tơ’nôm hên tíu troh xuân môi tiah mâu tơmeăm rôe xúa ki phá tơ-ê pêng păm khôi túa lĕm tro pơlê. Tung troăng prôk ti tăng plĕng, châ hlo châ tâ dêi tơná, tơmối kô chiâng troh lăm pôu kong ki ai xêh a Đăk Glei, Sa Thầy; sâm Ngọc Linh, long têa, xí a Tu Mrông, Kon Plông ƀă hía hé lơ mâu tơmeăm pro ing sâm Ngọc Linh rơtế hên mâu pơkeăng ki ê dêi Kon Tum xuân dế ai ivá krếo mơhnhôk kân ƀă tơmối. Kong pơlê Kon Tum nôkố hiăng ai 186 tơmeăm OCOP, tung mê ai 1 tơmeăm 5 hơlŏng ƀă 6 tơmeăm châ hôm ‘nâng 5 hơlŏng. Pôa Phan Thanh Hoàng, Kăn phŏ pơkuâ Khu pơkuâ ‘na khôi túa lĕm tro, Tơ’noăng ivá ƀă Ôm hyô kong pơlê Kon Tum mơnhên:

            “Khôi túa lĕm tro cho mơhúa dêi hdroâng kuăn ngo. Tơdroăng rak vế, mơnhông mâu ki kơnâ khôi túa lĕm tro kal thế châ troh lâp lu tung mâu tơdroăng pêi rêm hâi ƀă kum ăm tơdroăng mơnhông ôm hyô. Vâ mơhnhôk kơxô̆ tơmối troh ƀă Kon Tum mê kal thế xúa ƀă mơnhông tŭm tơdroăng ki tơ’lêi hlâu. Mâu tơmeăm ôm hyô kal thế ai hên. Ai hên troăng mơđah, tơbleăng ki pơlê xiâm, tơnêi têa rế hía rế mơnhông’’.

 

Ing tơdroăng mơnhông tơmeăm ki ai hlâu ‘na loăng pơlái kong kế ƀă tơrŭm ƀă rak vế, rak ruô khôi túa lĕm tro ki má môi dêi mâu hdroâng kuăn ngo nhŏng o, ôm hyô Kon Tum dế ai mâu tơdroăng pơhlêh hên. Hơnăm 2023 tơring kơpong hơngế hơhngo ki pá puât Tu Mrông tơdah 10.000 roh tơmối ôm hyô; tơring Kon Plông ƀă Kơpong ôm hyô ngăn loăng pơlái kong kế tơnêi têa Măng Deang tơdah 1 rơtuh tơmối ôm hyô...

A tung mâu hâi Têt Lo hơnăm nếo Giáp Thìn 2024, hên khu tơmối rah xo Kon Tum cho tíu troh vâ châ hlo châ tâ mơngiơk rơnó Hơngui a mâu pơlê xiâm tơniăn lĕm laga ai ki lĕm tơ-ê.

Mâu tơdroăng ki châ tơƀrê lĕm mê, tơmeăm khoăng châ mơdriu, Kon Tum dế xông dêi tơná tơmiât troh mơnhông nếo krá tơniăn tung dế kơpong kân rơdâ Tây Nguyên.

 

Khoa Điềm/Tơplôu: A Sa Ly/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC