Dôm năr adrol kơ Tết Nguyên đán jĭ jơnăr tơdrong pơm tơlĕch, tĕch mơdro păng răt tơmam tŏk dêh hlŏh lơ̆m sơnăm vă pơvih ăn tơdrong ‘mĕh răt yoa tơmam kăl đơ̆ng kon pơlei. Dôm kơloăi tơmam xa đe răt lơ ‘nŏh jĭ tơmam hơdrih, ƀĕng keo, mứt, găr pia, hơlăk, ƀier, đak ‘ngam, dôm tơmam đei pai hơmet hơdrol… ‘Nâu jĭ jơnăr tôch ƀônh đei ƀơm pơnhŭl đơ̆ng tơmam xa ưh rơgŏh ‘lơ̆ng dêh hlŏh yoa đe đa tĕch ôn hrâu tơmam ya, ưh kơ ‘lơ̆ng hăm dôm tơmam ‘lơ̆ng tơpă, ƀơm ưh ‘lơ̆ng truh jơhngâm pran bơngai răt yoa.

Yă Vũ Thị Gấm, Kơdră Anih jang Thành Phát tơ̆ kơsô̆ 80 Trần Nhật Duật, plt Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk ăn tơbăt: “Vă tĕch ƀât Tết Nguyên đán, anih jang nhôn răt lơ tơmam, bơ̆n bĕng keo, bơ̆n mứt. Vă vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng, tơdrong kăl mă blŭng ‘nŏh chă rơih tơmam băt hơdăh anih pơm. Hăm dôm tơmam xa hlôi pai hơmet tơ̆ anih jang nhôn, vă gơ̆h rơgŏh ‘lơ̆ng nhôn năng kăl tơmam vă pai păng tơdrong pơgơ̆r pai vă gơ̆h pơm đei tơmam ‘lơ̆ng”.

Dăr ngôi tơ̆ 1,2 siêu thị, anih tĕch mơdro tơ̆ plei Buôn Ma Thuột gơ̆h ƀôh tơdrong răt tơmam roi tŏk, tơmam tĕch kum jrăh jrai ƀiơ̆, ‘lơ̆ng ƀiơ̆, đei tôm kơmak, chih tơbăt anih pơm. Plt Buôn Ma Thuột jĭ anih tơm jang chinh trĭ, mŭk drăm, tơpôl kơ dêh char kơna tơdrong vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa hơnơ̆ng iŏk đei đon pơngơ̆t, nơ̆r pơtho tơƀôh tôch tơtom đơ̆ng Anih chĕp kơ̆l đảng dêh char, Anih vei lăng kon pơlei dêh char, kŭm hăm tơdrong vang jang đơ̆ng khul kơdră pơgơ̆r tơring păng dôm anih jang, khul grŭp tơpôl.

Băt hơdăh ƀât Tết Nguyên đán, tơmam ya, tơmam ưh băt anih pơm ƀônh tơmât hrâu vă pơlơ̆m tơ̆ anih tĕch mơdro, yoa thoi noh Anih pơgơ̆r jang đơ̆ng dôm anih jang kơpal găh vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa dêh char Đắk Lắk hlôi chih tơlĕch trong jang păng đei hla ar pơtho vă vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa đơ̆ng tơdrong pơm tơlĕch truh tĕch mơdro păng răt yoa; hơtŏk tơdrong dăr lăng, tang găn tơtom tơdrong pơm tơlĕch, tĕch mơdro tơmam ya, tơmam ưh kơ ‘lơ̆ng; vei lăng ‘lơ̆ng tơdrong đei yoa ăn bơngai răt; tang găn ƀơm pơnhŭl đơ̆ng tơmam xa ƀât Tết Nguyên đán Giáp Thìn păng Lêh pơyan puih mak 2024 tơ̆ dêh char. Tơdrong dăr lăng gô vă bơ̆ jang kiơ̆ tơdrong tơm, akŏm jơhngâm ăn dôm tơmam đe juăt răt yoa lơ ƀât Tết Nguyên đán păng lơ̆m dôm tơdrong lêh.

Hơdai hăm tơdrong jang dăr lăng ‘nŏh jĭ jang ‘lơ̆ng tơdrong roi tơbăt, pơtho tơƀôh, pơhlôh đon găh Luơ̆t vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa; pơgơ̆r dăr hơlen adrol, lơ̆m păng đơ̆ng rŏng kơ Tết păng pơyan Lêh puih mak 2024, khei ‘năr pơgơ̆r đơ̆ng khei 12/2023 truh đĭ ‘năr 20/3/2024 tơ̆ jơ̆p tơring lơ̆m teh đak. Tơ̆ dêh char pơjing 03 khul dăr lăng găh tơmam xa rơgoh ‘lơ̆ng yoa Khul dăr lăng kơ Anih vei lăng jang pơgang dêh char, Anih vei lăng jang kơmăy, Choh jang xa păng atŏk tơiung tơring tơrang dêh char pơgơ̆r, dăr lăng tơ̆ plt Buôn Ma Thuột păng 07 apŭng: M’Đrắk, Krông Búk, Krông Năng, Ea H’leo, Krông Bông păng Krông Ana; Tơ̆ apŭng, xăh: Anih vei lăng kon pơlei apŭng, thĭ xăh, plt pơtho ăn dôm anih jang đei ƀơm truh chih tơlĕch trong năm dăr lăng găh tơmam xa rơgŏh ‘lơ̆ng; pơgơ̆r ăn dôm khul jang hơlen năng tơmam xa rơgŏh tơ̆ apŭng păng tơ̆ xăh truh hơlen tơ̆ dôm anih pơm tơmam xa tơ̆ tơring kơdih vei lăng.

Ƀok Hoàng Văn Nghĩa, Phŏ kơdră Anih dăr lăng kơ Anih vei lăng choh jang xa păng atŏk tơiung tơring tơrang dêh char Đắk Lắk, Kơdră Khul dăr lăng kơsô̆ 1 găh tơmam xa rơgŏh sơnăm 2024 tơroi: “Lơ̆m năr dăr lăng, khul jang năng kăl truh dôm tơmam xa tơm vă tĕch ƀât Tết Nguyên đán truh âu kơnh nhen ƀier, hơlăk, ƀĕng keo,‘nhĕm păng dôm tơmam xa pơm đơ̆ng ‘nhĕm, ‘nhot, ƀum. Kiơ̆ đơ̆ng dăr hơlen năng âu vă tơtom chă ƀôh dôm tơdrong pơm glăi păng sek tơlang tơpăt dôm anih pơm glăi găh tơmam xa rơgŏh ‘lơ̆ng. Kiơ̆ đơ̆ng noh, tơgŭm ăn bơngai răt yoa răt đei dôm tơmam xa rơgŏh ‘lơ̆ng.”

Kiơ̆ đơ̆ng tơdrong jang dăr lăng vă lăng năng tơdrong pơm kiơ̆ dôm nơ̆r hơgăt đơ̆ng luơ̆t găh vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa hăm dôm anih pơm tơlĕch, tĕch mơdro tơmam xa, anih et xa, mă loi hăm anih pơm păng tĕch dôm tơmam đe răt yoa lơ lơ̆m năr Tết Nguyên đán păng pơyan puih mak 2024. Hơdai hăm ‘nŏh, tơtom chă ƀôh, tang găn, sek tơlang dôm tơdrong pơm glăi găh tơmam xa rơgŏh ‘lơ̆ng, tang găn tơdrong ƀơm pơnhŭl păng dôm tơdrong jĭ tơpŏh đơ̆ng tơmam xa; tơlĕch dôm trong jang đei yoa ‘lơ̆ng mưh vei lăng teh đak găh tơmam xa rơgŏh. Lơ̆m jơnăr dăr lăng, tơdăh ƀôh anih yơ pơm glăi găh tơmam xa ưh kơ rơgŏh, Khul dăr lăng vă phak jên, pơm pơkĕh hla ar, gơih ăn anih jang kơpal tơkêng, sek phak kiơ̆ tơdrong hơgăt mưh ƀôh glăi tih; ưh đei lê̆ dôm tơmam ưh kơ rơgŏh ‘lơ̆ng, tơmam ya, tơmam ưh băt anih pơm, pơklĕp kơmak glăi, ưh kơ rơgŏh gơ̆h tĕch tơ̆ ‘ngoăih.

Ƀak si Lê Thị Châu, Kơdră Anih vei lăng tơmam xa rơgŏh ‘lơ̆ng kơ dêh char Đắk Lắk ăn tơbăt: “Anih nhôn roi tơƀôh ăn Anih vei lăng jang pơgang dêh char, Anih pơgơ̆r jang kơ dêh char păng Anih vei lăng kon pơlei dêh char tơlĕch trong bơ̆ jang vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa ƀât Tết Nguyên đán păng yan Puih mak tơ̆ dêh char. Roi tơƀôh trong pơjing dôm khul jang dăr lăng, rơih bơngai jang tơm đơ̆ng 3 anih đei ƀơm truh vă tơlĕch trong dăr lăng tơ̆ dôm apŭng kŭm nhen hơlen năng tơ̆ dôm anih pơm tơmam. Găh anih jang nhôn, hlôi đei trong păng hla ar chih athei dôm anih jang đei ƀơm truh akŏm jơhngâm roi tơbăt ƀât Tết. Pơtruh dôm hla ar chih tơroi păng pơtho tơƀôh ăn dôm anih jang tơ̆ tơring hơmet kơjăp khul jang dăr  lăng, tang găn ƀơm pơnhŭl đơ̆ng tơmam ưh rơgŏh păng chih hơmet năr trư̆k. Dôm khul dăr lăng găh ƀơm pơnhŭl đơ̆ng tơmam xa hơmet mă tôm tơmam bơ̆ jang vă pơm lăp hăm tơdrong jang hrĕnh mưh vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa ƀât Tết tơdăh đei tơdrong ưh hơiă.”

Vă vei lăng rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam xa, tang găn tơdrong ƀơm pơnhŭl đơ̆ng tơmam xa hăm jơhngâm pran bơngai răt tơmam, kŭm hăm hơtŏk tơdrong chă hơlen năng đơ̆ng dôm anih jang kơpal ‘nŏh athei đei lơ hlŏh dơ̆ng đon kơchăng bơ̆jang pơm đei tơmam rơgŏh ‘lơ̆ng đơ̆ng rim bơngai, khul grŭp mưh pơm tơlĕch păng tĕch mơdro tơmam xa. Rim bơngai athei jing bơngai chă răt tơmam rơgei, chă rơih đei dôm tơmam xa rơgŏh, băt hơdăh anih pơm, đei kơtem pơklĕm rơđăh; athei ‘lơ ‘lơ̆ng mưh chă răt tơmam đe pai hơmet hơdrol, tơmam đơ̆ng unh hnam pai tĕch, tơmam tĕch lơ̆m mang tơpôl vă rim unh hnam gơ̆h sơng xa Tết Nguyên đán hiôk sơđơ̆ng, chơt hơiă ‘nă hal.

Trong tang găn pơnhŭl tơmam sa, vei lăng jơhngơ̆m pran lơ̆m năr Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024

Nhen ‘nao tơroi tơ̆ kơpal ‘noh hei, lơ̆m rim năr Tết truh păng pơyan lêh Puih mak akŏm lơ bơngai, kŭm hăm tơdrong tơtăm ưh kơ măh tơmam, hơtŏk kơjă ‘noh jĭ tơdrong vei rơgoh ‘lơ̆ng tơmam sa đei kon pơlei bơngơ̆t truh. Yua kơ dôm kơloăi tơmam ưh kơ đei rơgoh ‘lơ̆ng, hloh khei ‘năr gơh yua, ưh kơbăt hơdăh hơnih pơm tơlĕch.... gô ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng kơtă truh jơhngơ̆m pran kơ kon pơlei. Tơdrong hơmet ăn dôm tơdrong hlôh vao găh tơdrong tơm pơm ăn pơnhŭl, dôm tơdrong đei ƀôh lăng băt mưh đei pơnhŭl tơmam sa kŭm nhen trong rơih iŏk tơmam sa, vei lăng, pơm tơlĕch tơmam sa rơgoh ‘lơ̆ng, mă loi ‘noh jĭ vei rơgoh ‘lơ̆ng tơmam sa ăn pơđĭ ŭnh hnam lơ̆m năr Têt truh, pơyan puih mak vih, grŭp chih kơtơ̆ng ang hlôi đei pơma dơnuh dơ̆ng hăm Ƀak si Lê Thị Châu – Kơdră Anih vei lăng tơmam sa rơgoh ‘lơ̆ng dêh char Dak Lak.

- Apĭnh ƀak si roi tơbăt yua đơ̆ng kiơ pơm ăn pơnhŭl tơmam sa lăng?

Ƀak si Lê Thị Châu: Kiơ̆ chih jô̆, lơ̆m sơnăm 2023 tơdrong tơm pơm ăn pơnhŭl tơmam sa lơ̆m dêh char lơ̆m sơnăm 2023 hloh 50% ‘noh yua đơ̆ng dôm pơnhŭl đei kơdih. Pơnhŭl đei kơdih đa tơƀơ̆p tơ̆ dôm ‘măng pơnhŭl tơmam sa tơ̆ kon pơlei năm buch pơmâu brŏk sa păng sa ƀơm pơmâu pơnhŭl; pơnhŭl yua đơ̆ng sa ƀơm bơ̆n hơdrông âu to, pơtih gia nhen hơdro; yua dôm kơloăi rơh ‘long ưh kơ băt rơđăh... ‘Noh jĭ dôm tơdrong tơm pơm ăn pơnhŭl yua đei kơdih. ‘Ngoăih kơ ‘noh, dang ei tŏk bŏk đei ƀôh lơ lơ̆m dêh char ‘noh jĭ đei ƀôh pơnhŭl tơmam sa tơ̆ 1,2 hơnih tĕch mơdro pơvih pơvăn et sa, pai sa chă nơnăm. Hăm pơvih pơvăn pai sa chă nơnăm tôch kơ mơmat lơ̆m tơdrong jang vei lăng. Mưh năm chă pai gŏ ‘noh tơmam sa, đak pơm tơlĕch.... gô jing 1 lơ̆m kơsô̆ dôm tơdrong hơmơt. Kiơ̆ chih jô̆ sơnăm 2023, lơ̆m dêh char hlôi đei ƀôh 1,2 ‘măng pơnhŭl tơmam sa tơ̆ dôm hơnih tĕch mơdro pơvih pơvăn et sa, năm pai sa ăn kơ đe. Ƀlep ƀơ̆t vei rơgoh ‘lơ̆ng tơmam sa lơ̆m năr Tết, dôm khei đơ̆ng rŏng dơ̆ng lơ̆m sơnăm 2024 pơtho tơtă kơ kon pơlei mưh pơgơ̆r dôm năr kăl athei đei hla ar chih hăm dôm hơnih đei lui ngeh, kĭ hla ar pŭ hơnăp jang vă vei sơđơ̆ng trŏ luơ̆t kŭm nhen vei sơđơ̆ng tơdrong đei yua đơ̆ng bơngai răt yua. Mưh đei tơpŭ hơnăp jang, dôm anih pơtruh pơvih pơvăn athei đei hơnăp jang vei sơđơ̆ng tơmam sa. Đei thoi noh, hơnăp jang đơ̆ng tơ ‘ngla hơnih jang, kon pơlei păng tơdrong dăr lăng đơ̆ng dôm anih jang vei lăng tơmam sa rơgoh ‘lơ̆ng tơ̆ tơring, đei thoi noh mă găn ƀiơ̆ tơdrong pơnhŭl tơmam sa hăm dôm anih mơdro sa iĕ, le, hơnat vei lăng, dôm hơnih pai sa chă nơnăm, dôm hơnih tĕch mơdro tơmam sa trong kơphô̆ nhen hrei ‘nâu.

- Apĭnh ƀak si roi tơbăt dôm tơdrong lăng băt kơ pơnhŭl pơtơmam sa lăng? Mưh đei ƀôh jâu pơnhŭk tơmam sa kăl athei pơm kiơ hă ƀak si?

Ƀak si Lê Thị Châu: Đei ƀôh tơdrong jĭ đơ̆ng pơnhŭl tơmam sa pơmơ̆ng lơ̆m lơ tơdrong tơm pơm ăn. Đơ̆ng rŏng kơ sa, tơdrong tơm pơm ăn tơmam sa yua đơ̆ng vi sinh hmă hmă tơdrong ƀôh jĭ ‘noh jĭ kơ̆l, hăk, jĭ klak păng đei ƀôh đơ̆ng rŏng kơ sa dang 2,3 jơ, oei yua đơ̆ng hóa chất ‘noh đei ƀôh hrĕnh ƀiơ̆. Tơdrong jĭ pơnhŭl yua đơ̆ng pơnhŭl đei kơdih ‘noh jĭ tơ̆ trong yuan, kơ̆l ‘ngok lơ hloh. Bơngai jĭ đa jĭ kơ̆l, hơving măt, ƀơ̆t lăp ‘noh ưh kơ hơdơ̆r dăh mă gơ̆ hơkâu. Mưh đei ƀôh dôm tơdrong jĭ tơ̆ hơnăp joăt jang ‘noh nhôn kăl athei dăr hơlen băt hơdăh. Mă lei, hăm kon pơlei tơdăh đei ƀôh tơ̆ ŭnh hnam, kơdih dăh mă tơpôl mưh đei ƀôh dôm tơdrong jĭ thoi noh kon pơlei athei roi tơbăt hăm anih jang pơgang jê̆ hloh vă dôm anih jang pơgang pơgơ̆r dăr hơlen băt hơdăh păng gô đei trong pơtho, tơdăh bơngai jĭ dêh gô ba truh tơ̆ anih jang hơmet. Tơdrong pơm lăp hơmet hrĕnh đơ̆ng pơnhŭl tơmam sa mă đơ̆ng đei ƀôh tơ̆ ŭnh hnam dăh mă tơ̆ hơnih hơyơ ‘noh athei roi tơbăt ăn anih jang pơgang jê̆ hloh.

- Nơ̆r pơtho akhan đơ̆ng ƀak si ‘măn ăn bơngai răt yua lơ̆m tơdrong rơih iŏk tơmam sa rơgoh ‘lơ̆ng, vei jơhngơ̆m pran lơ̆m năr Tết thoi yơ lăng?

Ƀak si Lê Thị Châu: Tết truh, Pơyan puih mak vih tơmam sa tôch kơ lơ păng ‘meh vă iŏk yua tơmam sa đơ̆ng kon pơlei tŏk lơ, mă loi ‘noh jĭ dôm tơmam pơyua ăn năr Tết. Vă vei sơđơ̆ng tơdrong đei yua ăn bơngai răt yua, kon pơlei athei răt păng iŏk yua tơmam đei băt hơnih pơm tơlĕch rơđăh. Kon pơlei ưh kơ gơh mong răk lơ dêh hnang tơmam sa lơ̆m năr Tết. Tơdăh mong răk lơ dêh hnang tơmam sa, vei lăng ưh kơ ƀlep trong gô ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng tơmam sa, mă loi ‘noh jĭ ƀơm hơdrom băl lơ̆m vei lăng tơmam sa, ƀơ̆t lăp iŏk yua dôm tơmam mong tơmam sa ưh kơ đei sơđơ̆ng gô jing hơmơt pơm ăn ưh kơ sơđơ̆ng ‘lơ̆ng.

-Lei ah bơnê kơih ƀak si hơ!