Đắk Lắk dang ei đei hlŏh 657 rơbâu ha teh choh jang xa, pơtăm lơ kơ loăi ‘long kăp gĭt nhen chĕh phe, cao su, tiu, điêu, ‘long xa plei. Lơ̆m noh cheh phe đei vă jê̆ 213 rơbâu ha, plei chĕh phe phĕ đei loi 550 rơbâu tân 1 sơnăm. Cheh phe jĭ tơmam choh jang xa đei tơm, ƀơm truh tơdrong jang xa đei iŏk yoa đơ̆ng lơ kon pơlei tơ̆ Đắk Lắk. Mă tơpă, tơdrong pơtăm kư kă nhen pơjei băl, ‘mĕh jang đei plei lơ, săy phŏng pơlŭk pơlăk, pruih pơgang sơdrông lơ̆m hlŏh tơdrong kŭm nhen tơdrong lăp pơtăm hơdrô̆ pơgar ‘long chĕh phe đĕch, iŏk yoa teh ưh trŏ trong oei pơjoă truh trong jang tŏk pran kơjăp đơ̆ng anih jang cheh phe.

Tơ̆ hop akŏm, bơngai tang măt tơchĕng ‘lơ̆ng tơdrong đei yoa vă tơiung ming dơ̆ng cham char bri brăh, mă loi hăm dôm trong jang cheh phe hơdai hăm pơtăm ‘long. Lơ̆m dang 5 sơnăm âu ki, trong choh jang xa hơdai hăm pơtăm ‘long ƀât đei tơlĕch jang tơ̆ Đắk Lắk hlôi hơnhăk đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng ăn kon pơlei pơtăm chĕh phe păng vang tơgop hơmet pơ ‘lơ̆ng ming cham char bri brăh tơ̆ tơring. Tơdrong đei yoa ‘lơ̆ng hăm tơpôl kiơ̆ đơ̆ng hơtŏk tơdrong sơng bơngai jang păng pơm hơtŏk kơjă năr jang. Atŭm hăm ‘nŏh trong jang ‘nâu oei đei yoa ‘lơ̆ng hăm cham char, tơgŭm pơm tơjur ƀiơ̆ tơdrong kăl đei đak vă tơruih ăn pơgar ‘long, vei sơđơ̆ng ‘lơ̆ng ăn teh, mă loi lơ̆m pơyan phang.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Quyên, tơ̆ Khoa Choh jang pơtăm ‘long, Hnam trưng Đăi hŏk Tây Nguyên ăn tơbăt: “Hăm dôm tơring hrei ‘nâu jĭ hơgăt tĕh choh jang xa mă lei kon pơlei đĭ choh jang đunh bơih, vă iŏk dơ̆ng teh pơyoa ăn tơdrong pơtăm ‘long bri ‘nŏh tôch pơmat tat yoa sư ƀơm truh tơdrong arih xa kơ kon pơlei, yoa đe sư arih xa gơnơm đơ̆ng hơgăt teh mă đe sư oei choh jang ‘noh đĕch. Yoa thoi noh trong jang đơ̆ng teh đak ‘nŏh oei asong ăn kon pơlei jang chĕh phe tơ̆ dôm hơgăt teh bri ‘nŏh mă lei pơlung hloi kon pơlei choh jang hơdai hăm pơtăm ‘long hai, vă akhan pơtăm hơlam dôm kơloăi ‘long bri vă pơm yơ̆p, pĕng kial păng tơdăh đei tôm tơdrong hơgăt chih tơbăt mir pơgar ‘nŏh jĭ teh bri lei kon pơlei oei đei xa yoa jên đơ̆ng vei lăng bri ‘long dơ̆ng”.

Bơngai tang măt oei pơma tơƀôh, athei tơplih ming đon tơchĕng đon kon pơlei găh trong jang kơjăp ‘lơ̆ng, tơrek truh tơdrong vei lăng bri brăh, tơmât hơdai tơdrong choh jang xa hăm vei lăng cham char bri brăh. Bơngai tang măt tơlĕch nơ̆r athei tơchĕng hơlen trong vei lăng, iŏk yoa jên vei lăng cham char bri brăh đơ̆ng pơtăm cheh phe; pơih lơ lăm pơtâp pơhrăm, hop akŏm roi tơbăt dôm hla ar chih hơgăt luơ̆t ‘nao vă hơtŏk hơnăp jang đơ̆ng dôm pang đei ƀơm truh lơ̆m Tơdrong kla jên mưh vei lăng, iŏk yoa cham char bri brăh.

Ƀok Trần Hữu Nghị, Kơdră anih tơchĕng hơlen Bri ‘long Nhiệt đới Việt Nam akhan, dôm trong jang đei tơlĕch vă vei lăng kơjăp ‘lơ̆ng teh choh jang xa hrei ‘nâu, găn ƀiơ̆ dôm tơdrong ƀơm ưh ‘lơ̆ng truh tơ̆ bri. Hơdai hăm ‘nŏh tơiung ming dơ̆ng teh bri ‘long, teh choh jang xa đĭ ưh pă ‘lơ̆ng, vei kơjăp trong choh jang xa, ‘moi kiơ̆ tŏ ‘mi kial tơplih: “Tơdrong ƀơm ưh ‘lơ̆ng đơ̆ng tŏ ‘mi kial tơplih roi đunh roi dêh, pơyan ‘mi ‘nŏh ‘mi roi tih, tŏ sĕt khei ‘năr kơna tôch ƀônh đei đak tơjroh, pơyan phang ‘nŏh đunh ƀiơ̆ kơna jing ưh kơmăh đak. Đơ̆ng noh dôm trong jang ‘nâu gô tơgŭm ăn khul kơdră tơring păng kon pơlei, dôm bơngai pơtăm cheh phe bơ̆ jang kiơ̆ trong hơtŏk tơdrong choh jang xa hơdai hăm pơtăm ‘long vă găn ƀiơ̆ dôm tơdrong ưh ‘lơ̆ng đơ̆ng tŏ ‘mi kial tơplih.”

Kiơ̆ dôm bơngai juăt jang tơ̆ Anih tơchĕng hơlen bri ‘long nhiệt đới Việt Nam, lơ̆m khei ‘năr tơlĕch trong jang choh jang xa hơdai hăm pơtăm ‘long mưh jang cheh phe tơ̆ dêh char Đắk Lắk hlôi iŏk đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng. Pơtih gia nhen tơdrong Tơplih trong lăp pơtăm hơdrô̆ cheh phe jing pơtăm hơlam hăm dôm kơloăi ‘long, gơ̆h ‘mơ ‘met đak tơruih tôch lơ. Mưh pơtăm hơlam ‘long cheh phe hăm dôm kơloăi ‘long nai, ‘nŏh ‘long oei jing ‘lơ̆ng, kon pơlei đei iŏk yoa roi lơ, kăl loi jĭ teh pơtăm roi ‘lơ̆ng, cham char roi rơgŏh....

Anih tơchĕng hơlen Bri ‘long nhiệt đới Việt Nam đei nơ̆r athei hăm anih jang kơpal kơ dêh char Đắk Lắk vang jang hơdoi hơtŏk tơdrong jang cheh phe hăm pơtăm ‘long kiơ̆ trong jang hăm kơmăy kơmŏk ‘nao, choh jang xa hăm mơ̆r, choh jang xa rơgoh, jang đei tơmam ‘lơ̆ng, kĕ pơjei hăm đe păng đei kơjă roi măk tơ̆ anih tĕch mơdro.