Hneăng hôp tối tơdroăng rêh ối dêi mâu kuăn ngo tung kong pơlê Lâm Đồng hiăng châ mơnhông tung tŭm tơdroăng. Tơdroăng ‘nâi pêi lo liăn tơkêa teăm tơdrêng xúa kơmăi kơmok, xúa tơdroăng ki rơkê Khoa hok kih thuât tuing pêi chiâk deăng mơjiâng pro tơmeăm hiăng kum châ xo tơ’mot châ 50 rơtuh liăn/ngế/hơnăm, tâk 12,5% tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2019; kơxô̆ rơpŏng xăm kơtiê ối 3,24%. Malối, nôkố lâp tung kong pơlê ai 353 khu mơdró xua kuăn pơlê kuăn ngo pro xiâm pơkuâ, ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn tâk troh 2.773 rơtal liăn; 13 tơmeăm khoăng châ mơnhên OCOP ối má 3 hơlŏng.

Pro ngế pơkuâ ngăn môi kơdrum deăng pơxiâm pêi cheăng ing hơnăm 2017, K’Hoàng, kuăn ngo K’Ho a cheăm Phú Hội, tơring Đức Trọng ăm ‘nâi, kơnôm ‘no liăn tro tiô tơdroăng tung pêi chiâk xua kơmăi ki dâi lĕm, ngoh pêi cheăng hiăng tơbrê, tơdroăng pêi pro tơmeăm tâk luâ 7 hdrôh, pêt hên kơchâi, plâi pôm châ mơnhên krúa Global GAP.

“Tơdroăng pơxiâm pêi cheăng dêi a rôh apoăng pro 1.000m2 hngêi nhĕng hdrối, chôa iâ rêm hơnăm ing mê tơdroăng pêi cheăng rế po rơdâ ing 2.000m2 klêi mê tâk rế klêng. Ngăn tiô kơ tơmeăm ki vâi chêh inâi vâ rôe, nôkố a hiăng po rơdâ tơnêi pêt kơchâi plâi pôm tung hngêi nhĕng tâk 7.000m2. Tung Farm dêi á, ki hên cho pêi pêt tiô kơchâi plâi pôm ki vâi hiăng chêh inâi vâ rôe’’.

‘Nâi nhên kơphế cho môi tung mâu hdrê loăng pêt ki xiâm, inâi kơphế Arabica Lạc Dương ai hên tơdroăng ki xúa, tơ’lêi pêt, pakĭng mơhnhôk kuăn pơlê pêt tiô troăng hưh cơ, tăng ‘nâi xiâm gá hlối tơrŭm ƀă mâu tơdroăng ki pơxúa, mâu kăn cheăm bêng a mê ối mơhnhôk thế pêt kơphế tiô troăng pê lo tơmeăm krúa tê tung lâp plâi tơnêi. Pôa Y Cường, môi rơpŏng pêt kơphế ton hơnăm a cheăm Lát, tơring Lạc Dương ăm ‘nâi, ing châ veăng hriâm lâm ki nếo po nếo hlê iâ tơdroăng pêt rak ngăn, môi tiah lâi kloăng kơphế mê nếo tê châ yă kơnâ.

“Pêt kơphế krá tơniăn rôh apoăng nếo tâng ngế ki lâi xuân  kơdrâ. Klêi châ mâu kăn tơbleăng tối nhên, kuăn pơlê xuân chôa hlê iâ há ƀă hlối ‘nâi nhên tơdroăng hía kong kô pro chiâng ôh tá dâi kơphế, tơdjâk troh yă tê kơphế. Tung mâu hơnăm hdrối kuăn pơlê châ hriâm, hmâng tơdroăng tối ing peăng châu Âu kô ôh tá rôe kơphế a tíu lâi lôi hía kong, xua mê, kuăn pơlê tô tuăn mơ-eăm hlối ‘nâi tơmiât ƀă pơ’lêh túa cheăng. Nôkố kuăn pơlê tơkŭm ‘mâi mơnhông pêi cheăng ti lâi vâ chê tơƀrê xuân môi tiah pê lo ƀă ki pêi lĕm krúa kơphế’’.

Xuân a cheăm Lát, tơring Lạc Dương, jâ Rolan Cơ Liêng, kuăn ngo K’Ho hiăng pêi cheăng tá tuăn hiâm vâ mơjiâng inâi kơphế tro túa vêa vong kuăn ngo tơná ai inâi pơxá  “K’Ho Coffee”. Ing hên hơnăm hdrối nah, “K’Ho Coffee” hiăng chiâng teăng mâ ki xú lĕm dêi kơphế tơbăng kong ngo Langbiang ƀă cho túa ki lĕm ‘na kơphế krúa kuăn ngo  K’Ho.

“Tuăn vâ dêi tơná cho vâ mơjiâng inâi dêi mơngế Việt mơhno djâ troh kong têa ê hlê ƀă nhoăm. A mơ-eăm vâ mơhno ki pơxúa dêi kuăn pơlê a kố. Tâng a ôh tá mơ-eăm mê ki pơxúa kơnía mê ôh tá châ pơtối râk. ƀă kuăn pơlê hiăng ai túa lĕm tro, túa vêa vong ki tro ton nah, mê pin thế tơrŭm ƀă. Ki pơxúa mê cho pin dế mơ-eăm mơjiâng tơmeăm pêi lo ki krá tơniăn ton ta ah”.

Veăng hôp ƀă tơbleăng a hneăng hôp mâu kuăn ngo kong pơlê Lâm Đồng rôh má 4, pôa Y Vinh Tơr, Ngế ki hbrâ pêi cheăng tung Tíu xiâm Đảng, Ngế Phŏ, hlối cho Phŏ pơkuâ Vi ƀan Kuăn ngo tối, tơdroăng mơnhông cheăng kâ-rêh ối kơpong hdroâng kuăn ngo dêi kong pơlê Lâm Đồng châ tơƀrê tung tŭm tơdroăng. Cheăng kâ, mơhno túa lĕm tro, ‘na pơkeăng pơlât, hnê hriâm, tơniăn tung rêh ối pơlê pơla, kring tơniăn cheăng lêng hiăng pơ’lêh tâi tâng.

Hên tơdroăng pơkâ, tơdroăng cheăng pêi châ tơƀrê hên tâ riân tơdjuôm dêi kơpong Tây Nguyên. Vâ pơtối pêi mâu tơdroăng ki châ tơƀrê, pôa Y Vinh Tơr tối tiah kố, Lâm Đồng kal pơtối tơmâng hên tơdroăng ăm kơpong hdroâng kuăn ngo, mơdêk pêi mâu tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo ƀă xăm kơtiê krá tơniăn ton.

“Pơtối tơrŭm ƀă, pơtối rak vế tơmeăm khiăng ai hlâu, ki tơ’lêi krê xêh ‘na tơnêi, hyôh kong prâi, tơmeăm khoăng kong, tơnêi kong ƀă túa lĕm tro dêi tơrêm kuăn pơlê. Vâ ing mê pro xiâm, tơdroăng cheăng pêi, tăng cheăng pêi, tăng tơ’mot liăn tơniăn ăm kuăn pơlê. Pêi tơdroăng tŏng kum pơxiâm pêi cheăng, tăng kơchơ tê mơdró, kum kuăn pơlê mâu kuăn ngo ai cheăng pêi’’.

Hneăng hôp pơkâ mâu tơdroăng mơ-eăm pêi troh hơnăm 2030, vâ rêm ngế tung kơpong hdroâng kuăn ngo pêi châ sap 84-87 rơtuh liăn/ngế/hơnăm; ƀa kơxô̆ rơpŏng kơtiê kô rế chu kơdroh 2-3% tung hơnăm... Tơbleăng tơdroăng mơhnhôk pêi cheăng, tơ’noăng pêi chiâk deăng; pê lo kế tơmeăm mơ’no liăn cheăng, mơjiâng tơmeăm khoăng tung mơnhông cheăng kâ rơpŏng hngêi, khu mơdró kâ, Khu pêi cheăng tơrŭm a mâu pơlê tung kong pơlê.