Pôa A Thit hiăng 70 hơnăm laga xuân ối kum hên ăm kuăn cháu ƀă tơdroăng cheăng rêm hâi kơ’nêi kơpôu 4 to kơpôu. Pôa A Thít hơ’muăn: Sap ing 1 to kơpôu kăn rôe pro hdrê, klêi kơ’nâi 7 hơnăm kố hiăng ai khu kơpôu 4 to kơpôu kuăn. Mê tá hâi tối troh mơ’nui hơnăm nah pôa tê môi to kơpôu đâi 22 rơtuh liăn, tơ’nôm liăn ăm kuăn kơnốu mơjiâng pro hngêi.

Pôa ối ƀă on veăng kuăn kơnốu ƀă 3 ngế cháu. Ƀă 5 sao klâng, 2 ha tơnêi pêt pôm loăng ƀă 1,5 ha kơphế, rơpŏng pôa hiăng hluăn kơtiê krá tơniăn. Hdrối nah bu chối báu tung chiâk deăng, drêng châ báu hên bu bê phái kâ plâ hơnăm. Laga hơnăm ki ôh tá châ, lơ tro hơkái tung kong lo kâ ‘nhê báu mê ôh tá bê kế kâ.

Sap ing pêi báu klâng, phái vâ kâ plâ hơnăm mê ối rơlối vâ xúa ăm tơdroăng păn mơnăn mơnôa. Pêi lo tơmeăm ing chiâk deăng pêt pôm ƀă kơdrum kơphế rêm hơnăm xuân châ kơdĭng vâ chê 50 rơtuh liăn. Mơ’nui hơnăm 2022 rơpŏng hiăng châ meăn mơjiâng pro toăng hngêi, kuâ tiăng tôl kơnâ lối 120 rơtuh liăn.

Pôa A Thit tối:

“Pêi lo liăn cheăng kâ dêi rơpŏng ngin nôkố hiăng tâk hên tâng pơchông ƀă hdrối. Rơpŏng á ƀă hên rơpŏng ki ê hiăng hluăn kơtiê. Kơnôm tơdroăng tơmâng mơ’no liăn cheăng dêi tơnêi têa ‘na hdrê loăng plâi, mơnăn păn xua mê tơdroăng rêh ối tơniăn. Tâi tâng kuăn pơlê tung pơlê ngin ôh tá ai kơbố ‘nhê kong pro chiâk deăng xếo’’.

A Nâng tối ăm ‘nâi, 10 hơnăm hiăng hluâ rơtế 8 ngế ki ê dêi thôn Măng Kênh, cheăm Đăk Man tơdah châ 230 ha kong vâ pơkuâ rak ngăn kong. Hơnăm 2022 pơla kố nah, kơxô̆ liăn rak ngăn kong mơhá ăm khu cho 91 rơtuh liăn 200 rơpâu liăn. Môi hâi veăng gak ngăn kong, rêm ngế châ 180 rơpâu liăn, kơxô̆ liăn ki ê ăm kơxô̆ liăn kơdĭng pơlê pơla, xúa tung tơdroăng tơdjuôm dêi pơlê môi tiah: rơnêu hngêi hôp tơdjuôm pơlê pơla, pro troăng kân ƀă rôe chu, tơxông kơxuô kơƀăn chưng ăm lâp pơlê tơdjuôm phiu ro tung mâu hâi tơdah Têt.

Ngoh A Nâng mơnhên, 5 hơnăm ngiâ kố ôh tá ai ngế ki lâi tung pơlê ko ‘nhê kong pro chiâk deăng.

“Veăng gak ngăn kong hiăng vâ chê 10 hơnăm kố. Nôkố môi măng tĭng ngin lăm séa ngăn kong môi xôh. Kuăn pơlê tung pơlê ôh tá ai kơbố kếo ‘nhê kong pêi chiâk deăng xếo. Tâi tâng mâu ngế tung pơlê pơla pơrá hlê plĕng tro tơdroăng gak ngăn kong xua kong ôh tá tro kếo, tơnêi kong ôh tá tro hdi xo’’.

Pơlê Măng Kênh, cheăm Đắk Man ai 171 rơpŏng, ƀă lối 600 pơ‘leăng mâ mơngế. Rơtế ƀă pêi klâng, pêt vâ chê 100 ha pôm loăng, lâp pơlê hiăng ai 130 ha kơphế hiăng krí plâi. Khu kơpôu, ro dêi pơlê hiăng tâk troh vâ chê 150 to. Hdrối hơnăm 2015, kơxô̆ rơpŏng kơtiê tung pơlê châ 54%, nôkố hiăng kơdroh chu pá kơdâm 10%, bu u ối 16 rơpŏng.

Tiô pôa A Yức, kăn pơkuâ pơlê Măng Kênh, kơpong kong pơlê pơla tơdah gâk ngăn cho tơtro vâ pêt mơjiâng mâu pơkeăng ki kơnâ pêi lo liăn hên môi tiah: reăng rĭng kim tuyến, sâm kơxái ƀă sâm Ngọc Linh. Laga vâ pêt mơjiâng loăng plâi kố, kal ai kơxô̆ liăn hên vâ rôe pơ’leăng hdrê, xiâm hdrê. Tơdroăng kố hluâ ivá dêi vâi krâ kuăn pơlê.

“Ngin pâ thế tơnêi têa tơmâng hên tâ mê nếo, po rơdâ tơ’nôm ƀăng pơcháu vâ mơdêk tơ’nôm pêi lo liăn ăm kuăn pơlê. Má péa nếo cho pá kơdâm kong mê pro tơ’lêi hlâu ăm kuăn pơlê vâ vâi pêt mơjiâng loăng. Kal tơmâng hên tâ mê nếo ăm vâi krâ kuăn pơlê tung thôn ai ivá vâ mơnhông mơdêk cheăng kâ mơ-eăm hluăn ing kơtiê krá tơniăn’’.

Đăk Glei ai ƀăng deăng ki ai xêh vâ chê 150 rơpâu ha, ki xâp rơngiâp dêi kong a kố cho hên, tâk troh 71,14%. Tung tơring Đăk Glei hiăng ai 247 rơpŏng a 38 pơlê pơla tơdah pơkuâ gak ngăn 6.400 ha kong, tung mê ƀăng deăng tơnêi ai kong cho 5.600 ha. Pôa Nguyễn Sĩ Phương, kăn phŏ pơkuâ gak ngăn kong tơring Đăk Glei tối ăm ‘nâi: Tơdroăng pơcháu kong hiăng kơđu mâu tíu chúa lôi tung gak ngăn kong, troăng pêi kố kum kơdroh hên, kơdroh tơdroăng pro xôi luât ‘na kong. Mâu roh kếo ‘nhê kong, hdi xo tơnêi kong tung tơring hiăng kơdroh hên.

“Sap ing châ liăn hnoăng mơhá gâk ngăn kong mê tơdroăng ki hlê plĕng kuăn pơlê rế hía rế hên. Nôkố mê ai mâu tơdroăng pá puât há tung tơdroăng pêi cheăng gak ngăn kong, tối tơdjuôm tơdroăng tăng liăn vâ rêh ối dêi kăn pơlê drêng vâi veăng pơkuâ gâk ngăn kong, hmiân tuăn gâk ngăn kong xuân ối iâ. Ƀă kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo a kố vâi vâ gak ngăn kong, tăng liăn ing kong mê tơnêi têa xuân kal ai troăng pêi, troăng hơlâ vâ kuăn pơlê mơdêk tơdroăng rêh ối vâ vâi tơniăn rêh ối ƀă kong. Nôkố tung tơdroăng pơcháu tơnêi pơcháu kong mê tung mê ai mâu ƀăng deăng tơnêi lôi chúa.

Kuăn pơlê pói vâ tơnêi têa ai môi troăng hơlâ mơ’no liăn cheăng ăm kuăn pơlê vâ vâi pêt kong, lơ pêt mâu loăng plâi tơtro ƀă pơlê, djâ châ pơxúa cheăng kâ hên tâ, tơniăn tơdroăng rêh ối’’.