A rôh hôp, hên rơkong tơpui tối tiah kố, kơxô̆ liăn mơ’no ăm tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo pơla hơnăm 2021 – 2025 tá hâi châ Tơnêi têa tơbleăng mê hên kong pơlê trâm xơpá tung mơjiâng túa pơkâ xúa kơxô̆ liăn.

Ai mâu kơ koan, kơvâ cheăng châ pơcháu hnoăng cheăng pơkuâ ngăn mâu tơdroăng tơkêa, la tá hâi pêi pro hnoăng cheăng mơjiâng túa pơkâ, hnê mơhno pêi pro ƀă chêh tơkŭm mâu tơdroăng pêi pro tơdjuôm dêi tơdroăng tơkêa ƀă hên ki ê. Vi ƀan hnê ngăn mâu tơring pêi pro Tơdroăng pơkâ kố tá hâi tơƀrê tung hriăn ngăn, tá hâi ai troăng hơlâ vâ hơ’lêh nếo túa pêi.

Tung hơnăm 2022, ki hên mâu tơring tá hâi xoăng liăn sap ing liăn ngân tơring vâ pêi pro Tơdroăng kố. Pôa Trần Văn Mẫn, Ngế xiâm ngăn hdroâng kuăn ngo kong pơlê Quảng Ngãi tối tiah kố, Tơdroăng tơkêa 9 dêi Tơdroăng pơkâ tơnêi têa mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng ngo “ ‘No liăn cheăng mơnhông khu hdroâng kuăn ki iâ mơngế ƀă khu hdroâng kuăn ngo ối trâm hên xơpá” tá hâi châ hnê nhên ‘na túa ki ăm mung, kơlo pơkâ mung, hâi khế mung ƀă liăn laih mung ƀă tơdroăng ki tŏng kum mâu hdroâng kuăn ngo ối trâm hên xơpá. Nôkố, kong pơlê Quảng Ngãi ai hên kơxô̆ liăn la ôh tá châ pêi pro.

“Ngin pơkâ thế, túa ki ăm mung kố athế pêi pro tiô túa ki pơkâ thế ăm Hngêi rak liăn troăng hơlâ ăm mung. Môi tiah khu kăn pơkuâ mâu cheăm, tơring nôkố dế pêi, xoăng liăn, pơkâ thế hngêi rak liăn Tŏng kum reh ối pơlê pơla ăm mung. Ƀă mâu ngế ki mung, pro tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng mơnhông mơdêk”.

Tơdjâk troh tơdroăng ki pêi pro tơdroăng tơkêa 1 “Tŏng kum tơdroăng ki ôh tá bê  tơnêi ối, hngêi ối, tơnêi pêi kâ, têa ôu kâ hum roh”, ối tung tung tơdroăng pơkâ tơnêi têa ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo, pôa Trường Trung Tuyến, Kăn phŏ ngăn hdroâng kuăn ngo kong pơlê Gia Lai tối tơdroăng ki ai khât: Hơnăm 2022, mâu cheăm, tơring ki ối tung Tơdroăng hiăng kĭ pơkâ inâi mâu ngế ki ối tung rơpŏng kơtiê vâ pro hngêi ối.

Troh apoăng hơnăm 2023, hên rơpŏng ối tung mâu ngế ki châ tŏng kum hngêi ối. Pôa Trường Trung Tuyến ăm ‘nâi, cheăm tơring tá hâi pêi pro chiâng nhên tung pơkâ tơleăng ‘no liăn tŏng kum ăm vâi krâ nhŏng o:

“Nôkố, vâi hiăng mung ing hngêi rak liăn, kế tơmeăm ối chĕn, nôkố ối tơvâ tíu kố mê gá xơpá khât. Ngin hiăng ai hlá mơ-éa pơtroh ăn Vi ƀan Hdroâng kuăn ngo vâ ai tơdroăng tiâ mơnhên ăm cheăm tơring”.

A rôh hôp, teăng mâ mâu cheăm tơring tối ki rơkê ƀă tối mâu tơdroăng ki tá hâi pêi pro klêi, tơvâ ing tơdroăng ki ai khât tơbleăng mâu tơdroăng tơkêa Tơdroăng pơkâ tơnêi têa mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo. Vâ tơbleăng Tơdroăng kố châ tơƀrê, pôa Hầu A Lềnh, Ngế xiâm, kăn pơkuâ Vi ƀan hdroâng kuăn ngo pơkâ thế mâu tíu pêi cheăng, kong pơlê hriăn ngăn nhên hlá mơ-éa tung pơla tí tăng ‘nâi plĕng ăm Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê tơbleăng pêi pro:

“Pin athế ai hnoăng cheăng hnê mơhno ăm râ tơring, râ cheăm. Mâu tơdroăng ki ối tung hnoăng pơkuâ râ kong pơlê mê râ kong pơlê pơkâ tơleăng, pôi tá tơkôm a Tơnêi têa. Mâu kong pơlê mơdêk hnoăng cheăng tơrŭm, tối tơbleăng tơdroăng kal, tơdroăng ki rơkê. Pơkâ thế Khu ngăn hdroâng kuăn ngo mâu kong pơlê cho kơ koan pơkuâ a kong pơlê athế ‘nâi nhên, séa ngăn rêm khế athế ai hlá mơ-éa tối tơbleăng tiô tơdroăng pơkâ, hnoăng cheăng hiăng châ tơbleăng môi tiah lâi, tơdroăng pêi pro hiăng troh lâi ƀă ối tơvâ tơdroăng klâi?”.

Drêng kố, pôa Hầu A Lềnh, Ngế xiâm pơkuâ, Kăn pơkuâ Vi ƀan hdroâng kuăn ngo nếo pơkuâ djâ Khu kăn ki pêi dêi hnoăng dêi Vi ƀan hdroâng kuăn ngo hiăng pêi cheăng ƀă kăn pơkuâ kong pơlê Quảng Ngãi ‘na klêi kơ’nâi pêi pro Tơdroăng pơkâ tơnêi têa mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo hơnăm 2022 ƀă 3 khế apoăng hơnăm.

Tiô tối tơbleăng, kơxô̆ liăn ‘no ăm tơdroăng kố a kong pơlê tung hơnăm 2022 bu châ va chê 49%; hơnăm 2023, bu nếo ‘no vâ chê 5%. Tơpui a rôh pêi cheăng, pôa Hầu A Lềnh tối troh mâu tơdroăng kum kong pơlê Quảng Ngãi tơbleăng pêi pro châ tơƀrê Tơdroăng kố:

“Kong pơlê ngin gá hngế hngo khât. Ƀă mâu ngế ki châ kum hên mê gá xơpá. Tơdroăng pơkâ dêi ngin gá phá tơ-ê ƀă mâu tơdroăng pơkâ ki ê mê athế tiô râ xoăng. Kố cho môi tơdroăng ki tơkŭm tơtro mê kal ai tơdroăng ki tơrŭm vâ tơbleăng pêi pro. Tơdroăng tơrŭm kố athế tơbleăng ing troăng hơlâ kố ƀă túa pơkâ pêi cheăng pơla mâu kơ koan vâ pro tiah lâi sap ing mơjiâng túa pơkâ, tơleăng tŏng kum mâu tơdroăng ki ối tơvâ tơvân athế tơtro”.

Khu kăn ki pêi dêi hnoăng cheăng dêi Vi ƀan hdroâng kuăn ngo kô chêh tơkŭm tối tơbleăng ăm Chin phuh ƀă mâu khu xiâm, kơvâ cheăng séa ngăn, pơkâ mâu troăng hơlâ tŏng kum mâu tơdroăng ki xơpá, tơvâ tung pơtroh tơbleăng pêi  pro Tơdroăng pơkâ tơnêi têa mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơ kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo.