
*** A Kon Tum, mâu kơpong tơnêi tung rôh tơplâ ai to ƀom mìn, răng pháu kơnăng, tơdroăng rêh kâ ối chiâng tơdjâk ‘mêi xua mâu trếo ‘mêi môi tiah Sạc Ly, Đăk Tô – Tân Cảnh ƀă hên ki ê la nôkố hiăng ngiât lĕm to mơngiơk dêi kong loăng ƀă hdrê loăng pêt ton hơnăm. Troh nôkố kong pơlê Kon Tum hiăng pêt châ hên mâu hdrê loăng ki xiâm, môi tiah kơphế lối 31.500 ha, kơxu lối 81.600 ha; sâm Ngọc Linh vâ chê 3.000 ha ƀă hên ki ê hía. Pôa U Ly Hùng, Mố đô̆i hneăng hdrối, a pơlê Kon Năng Treang, cheăm Đăk Ui, tơring Đăk Hà, ƀriê chôu vế:
"Klêi kơ’nâi hâi tơleăng lĕm hơnăm 1975, tâi tâng vâi krâ kuăn pơlê, droh rơtăm kơdrâi kơnốu tung pơlê pơrá lo lăm po pông tơnêi, pro hno têa vâ ai têa xúa tung klâng chiâk, tôh mâu hdrê loăng pêt. Ing mê troh nôkố, tơdroăng rêh ối dêi vâi krâ kuăn pơlê tung pơlê, tung cheăm hiăng chía niân tâ hdrối. Hên rơpŏng pêi lo liăn tơniăn sap ing mâu hdrê loăng pêt ki ton hơnăm môi tiah kơphế, loăng ‘mốu, kơxu ƀă mắc ca, kuăn ‘nĕng pơrá châ hriâm troh tui lui”.

*** Tung rơxông tơplâ xâ Mih tŏng xo tơnêi têa, tơring Krông Bông, kong pơlê Dak Lak cho kơpong đông kăch măng. Mâu hơnăm hiăng hluâ, châ tơdroăng mơ’no liăn cheăng dêi Đảng, Tơnêi têa, hngêi trăng, troăng klông akố chôa ‘lâng lĕm tâi tâng, tơdroăng rêh ối kuăn pơlê rế hía rế châ mơdêk. Pôa Y Wơn Niê, Kăn pơkuâ ƀuôn Čư̆ Phiăng, cheăm Hòa Phong, tơring Krông Bông phiu ro tối ăm ‘nâi:
‘’A ƀuôn Čư Phiăng kố mê troăng klông hiăng châ ƀê tông tâi tâng. Nôkố ngin dế xúa on tơhrik tơnêi têa ƀă 72 trăng on tơhrik tâp lâp mâu troăng kân, kố cho tơdroăng châ tơƀrê ing Tơnêi têa mơ’no liăn tơdjêp ƀă tơdroăng veăng gum ing kuăn pơlê’’.
*** Ƀă mơngế Bơhnéa a Gia Lai, tơdroăng rêh ối dế mot tung rôh ki nếo rế hía rế hơniâp lĕm tâ. Pôa A Gió, a Plei Piơm, pơlê kân Đăk Đoa, tơring Đăk Đoa, ăm ‘nâi, kơnôm ing tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa mơjiâng thôn pơlê nếo, mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo, kơdroh kơtiê krá ton, mơngế Bơhnéa tối krê, mâu hdroâng kuăn ngo ki ê tối tơdjuôm, hiăng mơnhông tung mâu kơvâ cheăng:
“Tơdroăng rêh ối kuăn pơlê hiăng tơniăn, phâi hơtôu, kuăn cháu châ hriâm tâp troh tui lui. Hên rơpŏng hiăng châ pro hngêi lĕm kơnâ, rơtế ƀă châ roê mâu rơxế ki vâ kơto prôk lăm, kơmăi kơmok xúa tung pêi chiâk deăng; châi tamo hiăng châ khăm pơlât a mâu hngêi pơkeăng. Tối tơdjuôm vâi krâ kuăn pơlê ôh ti xơpá hên môi tiah hdrối nah xếo, pêi lo liăn dêi vâi krâ nhŏng o hiăng tơniăn ƀă phâi hơtôu tâ”.

*** A Kon Tum, troh nôkố kong pơlê hiăng ai 53 cheăm châ plah thôn pơlê nếo. Pôa A Theng, Phŏ Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Rờ Kơi, tơring Sa Thầy, tối ăm ‘nâi, ing pơkuâ ngăn dêi Đảng, Tơnêi têa ƀă mâu khu râ kăn pơkuâ, pêi cheăng pêt mơjiâng tơmeăm ƀă tơdroăng rêh ối kuăn pơlê rế hía rế tơtêk:
‘’Hngêi trăng, troăng klông rế kân lĕm, krúa lĕm; ƀăng deăng tơnêi pêt mơjiâng tơmeăm châ po rơdâ; kuăn ‘nĕng châ troh hngêi trung hriâm tŭm tâ; gâk kring – cheăng lêng tơniăn hên tâ tâng pơchông ƀă hên hơnăm hdrối. Tơdroăng pơhlêh hdrê pêt, mơnăn păn châ mơnhông rơdêi. Ki rơhêng vâ tối cho vâi krâ kuăn pơlê pêt hên loăng plâi ki kơnâ cheăng kâ môi tiah plâi sầu riêng, mắc ca, kơphế..., kum mơdêk pêi lo liăn ƀă tơdroăng rêh ối tơniăn’’.
*** Tơkôm séa ngăn mâu rôh prôk chêng pơtăng a troăng tơbâ 50 hơnăm Hâi tơleăng tâi tâng peăng Hdroh, pro tơnêi têa tơrŭm môi, o Điểu Nghúy, hok tro Hngêi trung râ má péa Hdroâng kuăn ngo ai tíu kâ koi ối pơtê tơring Dăk Rlâp, kong pơlê Dak Nông, tối: O hlo tơná mơhúa khât châ kot mâ tung rôh ki tơnêi têa hiăng hơniâp lĕm. Mơnê mâu rơxông pâ pôa hiăng pleăng dêi mơheăm chhá hlâ rêh vâ rak vế tơnêi têa. Điểu Nghúy tối:
“Á kô mơ-eăm hriâm ăm i rơkê, hriâm pât tơniăn vâ xo ah hmôi drêng hiăng klêi hriâm râ má péa, á kô tơ’noăng mot tung hngêi trung lêng. Á rơhêng vâ ing hngêi trung ki mê vâ hriâm pât dêi tơná, veăng gum ivá ối nếo tung tơdroăng mơjiâng ƀă rak vế Tơnêi têa. Á tơmiât mâu rơxông ối nếo ngin kal hriâm rơkê, mơ-eăm rơkê vâ pơtó mâu rơxông pâ pôa ăm tơnêi têa mơ-eăm mơnhông tơxâng ƀă mâu kong têa tung pơtăm kơpong.
Viết bình luận