48 hơnăm hiăng tơkâ luâ, tơdroăng ki ôh tá kâi piu ‘na mâu hâi khế tơplâ ki ó vâ tơleăng peăng Hdroh, rak tơniăn têa tơrŭm chiâng môi xuân u ối tung hiâm mơno dêi rêm ngế ki châ hlo châ veăng tung rôh tơplâ.

La môi tung 5 tơdroăng mot plâ pro tơleăng lĕm Sài Gòn, Kuân đoân 3 ƀă hnoăng cheăng pơkuâ Tơraih tơƀai Tân Sơn Nhất ƀă khu xiâm Tí tăng ‘nâi plĕng – tíu xiâm ‘na pơkuâ dêi khu xâ. Vâ châ pơkuâ mâu tíu ki kal kố klăng a hâi lơ 30/4, Kuân đoàn hiăng ai mâu tơdroăng pêi pro ki rơkê, ƀê̆ng ƀeăn. Trung tươ̆ng Nguyễn Quốc Thước, drêng mê nah bro ngế ki tí tăng ‘nâi plĕng ăm Kuân đoàn 3, ngế ki tơdrêng pơkuâ djâ mâu tơdroăng ki lăm mot tung Sài Gòn hiăng tối mâu tơdroăng ki ôh tá kâi piu tung hâi tơleăng lĕm.

“Tơraih tơƀai Tân Sơn Nhất ƀă Khu xiâm Tí tăng ‘nâi plĕng hiăng châ tơleăng tâi tâng a rôh 11 chôu 30 phut. Tiah mê sap ing 11 chôu troh 11 chôu 30 tá 5 tíu ki xiâm a Sài Gòn pơrá châ tơleăng lĕm rơtế môi hdroh. Ƀriê tung hiâm mơno kân má môi, klêi kơ’nâi châ ƀlêi trâng tơniăn krê, tơleăng lĕm rôh ki mê nah vêh dêi ngi pơlê tung hiâm mơno ngin hâk tơngăm khât, la ai môi tơdroăng, ôh tá ai Pôa Hồ.

Drêng rôh ngin khŏm mơ-eăm plâ ƀlêi trâng khu xâ Mih, Pôa Hồ hiăng châi tamo râ, Pôa tối tiah kố: mâu vâi tăm mơ-eăm rĕng tơleăng lĕm Sài Gòn vâ Pôa châ lăm pôu vâi krâ nhŏng o peăng Hdroh nhŏng o ƀă hên ki ê.

Kơxo hâi kơ’nâi Tung Rơ’jiu Việt Nam mơ’no ƀai hơdruê dêi pôa Phạm Tuyên “Như có Bác Hồ trong ngài vui đại thắng”, rôh ki mê ngin nếo hơniâp ro khât, Pôa Hồ hiăng mot tung kố, kuăn pơlê peăng Kơnhŏng ing nhạc sih hiăng tơdah Pôa mot ƀă ngin, mê drêng mê nah hlo tung hiâm mơno tơniăn lĕm”.

Troăng ki vâ kâi plâ pro tơleăng lĕm hâi lơ 30/4/1975 ai hnoăng veăng ‘no mơheăm chhá dêi lối rơtuh ngế kuăn ki rơkê dêi rêm tíu tung lâp tơnêi têa. Lo ing tơnêi dêi Quảng Ninh, mâu ngế lêng - mâu pro kơchâ hmốu ai inâi Binh đoân kâi chân hiăng ai hên hnoăng cheăng ƀlêi trâng, ôh tá xâu xơpá rơtế chêh tơdroăng hơdruê Tơplâ khên tơnôu Rơnó Hơngui.

Klêi veăng lăm plâ a Ƀuôn Ma Thuột, hên mâu lên Binh đoân pro kơchâ hiăng lăm plâ Sài Gòn plâ troh tơraih tơƀai Tân Sơn Nhất, Khu xiâm tí tăng ‘nâi plĕng dêi Ngụy  ki pơkuâ, Dinh Độc Lập. Pôa Bùi Duy Thịnh, drêng mê nah cho ngế kum pêi a Kăn pơkuâ tiêu ban quân lục dêi trung đoân 28, ối chôu pâ hâi lơ 30/4 mê nah tối: 

“Troh 10 chôu ngin hiăng plâ troh a bo cheăng xiâm dêi Khu xiâm tí tăng ‘nâi plĕng lêng Ngụy Sài Gòn. Troh 11 chôu 30 phut, tơdrêng chôu ki mê peăng Dinh Độc lập  ngin ‘nâi xuân hiăng châ tơleăng lĕm, ngin xuân kơchúa hlá cờ a Khu xiâm Tí tăng ‘nâi plĕng Sài Gòn. Tâi tâng ngoh o  lo vâ lăm plâ  tơbriât pơkuâ, xo tâi tâng mâu xơkê, chăng, loăng râng pơkuâ dêi kăn lêng Cao Văn Viên, tăm pŏng dêi Nguyễn Văn Thiêụ. Tung hiâm mơno ro pá kâi tối, troh nôkố xuân tá kâi tôi tâi’’.

Hiăng 48 hơnăm tơkâ luâ sap ing hâi châ tơleăng lĕm peăng Hdroh pro tơnêi têa tơrŭm chiâng môi, la mâu tơdroăng tung hiâm mơno dêi khu lêng tơleăng lĕm mot tung Sài Gòn xuân ối hlo môi tiah nếo tung hiâm mơno dêi rêm ngế ki châ hlo. Hơniâp ro tung khu ki chêh hlá tơbeăng Việt Nam ki apoăng ai mâ a Dinh Độc lập klăng a kong hâi dế hâi lơ 30/4/1975, ngế ki chêh hlá tơbeăng Trần Mai Hưởng, cho ngế xiâm pơkuâ Thŏng tâ̆n xah Việt Nam hneăng hdrối nah hiăng chêh ƀă xup xo um ki ƀlêi trâng ƀă inâi: “Rơxế kom ƀa khu lêng tơleăng mot tung dinh Độc Lập a kơhâi dế lơ 30/4/1975” ƀă hên ƀai chêh ‘na hâi tơleăng lĕm tơnêi têa.

Ngế ki chêh hlá tơbeăng Trần Mai Hường ăm ‘nâi, drêng rơxế kom ƀa chơ mâu khu chêh hlá tơbeăng mot a chê pơlê kong kân mâu ‘mrâm pháu dêi khu lêng xuân ối pơtối pĕng, mâu rơxế chơ khu chêh hlá tơbeăng athế pơtối ối a chê ƀă rơxế kom ƀa vâ ví tro mâu ‘mrâm pháu. La mot troh pơlê kong kân cho hiăng cho môi tơdroăng ki ê, kuăn pơlê akố kơtâu lo a troăng tơdah khu lêng vâ lăm tơleăng lĕm:

“Kuăn pơlê phiu ro khât, hbru tơmeăm ƀă djâ tơvế têa ôu ăm mâu nhŏng o. Môi ngế muăn ki kŭn dâng 13 – 14 hơnăm hếo to a rơxế dêi khu chêh hlá tơbeăng ngế muăn ki mê nah hmôu pơ ối xêh a rơxế ƀă tơpui têi cho: hiăng châ tơleăng, hiăng châ tơleăng lĕm ƀă kuăn pơlê péa pâ troăng lo mot xo mâu mố đô̆i, rup kŏng tó hơniâp ro ƀă hơdruê.

Hơdruê mâu ƀai hơdruê môi tiah ƀai “Tiến về Hà Nội” dêi Văn Cao mê ai rơkong hơdruê: “Trùng trùng quân đi như sóng, lớp lớp đoàn quân tiến về.” Rơkong hơdruê ki mê tro môi tiah ƀă rôh ki mê. Rêm ngế hơdruê ƀai hơdruê ki mê ƀă hơniâp ro khât, vâi mơhno troăng ăm ngin lăm mot.