Ah ƀum ngô (ƀum iĕ) phara hăm ƀum pơlei pơla
Thứ hai, 06:00, 15/04/2024 VOV Tây Nguyên/Lan chih tơblơ̆ VOV Tây Nguyên/Lan chih tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Khei năr âu bơngai pơtăm ƀum ngô (ƀum iĕ) tơ̆ tơring Tây Nguyên ƀơm tơnap tap kơlih kơjă ƀum tơjur. Đunh kơ âu 6 khei, kơjă minh tâ̆n ƀum truh 23 trĭu hlj, dang ei tơjur oei tong hơnê̆. Adoi pơtăm ƀum ngô (ƀum iĕ), mă lei tơ̆ tơring ‘nguaih kơ pơlei tơm Buôn Ma Thuột (dêh char Đăk Lăk), Anih jang Sweet Potatoes sô̆ hơ-iă hăm jang đei jơnei kơ po, gơnơm trong pơkăp jang kơjăp đơ̆ng choh hơmet teh, rơih hơdrĕch truh tơdrong tĕch răt lơ̆m tơring.

Pă đei jang kiơ̆ trong jang so hăm đon tơchĕng “Ƀum teh tra, ƀa teh tơnă”, tơring pơm jang să 80 hectar tơ̆ tơring tơter pơlei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đăk Lăk kơ Anih jang Sweet Potatoes, jĭ tơring teh hlôi sap kơlih tơ-‘ngla teh hlôi ăn kơ anih jang, bơngai jang iŏk mơng vă pơtăm ƀum ngô (ƀum iĕ lơ̆m lơ sơnăm. Pơyan mă blŭng anih jang pơtăm ƀum ngô tơ̆ anih teh âu, lơ bơngai pơngơ̆t kơ đon ƀum ưh tŏk giơ̆ng kơlih teh sap, lơ kơluăi hơdrông pơrang pơrăm. Mă lei Sweet Potatoes hlôi pơm jang đei jơnei. Hơdrol ki, bơngai pơtăm ƀum tơ̆ Tây Nguyên pơm jang đei yua 30 tâ̆n lơ̆m 1 ha noh hŭi kơ đei. Thoi noh mă anih pơtăm ƀum kơ anih jang âu đei iŏk yua hloh 50 tâ̆n lơ̆m 1 ha.

Kiơ̆ kơ ƀok Bùi Quang Sáu, pơgơ̆r gah kih thuơ̆t pơm jang tơ̆ anih teh pơm jang âu, tơdrong phara mă blŭng noh anih jang hlôi choh hơmet teh hăm pơkăp hưuh kơ vi sinh; pơtoi kơ ‘noh iŏk yua hơdrĕch ƀum hmă tơ̆ tơring, tuh săi phŏng kiơ̆ kơ jăl tŏk giơ̆ng kơ ƀum. Ƀôh ah kơnong ƀum tam mă rô̆ iŏk, hla jơk ƀlik ưh đei gru hơdrông sa ayơ, ƀok Bùi Quang Sáu ăn tơbăt, hăm trong mă kơdih po tơlĕch jang, hơnơ̆ng lơ̆m 2 sơnăm anih jang pơtăm đei 3 pơyan jang ƀum, pơyan jang đơ̆ng rŏng đei yua lơ hloh kơ pơyan jang hơdrol: “Nhôn hơlen hơdah gah tơdrong ‘lơ̆ng hăm teh pơtăm, atŭm hăm chă pơlôch tôm kơluăi pơrang đom lơ̆m teh vă chă choh pơtăm. Đơ̆ng rŏng kơ choh hơmet teh lơ̆m 2 khei. Ƀơ̆t doh teh đei tôm tơdrong giơ̆ng ‘lơ̆ng,, pơrang pă đei oei noh nhôn pơtăm chă pơtăm. ‘Nguaih kơ hơdrĕch ‘lơ̆ng, tơdrong choh hơmet teh, kơchơ̆t ‘lơ̆ng ăn kơ teh jĭ tơdrong kăp gĭt, noh pơtơm gơh đei lơ ƀum nhen dang ei”.

Ƀok Mai Duy Khương, Kơdră jang Hơtŏk tơring tĕch răt kơ Anih jang Sweet Potatoes sơkơ̆t hơdah: Dang ei ƀum ngô (ƀum iĕ) tơ̆ dôm dêh char tơ̆ tơring Tây Nguyên hơdrô̆ đei ƀum ‘lơ̆ng lơ̆m teh pơtăm hmă đơ̆ng rŏng kơ rô̆ iŏk đơ̆ng 15 truh 20 năr. Mă lei ƀum ngô (ƀum iĕ) kơ anih jang âu gơh vei ‘lơ̆ng lơ̆m 3 khei. Tơdrong mă ƀônh hiôk ăn tơdrong tĕch ăn teh đak đe chơ kiơ̆ trong đak dơsĭ truh dôm tơring teh châu Âu, Ả rập: “Nhôn kĭ pơkăp tĕch răt hăm Anih jang Toyota kơ teh đak Nhật Bản. Nhôn kĭ pơkăp asong kiơ̆ kơsô̆ pơkăp tơmam drăm păng hăm tĕch hăm minh kơjă hlôi tơchơ̆t. Tôm tơdrong tơchơ̆t tĕch tơlĕch: kơsô̆ ƀum, kơjă đei tơchơ̆t hơdrol kơ  12 khei hơdrol kơ tơlĕch pơtăm. Dang ei ƀum nhôn tŏk bŏk oei pơtăm âu noh ƀum ngô Nhâ̆t, hơdrĕch Beniazuma. Trŏ kiơ̆ tơchơ̆t tĕch ăn teh đak đe chơ hăm trong đak dơsĭ năm truh châu Âu. Anih mă nhôn tĕch tơlĕch noh tôch sơđơ̆ng”.

Ƀok Đào Y Dương, Kơdră jang Hơtŏk tơdrong pơm jang kơ Anih jang Sweet Potatoes akhan: Tơdrong ưh đei jơnei dang ei hăm lơ bơngai jang pơtăm ƀum ngô (ƀum iĕ) tơ̆ Tây Nguyên adoi nhen lơ tơring nai lơ̆m jơ̆p teh đak ‘noh kơyuơ đe sư hơnơ̆ng jang kiơ̆ trong pơtăm tơ̆ to. Tam mă iŏk jang kiơ̆ pơkăp choh hơmet teh, atŭm hăm ‘noh yua lơ dêh hnang pơgang hơdrông, pơm ăn kon char kơmar ‘lơ̆ng hăm ƀum ngô ƀơm pơlôch. Tơdrong mă âu hlôi pơm ăn pơm jang ưh đei yua lơ păng ƀum adoi ưh kơ ‘lơ̆ng, ưh kĕ pơtrŏ hăm tơdrong pơkăl roi năr roi kơhret đơ̆ng anih tĕch răt tơ̆ teh đak đe, anih tĕch răt lơ̆m teh đak adoi pơngơ̆t kơ đon kơlih tơdrong yua lơ hloh pơgang hơdrông. Đơ̆ng tơdrong jang đei jơnei lơ, tơmam drăm adoi ‘lơ̆ng, Anih jang Sweet Potatoes tŏk bŏk oei tơchă teh vă pơih să truh 500ha lơ̆m sơnăm 2024 âu păng gô hơtŏk teh pơm jang truh kơ rơbây hectar ‘noh pơtăm đei mah ƀum ‘măn tĕch lơ̆m dôm sơnăm đơ̆ng rŏng.

Ƀok Đào Y Dương ăn tơbăt, teh pơtăm păng tŏ ‘mi kial tơ̆ Đăk Lăk trŏ hăm hơdrĕch ƀum Beniazuma Nhật Bản, jang đei iŏk yua truh 90 tâ̆n 1 ha. Tơdrong tơnap tap kơ anih jang dang ei ‘noh tơchă teh tơroh dih băl hloi vă pơm jang hăm kơmăi kơmŏk gơh ƀônh hiôk hloh: “Lơ̆m pơtăm păng tĕch tơlĕch ‘noh nhôn jang sơđơ̆ng. Pơtăm adoi đei jơnei tơnăp. Hơpơi ‘meh jơnŭm pơgơ̆r tơring pơm trong hiôk ăn kơ nhôn gơh đei teh jang sơđơ̆ng lơ̆m 400 truh 500 ha vă sơđơ̆ng tơdrong pơm jang”

VOV Tây Nguyên/Lan chih tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Bi mni kơ mniê pě kpaih kčaih mrai (Ca ngợi người phụ nữ trồng bông dệt vải)
Tanh bĕ ayong dăm jŭ
26/04/2024
Giữ gìn văn hoá dân tộc
24/04/2024
Tơdrong kơtơ̆ng ang năr mônh ‘năr 22-04-2024
22/04/2024