Hâi lơ 4/7/2023, Hngêi pơkeăng kân pơlât Lâp kơpong Tây Nguyên hiăng châ mơjiâng pro a tơring Cư Jut, kong pơlê Dak Nông. Pôa Nguyễn Văn Châu, Ngế pơkuâ xiâm hngêi pơkeăng kân pơlât lâp kơpong, ăm ‘nâi, ối chôu pâ ƀă tơdroăng pêi cheăng kơhnâ khât dêi kăn hnê ngăn kong pơlê Dak Nông, ƀă hlo mâu tơdroăng ki mơ-eăm tung tơdroăng ‘no liăn cheăng mơdró kâ dêi kong pơlê, khu mơdró kâ hiăng rĕng pơkâ ‘no liăn cheăng mơjiâng tơmeăm khoăng a kong pơlê kố.

“Nôkố ngin dế troh a Dak Nông vâ ’no liăn pêi cheăng tơdrêng môi hdrôh pro 2 to hngêi pơkeăng: Má môi cho hngêi pơkeăng a pơlê kong kơdrâm Gia Nghiã ƀă môi to cho hngêi pơkeăng ki má péa a tơring Čư̆ Jut. Ngăn tung pơla lăm ‘no liăn pêi cheăng a mâu kong pơlê, ki rĕng cho ki kal. Vâ rĕng thế pêi cheăng tơdrăng lĕm, pêi tơleăng, pêi nhên, tơbleăng ăm ‘nâi tŭm tâi tâng, thế tơleăng klêi đi đo tŭm mâu tơdroăng pro ti lâi va ăm khu ‘no liăn cheăng pêi rĕng tơƀrê má môi”.

Xuân khĕn kơdeăn khât tơdroăng ‘nâi rĕng tơmâng dêi Kăn hnê ngăn kong pơlê Dak Nông ƀă khu mơdró kâ, pôa Hồ Tuấn Dũng, Kăn phŏ pơkuâ kŏng ti veăng tơlo liăn 471, ăm ‘nâi, mâu tơdroăng pá tơvâ tơvân ki nếo ai tung pơla tíu pêi cheăng mơjiâng pro tơdroăng tơkêa bro mơdêk, po rơdâ troăng kân kơxô̆ 14 troh a tíu tê mơdró kăng kong Bu Prăng xuân kâi tơleăng mơnhên rĕng vâ rĕng châ mơjiâng pro tơmeăm khoăng luâ tơdroăng hiăng pơkâ.

“Pơtih rêm rôh ai tơdroăng tơvâ tơvân ‘na ‘mâi xĕn tơnêi, tơdroăng tơpui nhên pêi pro ‘na kih thuât klêi mê tơdroăng tơvâ ‘na  ki ê châ tơmâng hnê mơhno kơtăng khât dêi mâu khu râ pơkâ cheăng, malối cho dêi khu rak ngăn mâu tơdroăng tơkêa bro dêi kăn hên ngăn kong pơlê vâ tơleăng mơnhên rĕng mâu tơdroăng ki ối tơvâ tơvân, xua mê nếo pêi châ tơƀrê ƀă khoh ai môi tiah hâi kố’’.

‘No liăn cheăng kơvâ pêt kong a tơring Dak Song sap lối chât hơnăm hdrối, pôa Nguyễn Đức Hạnh, Kŏng ti veăng tơlo liăn pro tơmeăm ƀă loăng MDF Bison Dak Nông, tối tiah kố:

“Tung pơla 5 hơnăm achê kố tơdroăng ‘nâi khât tơmâng dêi mâu kăn kong pơlê, tơdroăng veăng kum dêi mâu kơ koan khu râ pơkuâ cheăng, kơ koan râ kơpêng mê ngin hlo tơ‘lêi. Nôkố tíu pêi cheăng ngin hiăng châ pêt kong a tơnêi ki châ kong pơlê pơkâ ƀă pêi tro mâu tơdroăng rak ngăn kong’’.

Mâu tơdroăng khĕn kơdeăn dêi khu mơdró ăm hlo tơdroăng ‘no liăn cheăng tê mơdró a kong pơlê Dak Nông dế châ ‘mâi pơ’lêh hên. Tơdroăng kố hiăng châ tơmâng xo ing tơdroăng pêi cheăng tơbrê dêi kong pơlê ai chêh a kơlo kơxô̆ ki vê hdró ‘na mâu tơdroăng cheăng hơnăm hdrối.

Mê cho, kơlo kơxô̆ ‘mâi hơ’lêh tơdroăng cheăng (PAR Index) Dak Nông sap mơ'nui bảng chêh pơxá ối má to lâi a hơnăm 2018 hiăng luâ châ to ối má 37/63 to kong pơlê tung lâp tơnêi têa hơnăm 2022; Kơlo kơxô̆ ‘na tơdroăng pêi cheăng dêi kơ koan pêi cheăng dêi tơnêi têa (SIPAS) ối má 31/63 (tâk 16 râ tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2021); Kơlo kơxô̆ ivá tơbriât cheăng râ kong pơlê PCI ối má 38/63 (tâk 14 râ tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2021);  Kơlo kơxô̆ ‘mâi hơ’lêh cheăng kơvâ mơjiâng tơmeăm khoăng ƀă mơnhông mơdêk mâu kăn pêi cheăng ƀă điê̆n tưh mâu kăn kơxô̆ ối má 9/63 to kong pơlê, pơlê kong kơdrâm, kong kân.

Ki hlo tơƀrê tâ tung mâu kơlo kơxô̆ ‘na PCI hơnăm 2022,  Dak Nông pêi cheăng hiăng tơƀrê, mê cho kơxô̆ liăn ‘no pơla hâi khế pơxá ối má 6/63; Ki tơdrăng lĕm ối má 17/63; ki rơkê ƀeăn dêi mâu kăn kong pơlê ối má 23/63 kong pơlê, pơlê kong kân.

Mơhé ti mê, tiô pôa Đậu Anh Tuấn, Ngế phŏ chêh tôm xo rơkong, Ngế pơkuâ ‘na luât dêi Liên đoân ngăn tê mơdró ƀă kơmăi kơmok Việt Nam (VCCI), kố nếo cho rôh ki pơxiâm dêi Dak Nông ‘mâi hơ’lêh rơdêi tâ nếo ‘na tê mơdró, vâ tơ’mot khu ‘no liăn cheăng. Xua tâng vâ pơchông ƀă mâu kong pơlê ki prôk hdrối, kro mơdrŏng tâ, hên tơdroăng tơ’lêi cheăng kâ tâ, mê tơdroăng ‘mâi hơ’lêh cheăng pêi a Dak Nông thế mơdêk rĕng tâ mê nếo kâi vâ thiăn a mâu tíu ki hâi rơdêi dé kong pơlê.

“Tâng ngăn tung kơmăi chêh mâu kơlo kơxô̆ PCI dêi kong pơlê Dak Nông mê nếo hlo bú ai to kơlo kơxô̆ liăn hâi chôu pêi cheăng tê ối tung top má môi dêi lâp tơnêi têa, ki ê xuân ối tung tốp tơdế top kơ’nâi. Xua mê Dak Nông thế pơtối ‘mâi hơ’lêh tâ nếo tung tơdroăng cheăng, mê cho mot tung khu tê mơdró thế tơ‘lêi hlâu tâ nếo, tơdroăng ‘na tơnêi thế pơtối tah mơdêi tâ nếo ki xơpá, klêi mê tơbleăng tơdrăng mâu tơdroăng cheăng...

Mê ai hên troăng rơhlâ ki Dak Nông kal thế pêi tung la ngiâ. Pơxiâm ing Dak Nông mơni kô ôh tá tơ’lêi hlâu môi tiah mâu kong pơlê ki ê, la Dak Nông púi vâ, Dak Nông ‘nâi ngăn hơngế ƀă Dak Nông ‘nâi mơ-eăm  tâ nếo, xua mê tơngah ki hơ’lêh tung mâu hơnăm hdrối kô nah cho rôh ki pơxiâm, ƀă hơ’lêh tung la ngiâ mê cho ki khât tâ nếo, krá tơniăn tâ nếo.