Nâ Chu Thị Bắc, chuyên viên Ƀơrô cheăng Pơkuâ ngăn Yăo yuk Râ má môi ƀă Mầm non, Khu ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngoâ rơkê kong pơlê Gia Lai, cho môi tung lối rơpâu ngế kăn ƀô̆, viên chưk ối tung mâu ngế ki tro pơhlêh tíu pêi cheăng sap ing pơlê kong kơdrâm Pleiku chu lăm pêi cheăng a pơlê kong kơdrâm Quy Nhơn, kong pơlê Bình Định tiô pơkâ ‘mot tơkŭm kong pơlê. Nâ Bắc ăm ‘nâi, troăng prôk troh tíu pêi cheăng nếo hơngế lối 160km, văng xŏn 800m bu cho môi tơdroăng ki pơloăng mơnúa ki nâ kô tơkâ luâ.

Tơdroăng ki mung hngêi ối a pơlê kong kơdrâm ki kân, tơdroăng ki kuăn ‘nĕng hriâm tâp xuân cho tơdroăng ki pá puât ki nâ rơtế ƀă dêi kơnốu nâ dế mơ-eăm tăng troăng pơkâ tơleăng, vâ mơ-eăm pêi klêi tro hnoăng cheăng:

“Liăn khế bố to lâi xo mê yă roê tơmeăm xúa rêm hâi mê nếo hngêi ối mơni kô xơpá khât. Xua tơdroăng cheăng mê athế lăm yoh. Ƀă tơdroăng ki roê tơnêi pro hngêi lơ ối ton há lơ ôh mê gá ối ngăn tung tơdroăng ki pêi lo liăn. Yă tơnêi a pơlê kong kơdrâm Quy Nhơn môi tiah Cát Tiến, Nhơn Hội nôkố xuân hiăng tâk péa xôh tâng pơchông ƀă hdrối”.

Xuân hiăng tung tơdroăng ki hbrâ rơnáu, nâ Nguyễn Mộng Thường, kăn ƀô̆ râng liăn Rak vế ƀă Mơnhông pêt kong kong pơlê Gia Lai xuân dế xing xoăng tơdroăng cheăng rơpŏng hngêi vâ hbrâ rơnáu xo tơdroăng pơkâ pơtroh lăm pêi cheăng a kong pơlê ki nếo. Nâ tơmiât vâ pơtroh dêi kuăn ăm dêi rơpŏng peăng pá kơnốu roăng ngăn vâ klâ xoăng dêi tơdroăng rêh ối a tíu pêi cheăng nếo, klêi mê kô pro hlá mơ-éa pơhlêh hngêi trung tơdah dêi kuăn tiô tơná.

“Nôu môi tíu, kuăn môi tíu mê hneăng hriâm apoăng chiâng lôi dêi ối a pơlê kong kơdrâm Pleiku ƀă jâ peăng pâ. Ối akố pêi lo liăn iâ, la á xuân kơdĭng hrê vâ hriâm tơ’nôm. Nôkố lăm chu troh a pơlê kong kơdrâm Quy Nhơn mung hngêi ối, hên tơdroăng vâ hrê troh liăn ngân athế kơdĭng mê mơni kô ôh tá rơlối, kal hên. Mơni á kô ngah dêi rơpŏng, hdroâng hdrê veăng tŏng gum á môi iâ”.

A mâu kong pơlê Gia Lai, Kon Tum, hên kăn ƀô̆ kơdrâi ki ê, rêm ngế môi tơdroăng cheăng, pơrá dế mơ-eăm xing xoăng tơdroăng cheăng ƀă rơpŏng hngêi, pêi châ tơdroăng ki pơkâ thế. Vâi mơnhên nhên ivá hbrâ rơnáu xua tơdroăng cheăng, hbrâ rơnáu krâu tiô tơdroăng. Môi tiah nâ Hà Thị Hạnh, phŏ ngế pơkuâ Ƀơrô cheăng Tổ chức - Hành chính, Khu ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngoâ rơkê kong pơlê Kon Tum, hiăng vâ pơtroh dêi kuăn ăm jâ pôa peăng kơnốu.

“Mâu muăn tối túa tơmiât vâ cho vâi kô ối a Kon Tum hriâm xua hiăng hmâ ƀă hngêi trung, ƀă lâm hriâm, ƀă mâu vâi pú. Á hlo kố cho tơdroăng pơloăng mơnúa kân ƀă mâu ngế ki môi tiah ngin kố. Tơdroăng ki ôh tá chiâng djâ mâu vâi kuăn lăm, ôh tá châ ối achê rak ngăn mâu vâi kuăn”.

Môi tiah tơdroăng dêi nâ Thái Thị Hoàn, phŏ ngế pơkuâ Ƀơrô cheăng tơdroăng tơ’noăng, Khu pơkuâ ngăn Đoân Droh rơtăm Kon Tum mê xơpá hên tâ. Kơnốu lăm pêi cheăng a Lếo, ôh ti ai nhŏng o rơpŏng hngêi vâ ngah, nâ hiăng tơmiât hdrối tung ngoâ nhên ôh tá tơkôm “têa troh chêng nếo tơdúa”.

“Tơná á tơmiât cho mung hngêi ối mê nếo djâ dêi mâu kuăn ‘nĕng rĕng troh vâ mâu vâi muăn hmâ ƀă tíu ối nếo a môi kong pơlê ki nếo. Pakĭng mê, mâu vâi muăn xâu ôh tá vâ hmâng rơkong thái cô hnê hriâm. Nôkố xuân ‘nâi ƀâng um tơvi Quảng Ngãi vâ hmâng ăm hmâ ƀă rơkong tơpui”.

A rêm to kong pơlê ki ‘mot tơkŭm, pơrá ai lối hrĭng ngế kăn ƀô̆ môi tiah nâ Bắc, nâ Thường, nâ Hạnh, nâ Hoàn ƀă hên mâu nâ ki ê. Vâi dế mơ’no tâi ivá vâ tơleăng mâu tơdroăng pơkâ mơ’no ăm hnoăng cheăng pêi ƀă tơdroăng rêh ối, môi tiah kơbố ki lâi lăm, kơbố ki lâi ối; kuăn ngế ki lâi tiô dêi nôu ƀă kuăn ngế ki lâi pơtroh ăm dêi nhŏng o rơpŏng hngêi. Troh a tíu pêi cheăng ki nếo, kô lăm u lâi tăng mung hngêi ối, pâ ăm dêi kuăn hriâm a hngêi trung ki lâi ƀă hên ki ê.

Veăng gum tơdroăng cheăng ƀă mâu kăn ƀô̆ dêi tơná, hên khu râ, kơvâ cheăng hiăng pâ thế ƀă chêh pro troăng hơlâ tŏng gum nhên, môi tiah tŏng gum tíu ối, tŏng gum liăn ki kơto rơxế prôk lăm, gum liăn mung hngêi ối tung 3 hơnăm apoăng. Jâ Phạm Thị Trung, kăn pơkuâ Khu ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngoâ rơkê kong pơlê Kon Tum, ăm ‘nâi:

“Khu ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngoâ rơkê chêh xo mâu tơdroăng ki púi vâ ai dâng 600 ngế hok tro kuăn muăn dêi kăn ƀô̆ kong chưk, viên chưk púi vâ tiô nôu pâ troh hriâm tâp a kong pơlê Quảng Ngãi. Khu xuân hiăng pơtroh tơdroăng kố ăm Khu ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngoâ rơkê kong pơlê Quảng Ngãi xuân môi tiah tơbleăng ăm Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê ƀă Khu pơkuâ ngăn Đảng vâ gum tung mâu tơdroăng cheăng pêi, rak vế tơniăn mâu tơdroăng ăm kăn ƀô̆ kong chưk hmiân tuăn tung rôh ki ‘mot tơkŭm kong pơlê”.

Bu ối lối 1 khế nếo, mâu kong pơlê kô ‘mot tơkŭm tiô tơdroăng pơkâ hiăng châ kĭ. Tơdroăng ki xơpá ăm mâu kăn ƀô̆ dế mơhno hên a mâu kong pơlê Tây Nguyên. Ƀă mâu vâi kơdrâi dế pôu râng a kơxah, tơdroăng cheăng tơnêi têa, tơdroăng cheăng tung rơpŏng hngêi, vâi dế mơ-eăm tơkâ luâ tơdroăng ki pơloăng mơnúa mê, vâ hbrâ krâu pêi klêi hnoăng cheăng pơcháu tung tơdroăng cheăng pêi tung mâu tơdroăng ki lâi.

Vâi kơdrâi kăn ƀô̆, mâu ngế ki ối pá rŏng kơnốu, rơpŏng hngêi dêi rêm rơpŏng, dế rế hía rế mơeăm pêi cheăng, pơtối tŏng gum ivá ăm rôh kăch măng pro lế lĕm, rế iâ mơngê pơkuâ kơ koan cheăng tơnêi têa a kong pơlê tơná.