Rơnó Hơngui kố lăm troh a cheăm Ea Hồ, tơring Krông Năng, kong pơlê Dak Lak, ing tơdế cheăm troh mâu thôn, pơlê nôkố hiăng ai tơ’nôm hên toăng ki nếo châ bro lĕm krá. Mâu troăng prôk ki trâp hliâk hdrối nah nôkố hiăng tôh chhá kơxu lơ ok ƀê tong. On tơhrik bâ eăng hiăng ai a rêm hngêi kuăn pơlê. Hngêi trung hriâm, hngêi pơkeăng cheăm hiăng châ ‘no liăn bro nếo.

Tung pló drôu xiâm a hâi hơngui, krâ pơlê Y Nút Niê, cheăm Ea Hồ, tơring Krông Năng phiu ro tối, tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo hiăng kum tơ’nôm ivá ăm vâi krâ nhŏng o mơ-eăm hluăn ing kơtiê, tơrŭm tro ƀă tơnêi pơlê xiâm kố:

“Hdrối nah, pêi chiâk xơpá khât, pêi 2 – 3 ha mê ôh tá bê kâ. Tơnêi têa tơmâng ngăn kuăn pơlê akố ‘na pêi cheăng kâ rơkê, kih thuât tơnêi têa pơkâ mơ’no ăm kuăn pơlê pêi tiô ƀối, hơ’lêh hên hdrê loăng pêt ki ai liăn kơnâ môi tiah sầu riêng, tiu, kuăn ‘nĕng châ hriâm tâp”.

Ối tung kơdrâm mơngế, tâ ro hâi rơnó Hơngui, veăng tung mâu tơdroăng tŏn chêng tôu koăng, kâ mâu kế kâ ki kơhiâm dêi kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo a Hngêi mơhno túa lĕm tro cheăm Ea Hleo, tơring Ea Hleo, kong pơlê Dak Lak, pôa Lê Quang Bảng, môi ngế kuăn pơlê tung cheăm hâk tơngăm: Hngêi mơhno túa lĕm tro dêi ngin kố châ bro ing 3 hdrối nah. Hngêi mơhno túa lĕm tro hiăng chiâng toăng hngêi tơdjuôm dêi vâi krâ nhŏng o, mâu tơdroăng cheăng tơ’noăng mơhno túa lĕm tro, hơdruê, xuăng, pơtâp ivá ai rôh châ mơnhông tâ, hên mâu khu, Kâu lăk ƀô̆ châ ai mâ kum rak vế mơdêk ki kơnía ‘na túa lĕm tro hiâm mơno tung pơlê pơla.

“Ngin ai hngêi mơhno túa lĕm tro kố, cho hngêi hôp tơdjuôm xuân cho hngêi tơdjuôm dêi kuăn pơlê, châ kuăn pơlê pêi pro kơhnâ ƀă tâi tâng mâu tơdroăng ki hơniâp ro xah hêi môi tiah Trung thu lơ Têt mâu Chi hô̆i mố đô̆i hơnăm hiăng krâ, Chi hô̆i vâi kơdrâi ƀă mâu hâi mơdĭng mê vâi krâ nhŏng o tơkŭm akố hên kơdrâm, tơdroăng ki hơniâp ro khât ƀă mơnê Đảng, Tơnêi têa hiăng tơmâng ngăn po troăng vâ kuăn pơlê pêi pro ƀối tro hiâm mơno thôn pơlê nếo”.

Troh a cheăm Yang Tao, tơring Lak, kong pơlê Dak Lak, tơmối châ veăng ƀă vâi krâ nhŏng o, mâu nôu meăn tơnêi hneăn bro hdro, vó lơ mâu kuăn kiâ ki lĕm mơnâ sap ing tơnêi hneăn. Pôa Y Wu Sruk, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan cheăm Yang Tao, ăm ‘nâi: Cheăng meăn tơnêi hneăng khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo M’Nông a Yang Tao, lĕm tơviah khât dêi mâu kế tơmeăm ki châ meăn bro mê.

Tơdroăng rêm to cheăm môi tơmeăm hiăng po troăng prôk ki nếo kum cheăm tơring mơdêk ivá mơ-eăm ƀă thăm mơdêk ki kơnía, mơdêk pêi lo liăn ăm vâi krâ nhŏng o pro kế tơmeăm ing tơnêi hneăng khôi hmâ:

“Ngin dế pơtối rak vế mâu pơlê cheăng ton nah xuân rơhêng vâ mơnhông rế hía hên ƀă ăm xúa tung kơchơ mơdró. Nôkố ngin hiăng chêh inâi ‘mot kế tơmeăm OCOP. Nôkố ai hên tơmối troh a tơring Lak ai mot ngăn tung pơlê cheăm vâ mơnúa, châ ngăn mâu ngê̆ nhân pêi ki khât. Tung tơring xuân ai mâu droh rơtăm tơmiât troăng mơnhông ôm hyô pơlê pơla. Tiô pơkâ dêi Khu pơkuâ ngăn Đảng ƀô̆ tơring kô mơjiâng tơring Lak chiâng tíu xiâm ôm hyô dêi kong pơlê Dak Lak tung pơla hơnăm 2030. Mâu ngê̆ nhân mơ-eăm pro tiah lâi ăm mâu kế tơmeăm dêi pơlê cheăng tiô khôi pro tơmeăm ƀă tơnêi hneăn troh ƀă tâi tâng mâu kong pơlê ki ê ‘na kế tơmeăm ki châ bro ing tơnêi hneăn dêi tơná”.

Tiô pôa Nguyễn Hoài Dương, Kăn pơkuâ Khu ngăn chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê kong pơlê Dak Lak, troh nôkố lâp kong pơlê ai 78/151 to cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo. Tung mê, ai 5 to cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo mơdêk. Tung la ngiâ ah, rơtế ƀă tơdroăng tơmâng ngăn ‘no liăn bro hngêi trăng troăng klông. Dak Lak pơtối tơmâng tŏng kum tâ nếo troh tơdroăng ki rak vế ƀă mơdêk mâu kế tơmeăm ki kơnía ‘na túa lĕm tro khôi hmâ tiô troăng krá tơniăn, tŭm têk ƀă ai ki kơnía.

Tung mê, tơkŭm mơnhông tơdroăng rêm to cheăm môi to kế tơmeăm bro chiâng ki lĕm dêi rêm kơpong, rêm hdroâng kuăn ngo, tơdrêng amê hlối hơ’lêh túa cheăng kâ vâ kơdroh kơtiê krá ton. Pôa Nguyễn Hoài Dương tối nhên:

“Ƀă 1 to kong pơlê ki ai hên kế tơmeăm ki ai hlâu ‘na tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ƀă khôi túa lĕm tro Tây Nguyên, kong pơlê Dak Lak ai mâu tơdroăng túa pơkâ nhên ƀă tơbleăng troh lâp lu. Ƀă tơdroăng ki tŏng kum dêi Khu ngăn chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê ƀă mâu kơvâ cheăng dêi kong pơlê mê kố cho troăng hơlâ pêi pro tro tơdrăng vâ pro tơdroăng ki hbrâ rơnáu tung hnê tối, mơđah tơbleăng, tơdjâk troh lâp lu tâ nếo ai hên tơmeăm OCOP châ tê tơniăn ing mê kum mơdêk pêi lo liăn ăm kuăn pơlê a thôn pơlê ƀă mơdêk mơnhông rơdêi thôn pơlê nếo”.

Môi rơnó Hơngui nếo dế vêh, tơdroăng ki hơniâp ro hiăng troh a rêm hngêi, hiăng ai mâ a rêm hơlâ troăng. Tung hyôh dêi rơnó Hơngui, mâu pơlê cheăm, thôn pơlê nếo a Dak Lak môi tiah bâ eăng rêh ối nếo ƀă mâu hlá nhâ ki nếo huăn, hmŏng, hên hĭn mâu reăng tơ’noăng dêi rơpó tơpo lĕm. Nôkố mơjiâng thôn pơlê nếo ôh ti xê cho hnoăng cheăng dêi rêm râ kăn pơkuâ, khu pú hên mê hiăng chiâng tơdroăng cheăng tơdjuôm dêi rêm rơxông kuăn pơlê. Tâi tâng tơdjuôm ivá veăng bro chiâng mâu pơlê cheăm rêh ối nếo.