Maluâ kơpong tơnêi 3 ha a cheăm Gào, pơlê kong kơdrâm Plei Ku dêi pôa Lê Sỹ Đại (ối a Hà Tĩnh) dế ối tung túa pơkâ tơnêi tê mơdró, la ngế ki pơkuâ tơnêi hiăng bro ôh tá tro luât môi kơpong bro ai 4 toăng hngêi tâl, 4 to hơpăm ƀă vâ chât toăng hngêi ki lĕm ƀă troăng châ ƀă ƀê tong ƀă hên ki ê. Tung pơla bro pơxiâm sap ing hơnăm 2020 ƀă troh nôkố, Vi ƀan hnê ngăn cheăm Gào hiăng bro chêh pro 2 tơdroăng pơxâu phâk liăn hlối tơ’nôm ƀă tơdroăng ki tơ’nôm pơklât thế xo tơvêh tơnêi kố.

Laga, klêi kơ’nâi rêm rôh xo tơdroăng pơkâ pơxâu phak, pôa Đại rế pơtối bro tơ’nôm. Nếo a chê kố, pôa Dương Xuân Hồng, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan cheăm Gào ăm ‘nâi hiăng pơtroh hlá mơ-éa troh Vi ƀan hnê ngăn pơlê kong kơdrâm Plei Ku, pơkâ mơdât.

“Tung pơla tơleăng, Vi ƀan hnê ngăn cheăm hiăng chêh bro hlá mơ-éa, pơxâu phâk; pơkâ thế Vi ƀan hnê ngăn pơlê kong kơdrâm pơkâ mơ’no tơdroăng ki pơxâu phâk. Ai mâu rôh Vi ƀan hnê ngăn cheăm krếo pêi cheăng, la ngế ki pơkuâ tơnêi tối ai tơdroăng ki kố ki mê ôh tá ai mâ a cheăm, mê ôh tá châ trâm, lăm troh a tíu xuân ôh tá trâm, drêng lăm troh séa ngăn xuân ôh tá ai ngế pêi cheăng, ôh tá châ trâm rơpŏng hngêi”.

Xuân môi tiah mê, a tôh 5, bêng Thắng Lợi, pơlê kong kơdrâm Plei Ku, pôa Vũ Trung Anh ƀă mâu rơpŏng ki rêh ối a chê xuân bro hngêi a tơnêi pêi chiâk deăng. Troh nôkố, kơpong ki bro hngêi ôh tá luât kố ai tâi tâng ƀăng tơnêi vâ chê 300 met karê, tung mê ai hên hngêi ki châ vâi bro, kơnâng. Nếo a chê kố, tiô tơdroăng tơbleăng dêi kuăn pơlê, Vi ƀan hnê ngăn Pơlê kong kơdrâm Plei Ku châ ‘nâi a kơpong tơnêi pei chiâk kĭng troăng Tô Vĩnh Diện (bêng Hoa Lư).

Pôa Nguyễn Văn Tùng, kăn hnê ngăn Vi ƀan bêng Thắng Lợi ăm ‘nâi, ai hên tơdroăng mê chiâng tơdjâk troh tơdroăng ki tá hâi châ hlo, châ ‘nâi la pá vâ tơleăng klêi vâ mâu kế tơmeăm ki vâi bro xôi luât. Tung mê, ai ki xiâm cho ối tung ivá kăn ƀô̆ râ cheăm bêng ƀă mâu xiâm kối ki ê cho sap ing ai mâu tơdroăng ki bro xôi dêi kuăn pơlê:

“Ôh tá luâ 24 chôu sap ing chêh bro mơ-éa pơtroh ăm râ kơpêng. La pơkâ thế troh a râ ki kơpêng mê tơdroăng kố ối a kơlo ki tá hâi hleăng nhên, mê kơpêng vêh pơtroh hlá mơ-éa a cheăm bêng nếo chiâng hrá. Môi tơdroăng ki bro xôi, la á athế bro hên hdroh, gá xơpá ăm bêng tung pơla tơdroăng gá xuân hên, kăn ƀô̆ lăm chu trâm ôh tá trâm, luât hơ’lêh pơtối.

Hiâm mơno kuăn pơlê dế tơmiât ôh tá vâ tơmâng, ai 1 tơdroăng ki ôh ta tro cho tơtrâ, vâi tiô troăng ki tơmiât pro sap ing ton nah, vâi bú ai to tơnêi, kế tơmeăm kố, kế tơmeăm ki kố ki tá vâ pơchông”.

Tiô tối tơbleăng dêi Vi ƀan hnê ngăn pơlê kong kơdrâm Plei Ku, sap ing hâi lơ 1/1/2020 troh lơ 31/8/2022, a pơlê kong kơdrâm hiăng ai 84 rôh pro xôi ‘na tơnêi, mơjiâng bro kế tơmeăm ôh tá tro luât, ƀă pơklât thế xo tơvêh hdrối mê. La troh nôkố, bu ai 42 rôh châ tơleăng klêi. Pôa Mai Văn Hoàn, ngế xiâm pơkuâ ƀơrô ngăn kế tơmeăm khoăng tung têa, a tơnêi ƀă hyôh kong prâi pơlê kong kơdrâm Plei Ku ăm ‘nâi:

“Akố, pơkâ mơ’no tơdroăng rak ngăn dêi khu kăn pơkuâ pơlê kong kơdrâm. Laga, mâu cheăm bêng vâi ‘nâi nhên tâi, la xuân ai mâu ngế ki ‘nâ ôh tá tơmâng troh. Nếo a poăng, vâi tơmiât cho bro mâu kế tơmeăm ki ku kŭn xo, la klêi kơ’nâi mê drêng vâi châ ‘nâi mê hiăng bro kế tơmeăm ki kân. Drêng mê tơkâ luâ hnoăng pơkuâ, pơtroh ăm pơlê kong kơdrâm, Vi ƀan hnê ngăn pơlê kong kơdrâm pêi pro pcháu hnoăng cheăng ăm kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm bêng, vâi ôh tá vâ tơmâng troh tơdroăng kố’.

A Hneăng hôp má 9, Hô̆i đong Hnê ngăn kong pơlê Gia Lai hneăng 12 (hơnăm 2021 – 2026)  kố nah, kơ-êng ‘na tơdroăng bro xôi mơjiâng bro hngêi a tơnêi ki ôh tá tro luât a tơnêi pêi chiâk, ai mâu ngế tối tơmiât dêi tơná: hên kế tơmeăm bro ki kân, châ bro tung hiăng ton, la tơdroăng ôh tá teăm châ ‘nâi, pơkâ tơleăng ôh tá kơtăng. Troh drêng kế tơmeăm hiăng bro klêi, thế ‘nhiê tah kô pro tơdjâk troh liăn ngân pơlê pơla. Tiâ rơkong kơ-êng kố, pôa Lương Thanh Bình, kăn phŏ ngăn kế tơmeăm tung têa, a tơnêi ƀă hyôh kong prâi Gia Lai ăm ‘nâi:

“Tơdroăng rak ngăn kơpong tơnêi kố a mâu cheăm bêng, ki xiâm pơkuâ cho dêi Vi ƀan hnê ngăn mâu cheăm bêng. ‘Na hnoăng cheăng pôu râng dêi tơná, vâ ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki tá hâi tơleăng klêi ki tối a kơpêng, Khu ngăn kế tơmeăm khoăng tung têa, a tơnêi ƀă hyôh kong prâi hiăng tí tăng ‘nâi plĕng ăm Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê.

Tiah mê, Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê hiăng pơkâ thế mâu khu ra kơvâ cheăng ki ai tơdjâk ƀă cheăm bêng, thăm mơdêk hnoăng cheăng hnê tối, ƀă khŏm pơkâ tơleăng mâu tơdroăng ki bro xôi”.

Vâ thăm mơdêk hnoăng cheăng rak ngăn ƀă ‘mâi rơnêu ‘na kơvâ cheăng tơnêi tơníu, a tơdế hơnăm 2022, Vi ƀan hnê ngăn pơlê kong kơdrâm Plei Ku hiăng pơkâ thế khu ki séa ngăn ‘na hnoăng cheăng mơjiâng, tơnêi tơníu a mâu cheăm bêng ai hên kế tơmeăm bro ki xôi luât, bro kuăn pơlê hêng hôu. Tiô tối hdrối, troh apoăng hơnăm 2023, pơlê kong kơdrâm kô tơbleăng nhên ‘na klêi kơ’nâi pơkâ tơleăng mâu kế tơmeăm ki bro ôh tá tro luât ƀă pơkâ tơleăng hnoăng cheăng pơkuâ mâu cheăm ôh tá tơmâng khât tơdroăng ki ai, vâ tơdroăng kố hiăng hlo ton khế hơnăm.