Vâ chê tơdế hơnăm mê nếo châ kĭ ăm phep, Tơdroăng tơkêa bro hneăng má 3 troăng kân xŏn vâ chê 50km, ối tung tơdroăng tơkêa bro troăng kân xŏn pơla sap ing Ƀuôn Ma Thuột troh a Khánh Hoà hiăng châ ai kơteăng ki hơngế ki păng ‘nâng. Kăn pơkuâ ngăn ‘na mơ’no liăn cheăng hiăng ăm phep môi tuăn ƀă mâu tơring, pơlê kong kơdrâm a kong pơlê Dak Lak ‘na mâu troăng tơkoh ƀă mâu klôh, mâu troăng klŏng mơ’no têa hbrông, klêi mê, tâp tơneăn ƀă pơcháu tơnêi tíu; hnối tối tơbleăng, mơnhên ki ai tơdjâk dêi hyôh kong prâi, khía mơhot, têa kân lân lu vâ kơ ai troăng hơlâ ki vâ hbrâ ví xía vâ.

Tiô pôa Phạm Đông Thanh, Kăn pơkuâ môi tung mâu kŏng ti ngăn ‘na troăng prôk  -  rơxế kơtâu ki kân dêi kong pơlê Dak Lak tối, kuăn pơlê ƀă mâu khu mơdró kâ tung kong pơlê pơrá loi tơngah troăng ki kân xŏn kố kô châ mơjiâng tro tiô hâi khế hiăng pơkâ. Pôa Thanh ai loi tiah kố, drêng hiăng mơjiâng pro klêi troăng prôk kố ah, mê kô kum pơto chơ kế tơmeăm rĕng tâ, tơ’lêi hlâu tâ, châ pêi lo liăn hên tâ, kơ hlo nhên mâu tơdroăng ki tơƀrê mê.

“Tâng ai troăng kân xŏn kơtâu troh a Khánh Hoà, pin kô châ kơdroh chôu phut, hâi khế ki pơto chơ kế tơmeăm ing 4 lơ 5 chôu chu ối dâng 2 chôu. Chôu phut ki pơto chơ kế tơmeăm kô rĕng tơ’lêi hên tâ. Cho ‘nâng, drêng chía kơdroh chôu phut ki pơto kế tơmeăm mê kô kum tơ’lêi hlâu, kô chía ôh tá mơhrê hên liăn ngân ki vâ ‘mâi rơnêu rơxế hên tâ, tơdroăng ki ‘no mơ’nhê kế tơmeăm xuân iâ tâ. Ki má péa nếo, rơtế chơ môi khu kế tơmeăm, la pin xuân kal mơ’no iâ êt rơxế pơto tê. Châ tiah mê, kô kơdroh liăn ngân ki mơ’no hrê, kơdroh rơxế, kế tơmeăm ki mơ’nhê, tung mê, ai tá ‘mâi rơnêu, rak ngăn, liăn khế mơhá ăm khu pêi cheăng”.

Pakĭng tơdroăng ki mơ’no tê kế tơmeăm, tiô pôa Lê Văn Long, Kăn hnê ngăn Vi ƀan tơring Krông Bông, kong pơlê Dak Lak tối, troăng kân xŏn sap ing Ƀuôn Ma Thuột troh a Khánh Hoà ƀă troăng kân Trường Sơn Đông ki tơdjêp ƀă Dak Lak prế Lâm Đồng, ôí po rơdâ tâi tâng troăng prôk, ôh tá hâ ho, chôm drô troăng môi tiah hdrối mê hía nah xếo, kum tơring châ mơdêk ‘na pêi chiâk deăng hnối ai tá tơdroăng ôm hyô. Pôa Lê Văn Long loi tơngah tiah kố, cho tíu ki lăm pro kăch măng nah, ai mâu pơlê cheăm ki ‘nâ, châ pơtối rak vế, pơtối tơdjâ dêi khôi túa, vêa vong, leh mơdĭng, ai kơdung ngo Čư̆ Yang Sing ki kân krip, tơdrŏm, ai kong kế, nhâ loăng ki lĕm ro, drêng troăng kân châ po ah, Krông Bông kô châ mơdêk kơnôm ing tơdroăng ôm hyô:

“Ai 3 hơlâ troăng a go tơring, tơdế tơring ƀă mơ’nui tơring, Krông Bông mơni kô châ pơtối mơdêk mâu tíu ôm hyô pơlê pơla, mâu tíu ki ôm hyô rơxiâp, ôm hyô klâng chiâk, ôm hyô kong kế, nhâ loăng ƀă hên mâu tơdroăng ki ê hía. Ƀă kơnôm ing troăng kân xŏn sap ing Ƀuôn Ma Thuột troh a Khánh Hoà ƀă Trường Sơn Đông cho ki xiâm ki kân vâ Krông Bông châ rak vế, pêi pro tơdroăng pơkâ mơnhông ôm hyô môi tiah tơdroăng pơkâ dêi Đảng ƀô̆ tơring hiăng mơ’no thế”.

Xuân môi tiah a Dak Lak, kong pơlê Lâm Đồng dế thăm mơdêk hnoăng cheăng hbrâ ăm tơdroăng mơjiâng pro troăng kân xŏn sap ing Tân Phú troh Bảo Lộc ƀă sap ing Bảo Lộc troh a Liên Khương, tâi tâng kơxô̆ liăn ki mơ’no pêi pro mê ai lối 28 rơpâu rơtal liăn. Drêng pêi pro klêi troăng kân mê, Lâm Đồng hiăng châ tơdjêp troh ƀă troăng kân prôk troh a mâu tíu xiâm ki kân má môi dêi kơpong Đông Nam Bộ. Ing mê ah, châ pro bâ lĕm mâu tơdroăng ki vâ mơjiâng chiâng deăng ki pêt kơchâi, plâi, reăng, ôm hyô ƀă mâu tơmeăm khoăng Alumin.

Pôa Trần Văn Hiệp, Kăn hnê ngăn Vi ban kong pơlê Lâm Đồng ăm ‘nâi, kong pơlê hiăng ai mâu tơdroăng pơkâ mơ’no liăn ƀă tơdroăng cheăng pêi pro, dế kơdo mơ-eăm a kơlo ki hên má môi vâ thâ rĕng mơjiâng klêi hnoăng cheăng, pêi pro ki kơhnâ khât tiô loi tơngah tơdroăng ki mơnhông tơƀrê ‘na pêi cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla dêi kong pơlê:

“Troăng prôk kân xŏn ki mot tung tơdroăng pêi cheăng kâ tâng vâ thâ rĕng mê troh a mơ’nui hơnăm 2025, tâng lơ hrá hlái kô mơni troh a khế 6 hơnăm 2026. Á vêh mơnhên ngăn ga kô po troăng ki vâ mơnhông ăm kong pơlê Lâm Đồng tung la ngiâ, hơ’lêh tâi tâng ngiâ méa dêi kong pơlê Lâm Đồng”.

Tung mâu tơdroăng tơkêa bro troăng kân xŏn châ pơkâ pro a kơpong Tây Nguyên ahdrối hơnăm 2030, troăng kân xŏn pơla Plei Ku  troh a Qui Nhơn ai liăn ki mơ’no kân má môi, troh a 56 rơpâu rơtal liăn. Tiô pôa Nguyễn Hữu Quế, Kăn pơkuâ ngăn ‘na pơkâ-mơ’no liăn cheăng dêi kong pơlê Gia Lai tối, tơdroăng tơkêa bro kố cho tơdroăng cheăng ki kal kân dêi kong pơlê, la xuân kô trâm tơdroăng pơloăng mơnúa kân tung mơhnhôk rêm khu râ, kơvâ cheăng veăng mơ’no liăn cheăng. Xua ti mê, tơdrêng ƀă tơdroăng ki kơdo mơ-eăm veăng kum mơ’no liăn, mê Gia Lai xuân dế hriăn plĕng, ‘mâi mơnhông mâu troăng ki tơkoh, tơdjêp ƀă  mâu hngêi kơmăi kơmok ki châ mơjiâng pro drô kĭng péa pâ troăng, vâ ga klêi châ mơjiâng ah, mâu tơmeăm khoăng mê kô châ pơtối mơdêk hên ó má môi:

“Mơjiâng tơdroăng pơkâ vê hdró tơmeăm khoăng vâ mơnhông pêi cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla troh a hơnăm 2030, hnoăng cheăng vâ pêi pro troh a hơnăm 2050 ah mê ngin ai ‘mâi bro tơ’nôm ai 3 kơpong hngêi kơmăi pêi cheăng drô kĭng péa pâ troăng kân kơxô̆ 19 troh a kơno tuk Qui Nhơn. Klêi mê, mâu khu ki mơ’no liăn xuân tơ’lêi mot troh troăng kân xŏn vâ prôk, kơtâu ‘nâng ‘nâi tê. Xua ti mê, vâi khoh mơjiâng tơdroăng tơkêa bro troăng a Đăk Đoa xuân ai, ‘Mang Yang xuân ai, tá Đăk Pơ xuân ai há. Drô kĭng péa pâ troăng ki mê, ai hên kơpong hngêi kơmăi hiăng châ mơ’no liăn cheăng tŏng kum. Ƀă ki má pái, pin kô pơtối mơdêk hnoăng cheăng ki mơjiâng pro troăng prôk vâ tơdjêp troh mâu kơpong ki vâ châ mơ’no tê dêi kế tơmeăm”.

Tiô tơdroăng pơkâ kơxô̆ 23, hâi lơ 6/10/2022 dêi Khu xiâm ngăn cheăng kal kí, Tây Nguyên dế nôkố, cho kơpong ki pêi cheăng kâ ‘ro má môi tâng vâ pơchông ngăn ƀă lâp tơnêi têa. Tơdroăng ki mơhnhôk lối 180 rơpâu rơtal liăn cho vâ mơ’no pêi pro mâu tơdroăng tơkêa ki kân ‘na troăng prôk akố cho vâ thăm mơdêk troăng prôk ki kân rơdâ, tơ’lêi hlâu vâ Tây Nguyên châ pơtối mơdêk mâu hnoăng cheăng dêi khu pơkuâ, mơngế cheăng, liăn ngân, kế tơmeăm, ‘na on tơhrik, tơmeăm khoăng tung kơdâm tơnêi, ‘na pêi chiâk pêi deăng, ‘na ôm hyô ƀă hên hĕng mâu tơmeăm khoăng ki ê vâ troh a môi kơpong pêi cheăng kâ tơtêk, ó rơdêi, krá tơniăn a hơnăm 2030; chiâng kơpong pêi cheăng kâ ki kro a kơlo tơdế tung lâp tơnêi têa a hơnăm 2045 ah.